Değerlendirme Notu / Seda Başıhoş, Ayşegül Taşöz ve Can İtez

Türkiye’nin, 24 Kasım 2015’te Suriye sınırında Rus savaş uçağını düşürmesinden sonra, Rusya devlet yetkilileri misilleme olarak Türkiye'ye yönelik bir dizi ekonomik yaptırım paketi açıklamıştır. Kremlin’in, “Milli Güvenliği Sağlamak” adı altında yayınladığı kararnamede, Türkiye'den ihraç edilen bazı mallara ithalat kotası getirilirken, ülkenin Turizm Bakanlığı Türkiye'ye tüm turları askıya almıştır. Ekonomik yaptırımların içerisinde, enerji sektöründeki büyük projelerin (ikili hükümet anlaşmalarının) askıya alınması gündeme getirilse de şu ana kadar resmi bir karar açıklanmamıştır. Ekonomik yaptırımlar arasında, 1 Ocak 2016'dan sonra Rusya'da çalışmak için Türk işçi alımının durdurulması da bulunmaktadır. Açıklanan ekonomik yaptırımların, ilk elden Türkiye'nin Rusya'ya ihracatını ve Rusya'dan gelen turizm gelirini etkileyeceği öngörülmektedir. Bu kalemler üzerinden gerçekleşecek gelir kayıplarının, Türkiye ekonomisini etkilemesi beklenmektedir.

Yazımızda, Rusya'nın Türkiye dış ticaretine ve turizm sektörüne yönelik yaptırımlarının ekonomik etkileri incelenmiştir. İlk kısımda, Rusya yaptırımlarıyla gerçekleşecek gelir kaybının 2016 yılında büyümeyi nasıl etkileyeceği üzerinde durulmuştur. Bu nottaki diğer etki hesaplamalarına örnek oluşturması için, turizm sektörüne yönelik 1 milyon turist kaybı, buna bağlı bavul ticaretinde kayıp ve yaptırıma tabi ihracat kalemlerinin büyüklüğü (767 milyon dolar) kadar ihracat kaybı baz senaryo olarak seçilip, etkiyi ölçmeye yönelik metodolojik yaklaşımla birlikte detaylıca incelenmiştir. Aynı metodoloji kullanılarak, ihracat ve turizmdeki olası değişikliklerin birbirleriyle kombinasyonlarına dayanan 12 senaryo üretilmiştir. Bu senaryolarla birlikte bir etki aralığı belirlenmiştir.

Yazımızın ikinci kısmında, gelir kayıplarına konu olan ihracat ve turizm özelinde analizler yapılmıştır. Analizlerde, yaptırımların Rusya ile ihracatımızı ve Türkiye'nin turizm sektörünü nasıl etkileyebileceği, mevcut durum ve olası etkiler göz önünde bulundurulmuştur. Ayrıca, ihracat kaleminde en çok gelir kaybının yaşanması beklenen domates için çözüm önerileri getirilmiştir. Turizm sektöründe ise gelir kaybının en çok hangi illeri etkileyeceği tartışılmıştır.