Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Erdemli Kampüsü, 1–2 Ekim 2025 tarihlerinde Karadeniz’in geleceğine yön verecek, TEPAV’ın da sunum yaparak katkıda bulunduğu BRIDGE-BS Projesi 4. Genel Kurulu’na ev sahipliği yaptı. ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Direktörü Prof. Dr. Barış Salihoğlu’nun yürütücülüğünde gerçekleştirilen toplantı, bölge ülkelerinden akademisyenleri, araştırmacıları, sivil toplum örgütlerini ve politika yapıcıları bir araya getirdi. BRIDGE-BS, Karadeniz havzasında deniz araştırmalarını, yenilikçiliği ve mavi büyüme stratejilerini güçlendirmeyi amaçlayan uluslararası bir Avrupa Ufuk (Horizon Europe) projesi olarak öne çıkıyor. 14 ülkeden 31 kurumun katılımıyla yürütülen bu geniş kapsamlı girişim, Karadeniz’e kıyısı olan Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Gürcistan, Ukrayna ve Moldova gibi ülkelerden araştırma kurumlarının iş birliğiyle hayata geçiriliyor.
Toplantının ilk gününün ilk oturumu olan “Karadeniz’in Havza ve Pilot Alan Düzeyindeki Durumu” başlıklı bölümde, Karadeniz’in mevcut durumu hem havza genelinde hem de proje kapsamında belirlenen pilot bölgeler düzeyinde ele alındı. Oturumun ilk bölümünde TÜBİTAK’tan Sabri Mutlu, Bulgaristan’dan Doç. Dr. Kremena Stefanova, Romanya’dan Dr. Dan Vasiliu, Ukrayna’dan Dr. Viktor Komorin, Gürcistan’dan Doç. Dr. Irine Baramidze ve Sinop Üniversitesi’nden Prof. Dr. Levent Bat, kendi bölgelerindeki çevresel gözlemler, paydaş katılım süreçleri ve yerel düzeyde elde edilen bulguları sundu. Ardından Dr. Öğretim Üyesi Hasan Örek (ODTÜ) ve Doç. Dr. Kremena Stefanova (IO-BAS), Karadeniz ekosisteminin genel durumu üzerine, besin maddesi yükü, kirlilik dinamikleri ve biyolojik çeşitlilik gibi göstergeleri içeren kapsamlı bir değerlendirme paylaştı.
“Karadeniz’in Dijital İkiz Okyanus Göstericisi” başlıklı ikinci oturumda ise, Karadeniz için geliştirilen dijital ikiz okyanus demonstratörünün yapısı, işleyişi ve politika bağlantıları ele alındı. Oturumun açılışında ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nden Prof. Dr. Barış Salihoğlu ve Dr. Öğretim Üyesi Devrim Tezcan, dijital ikiz demonstratörünün genel yapısını ve bileşenlerini tanıttı.
“Karadeniz’de ekonomik baskıların ve çevresel kırılganlıkların birbirini nasıl tetiklediğini artık daha net görebiliyoruz”
Karadeniz’in geleceğine ilişkin sosyo-ekonomik projeksiyonlar, TEPAV’ın katkısıyla yapılan sunumda kapsamlı biçimde ele alındı. TEPAV adına sunum yapan Prof. Dr. Burcu Fazlıoğlu, “Karadeniz’de Sosyoekonomik Senaryolar” başlıklı konuşmasında, Karadeniz’deki ekonomik faaliyetlerin çevre üzerindeki etkilerini, bölgenin kırılganlıklarını ve geleceğe dönük senaryo analizlerinin bulgularını paylaştı. Fazlıoğlu, TEPAV tarafından ülke ve havza düzeyinde yürütülen modellemelerde deniz balıkçılığı, plastik kirliliği ve besin (nutrient) deşarjı göstergelerinin kullanıldığını; bu veriler ışığında 2030, 2040 ve 2050 yıllarına uzanan senaryoların oluşturulduğunu ifade etti. Sunumunda, “Karadeniz’de ekonomik baskıların ve çevresel kırılganlıkların birbirini nasıl tetiklediğini artık daha net görebiliyoruz” ifadesini kullanan Fazlıoğlu, kentselleşme, altyapı gelişimi, yağış rejimleri ve gübre kullanımı gibi unsurların ekosistem üzerindeki etkilerini de değerlendirdi. Ayrıca, bu analizlerle mavi ekonominin boyutunun hesaplandığını ve sonuçların yakında Digital Twin Ocean ile Black Sea Economic Observatory (BEO) platformlarında kamuya açık hale geleceğini vurguladı. TEPAV, bir sonraki aşamada bu göstergeleri güncelleyip mavi ekonomi politikalarının etkinliğini ölçen yeni metrikler geliştirmeyi; ayrıca proje sonuçlarını -bölgesel politika notlarıyla- karar alma süreçlerine entegre etmeyi hedefliyor.
