Kasım 2005 sonrasında AB reform sürecinde gerekli ivme kazanılamamıştır. İlerleme Raporu'nda dile getirilen birçok alanda reform ihtiyacına karşılık, Hükümet'in 2007-2013 yol haritasında yeterli tedbir öngörülmemektedir.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), 2005 yılından itibaren, Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan Türkiye ilerleme raporlarına ilişkin çalışmalarını sürdürmektedir. AB katılım müzakerelerine ilişkin kamuoyunda farkındalık yaratmak amacıyla TEPAV tarafından yapılan analitik çalışmalardan biri olan ilerleme raporlarının değerlendirilmesi hususunda bu yıl, geçtiğimiz yıllarda izlediğimiz yöntemden farklı bir yöntem izledik. 2007 Yılı İlerleme Raporu'nu, Hükümet'in 2007-2013 dönemi için açıkladığı yol haritası ile karşılaştırarak, aradaki farklılıkları ortaya koymaya çalıştık.

14-15 Aralık 2006 tarihli Liderler Zirvesi'nde alınan karar uyarınca, Türkiye ile yürütülen müzakerelerde sekiz faslın askıya alınması ve diğer fasılların da geçici olarak kapatılamayacak olması hali hazırda yürütülen AB katılım müzakerelerini Türkiye'nin iktisadi ve siyasi dönüşümünde etkin bir çapa olmaktan uzaklaştırmıştır. Cumhurbaşkanlığı seçim süreci, parlamento seçimleri ve PKK terörü bağlamında Irak'ın kuzeyine yönelik sınır ötesi harekat tartışmalarının sürüp gittiği bir ortamda, özellikle siyasi kriterler alanında öngörülen birçok reformun gerçekleştirilmemiş olduğunu görüyoruz. Bu duruma rağmen Avrupa Komisyonu'nun, beklenenin aksine, 2007 Yılı İlerleme Raporu'nu yumuşak bir üslupla kaleme almış olması gözlemlediğimiz bir başka gelişme oldu.

Reform sürecindeki etkililiği daha iyi izleyebilmek amacıyla yaptığımız bu çalışmada; 2007 Yılı İlerleme Raporu'nu müktesebat fasılları, ekonomik ve siyasi kriterler olmak üzere üç ayrı tablo halinde Hükümet'in yol haritasıyla karşılaştırdık. İlerleme raporunda siyasi ve ekonomik kriterler ile müktesebat fasılları alanında değinilen ilerleme, eksiklik ve genel değerlendirmelere ilişkin yapılan analitik çalışmalara aşağıdaki linklere tıklayarak ulaşabilirsiniz.

TEPAV AB Çalışma Grubu olarak, özellikle Kasım 2005 sonrasında AB reform sürecinde gerekli ivmenin kazanılamadığı düşüncesindeyiz. Yaptığımız çalışmada dikkatimizi çeken en önemli husus, özellikle siyasi kriterlere ilişkin Hükümet'in yol haritasında insan hakları, azınlık hakları ve din ve vicdan özgürlüğü gibi AB'nin her yıl ilerleme raporlarında mutat olarak dile getirdiği reform alanlarına yönelik herhangi bir vurgunun yer almaması oldu.

Söz konusu alanlarda Hükümet'in yol haritasının bulunmaması, 301. madde, sivil-asker ilişkileri ve azınlık hakları gibi zorlu konularda Hükümet'in kendisinden beklenen reformları gerçekleştirmek konusunda, içeride yeni bir oydaşmaya gereksinim duyduğunu ortaya koymaktadır. Benzer şekilde, üzerinden yaklaşık 10 yıl geçmiş olmasına rağmen, yapısal reform alanında piyasa düzenine geçiş için dönüşüme katkı sağlayacak alanlardan birisi olarak öne çıkan "devlet yardımları" alanında beklenen yükümlülükler yerine getirilmemiştir.

Bu çalışmanın içerisinde diğer yapısal dönüşüm alanlarına ilişkin olarak da karşılaştırma yapma imkanı bulacağınızı umuyor ve Hükümet'in bir an önce önceliklendirilmiş bir gündem ile reform sürecine geri dönmesi gereğini vurguluyoruz.