Dış ticaret gelişmeleri ve büyüme
2013 yılı için yüzde 4 olan büyüme öngörümü değiştirecek bir gelişme yok şimdilik.
2012’nin tümünü kapsayan dış ticaret verileri perşembe günü açıklandı. Dünyanın içinde bulunduğu durum nedeniyle, beklendiği gibi ihracatımızın artış oranında belirgin bir düşüş oldu 2012’de. Yine altın dışı ihracata bakıyorum. 2010-11 döneminde ortalama yüzde 17 oranında artan altın dışı ihracat, 2012’de sadece yüzde 4,3 oranında yükseldi.
Çeyrekler itibariyle bakıldığında ise son çeyrekte belirgin bir toparlanma görülüyor yıllık altın dışı ihracat artışında. Bir yıl öncesinin aynı dönemine kıyasla ilk çeyrekte yüzde 9,3 oranında artmıştı. Bu oran ikinci çeyrekte yüzde 3’e, üçüncü çeyrekte ise eksi yüzde 1’e düşmüştü. Son çeyrekte ise yüzde 6,3 oranında yükselme var. Dolayısıyla, performansımız ilk çeyrekteki kadar olmasa da ikinci ve üçüncü çeyreğe kıyasla iyileşti.
Rekabet gücümüz törpüleniyor
Ancak 2013’te ihracatımıza sihirli bir değnek değmesini beklememek gerekiyor. İhracatın temel iki belirleyicisi umut vermiyor çünkü. Birincisi, finansal piyasalarda en kötünün geride kaldığı algılamasıyla, daha yüksek getiri sağlayan bizim gibi ülkelere bol miktarda kısa vadeli borç para geliyor. Artan döviz arzı, döviz kuruna aşağıya doğru bir baskı yapıyor. Enflasyonumuz zaten rakiplerimize göre yüksek. Bu iki nedenle rekabet gücümüz törpüleniyor. Gerçi Merkez Bankası liranın reel olarak değerlenmemesi için elinden geleni yapacağını belirtti ama sonuçta söz konusu gelişmenin ihracata yardımcı olmadığı da açık. İkincisi, 2013 için ihracat pazarlarımızda sınırlı bir büyüme bekleniyordu. Ocak ayı içinde IMF büyüme tahminlerini aşağıya çekti. Güncelleme çok düşük oranlarda ama sonuçta yükseltilmedi, aşağıya çekildi. Bu durumda, 2013’te sınırlı bir artış olması beklenir altın dışı ihracatımızda.
Dördüncü çeyrekte sınırlı toparlanma
Altın ve enerji dışı ithalattaki gelişme de az önce dördüncü çeyreğe ilişkin belirttiğim büyüme tahminini destekler nitelikte. Bir yıl öncesinin aynı dönemine göre ilk üç çeyrekte hep düştü altın ve enerji dışı ithalatımız. Dördüncü çeyrekte ise neredeyse yatay bir seyir var: Düşüş oranı sadece yüzde 0,3. Oysa daha önceki çeyreklerdeki en düşük azalış oranı yüzde 6,7 düzeyindeydi.
Bu köşede önceki yazılarda üzerinde durduğum diğer göstergeler ve yukarıda belirttiğim ithalat ve ihracat gelişmeleri ile birlikte incelendiğinde, 2012’nin büyüme açısından en kötü çeyreğinin üçüncü çeyrek olduğu anlaşılıyor. Dördüncü çeyrekte sınırlı bir toparlanma yaşandığı görülüyor. Bu çerçevede 2012 yılını yüzde 2,6 civarında bir büyüme oranı ile kapattığımız belirtilebilir. Öte yandan, yeni yıla girmeden 2013’e ilişkin tahminlerimi vermiştim. Bu tahminlere dayanak oluşturan kabullerimi de açıklamıştım. O yazı dizisinden bu yana bazı gelişmeler oldu. Bu gelişmelerin temel senaryomdaki varsayımlar ile ne ölçüde uyumlu olduklarını bir başka yazıda ele alacağım. Yine de sonucu önceden belirteyim: 2013 için yüzde 4 olan büyüme öngörümü değiştirecek bir gelişme yok şimdilik.
Bu köşe yazısı 02.02.2013 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlandı.