CNR’den Dr. Stefano Menegon ve DTU’dan Prof. Dr. Patrizio Mariani, yapay zekâ temelli analizler, maliyet-etkinlik değerlendirmeleri ve karar destek araçları kullanılarak geliştirilen model senaryolarını paylaştı. NIMRD’den Dr. Laura Boicenco, UKRSCES’ten Dr. Viktor Komorin ve ODTÜ’den Volodymyr Myroshnychenko, BRIDGE-BS veritabanının kapsamını ve teknik altyapısını tanıttı. Oturumun sonunda, dijital ikiz modelinin EDITO, EMODnet ve Copernicus gibi Avrupa veri platformlarıyla entegrasyonu, bilimsel yayın süreçleri ve politika uygulamalarıyla olan bağlantıları üzerine ortak bir değerlendirme yapıldı.
Toplantının ilk gününün son oturumu olan “Karadeniz’in Geleceği: Model Tahminleri ve Dayanıklılık Senaryoları” başlıklı bölümde, Karadeniz’in geleceğine ilişkin model tahminleri ve dirençlilik senaryoları tartışıldı. Oturumun ilk kısmında Uliege Üniversitesi’nden Prof. Dr. Marilaure Gregoire, ODTÜ’den Prof. Dr. Bettina Fach, HCMR ve IBER-BAS temsilcileri ile CNR’den Dr. Angela Landolfi, politika açısından anlamlı model çıktıları üzerine sunumlar yaptı. Bu bölümde, iklim değişikliğinin etkileri, ekosistem dinamikleri ve Karadeniz’in geleceğine ilişkin öngörüler değerlendirildi. Ardından Stockholm Üniversitesi’nden Dr. Susa Niiranen ve AUEB’den Alice Guittard, Karadeniz’in sosyo-ekolojik dirençliliğini güçlendirmeye yönelik senaryoları paylaştı. Oturumun sonunda, model sonuçlarının politika belgelerine dönüştürülmesi, ortak yayın süreçleri ve dayanıklılık stratejilerinin bölgesel düzeyde nasıl uygulanabileceğine ilişkin bir tartışma gerçekleştirildi.
Toplantının ikinci günü açılış oturumunda, BRIDGE-BS projesinin politika çıktıları, bölgesel yol haritası ve gelecek adımları ele alındı. Oturumun ilk bölümünde EMB’den Prof. Dr. Sheila Heymans ve Dr. Britt Alexander, CETMAR’dan Dr. Maria Perez ve ICBSS’ten Georgia Chantzi, Karadeniz için hazırlanan politika notu ve yol haritasını sundu. Ardından DTU’dan Patrizio Mariani ve SML’den Frederick Herpers, Black Sea Accelerator ve High-Tech Ship (HTS) girişimlerinin geleceğine ilişkin planları paylaştı. Dr. Dan Vasiliu, uyarlanabilir yönetim önerilerini aktararak Karadeniz’de sürdürülebilir kaynak kullanımı için geliştirilen stratejilere değindi. Kahve arasının ardından düzenlenen ikinci oturumda Indigo’dan Martha Papathanasiou, TUDAV’dan Dr. Ayaka Amaha Öztürk ve ODTÜ’den Ezgi Şahin Yücel, genç araştırmacılar, kapasite geliştirme faaliyetleri ve eğitim programları (BSYA, MOOC, Erasmus anlaşmaları vb.) üzerine değerlendirmelerde bulundu. Günün son oturumunda ise ODTÜ’den Pınar Uygurer, Dr. Maria Perez, Georgia Chantzi ve Georgi Panayotov, Brüksel’de düzenlenecek final etkinliğinin hazırlık süreci ve projenin Avrupa düzeyindeki görünürlüğü üzerine sunumlar gerçekleştirdi.
Toplantının son oturumu olan “Sonuç ve Değerlendirme” başlıklı kapanış bölümünde, BRIDGE-BS projesinin çıktılarının sürdürülebilirliği ve nihai raporlama süreci ele alındı. Prof. Dr. Barış Salihoğlu, Prof. Dr. Mustafa Yücel ve Pınar Uygurer’in moderatörlüğünde yürütülen oturumda, öncelikle Black Sea Explorer (BEO), Digital Twin Ocean (DTO), sensör teknolojileri ve geliştirilen yöntemler gibi proje mirası unsurlarının uzun vadede nasıl sürdürülebileceği tartışıldı. Ardından, her çalışma paketi lideri kendi ekibinin yayın planlarını paylaşarak proje kapsamındaki akademik çıktıları tamamlamak üzere izlenecek takvimi aktardı. Oturumun son bölümünde ise proje yönetimi ve nihai raporlama süreçleri değerlendirilerek, BRIDGE-BS’nin Avrupa düzeyinde görünürlüğünü ve etki alanını güçlendirmeye yönelik adımlar belirlendi.
Toplantının ayrıntıları ve çıktılarını bridgeblacksea.org adresinden takip edebilirsiniz.
