Değerlendirme Notu / Asmin Kavas

Dünya Bankası, kadınların ekonomik güçlenmesi ve cinsiyet eşitliğinin önemini fark ederek kadınların ekonomik hayata katılımını ve fırsatlara erişimini geliştirmek için çeşitli projeler yürütmektedir. “Kadınlar, İş Dünyası ve Hukuk 2023” projesi de Dünya Bankası tarafından 2012 yılından bu yana düzenli aralıklarla yürütülen önemli bir inisiyatiftir. Proje, ülkelerdeki kadınların ekonomik hayata katılımını ve iş dünyasında eşit fırsatlara erişimini analiz etmeyi ve izlemeyi amaçlamaktadır. Bu şekilde, kadınların iş dünyasındaki yasal hakları ve korumaları konusunda daha iyi bir anlayışa ve veri tabanlı bir yaklaşıma olanak sağlamayı hedefleyen proje, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı 190 ülkede yasaların cinsiyet eşitliği açısından nasıl yapılandırıldığını inceler ve cinsiyetle ilgili düzenlemelerdeki güncel durumu ortaya koyar.  Kadınların ekonomik hayata katılımını destekleyen politika ve yasal düzenlemelerin önemini vurgulamak ve ülkelerin ilerlemeyi izlemelerine yardımcı olmak amacıyla hazırlanan kapsamlı bir veri tabanına dayanan projede, ülkelerin yasal düzenlemelerdeki eksikliklerini belirlemeye ve kadınların ekonomik özgürlüğünü güçlendirmeye yönelik politika önerileri de sunulmaktadır.

Geçtiğimiz aylarda yayımlanan “Kadınlar, İş Dünyası ve Hukuk 2023” raporu, 1970’ten 2023 yılına kadar 8 parametre üzerinden toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin yasal gelişmeleri Türkiye’nin de yer aldığı 190 ülke üzerinden incelemiş ve kendi hesaplama yöntemlerini kullanıp (100 puan üzerinden) ülkelere puan vererek sonuçları paylaşmıştır. Proje kapsamında, kadınların hayatları ve kariyerleri boyunca yasalarla etkileşimlerini analiz etmek amacıyla (i) seyahat özgürlüğü, (ii) çalışma hayatında fırsat eşitliği, (iii) eşit işe eşit ücret, (iv) evlilik ve boşanma ile ilgili yasal düzenlemeler, (v) ebeveyn izinleri, (vi) girişimcilik, (vii) miras hakkı ve (viii) emeklilik hakları alanlarında 8 farklı gösterge, üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Belirtilen göstergeler üzerinden yapılan değerlendirmeler ve analizler sonucunda Türkiye, Dünya Bankası tarafından 82,5 puan alarak toplumsal cinsiyet eşitliği alanında en iyi ülkeler sıralamasında yerini almıştır. Bu puan 190 ülke içinde onu, 20. sıraya yerleştirmiştir. Türkiye, almış olduğu benzer puanla sıralamasını; Burkina Faso, Fiji, Mozambik, Singapur ve Birleşik Arap Emirlikleri ile paylaşmıştır. Dünya Bankası raporuna göre tüm göstergelerden 100 tam puan alan ülkeler ise Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, Almanya, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, Letonya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz, İspanya ve İsveç’tir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yasal çerçevede en kötü noktada olduğu ülkeler bağlamında listenin son sıralarında Filistin (26,3 puan), Yemen (26,9), Kuveyt (28,8), Sudan (29,4), Katar (29,4), İran (31,3) ve Afganistan (38,1) yer almaktadır. Dünya Bankası tarafından yapılan geçmiş çalışmaları (2019-2020-2021-2022-2023 yıllarına ait raporlara göre) incelendiğinde her dönemde Türkiye’nin gene 20. sırada olduğu dikkat çekmektedir.

Değerlendirme notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.