Politika Notu / Doç. Dr. Türkmen Göksel, Doç. Dr. Yetkin Çınar

“Seçim sistemi” basitçe “oyların sandalyelere dönüştürülmesi” olarak tanımlanabilir. Oylar sandalyelere / temsilciliklere dönüştürülürken matematiksel veya sistem tasarımından kaynaklanan nedenlerle orantısızlık (sapma) meydana gelebilir. Bu bağlamda bir seçimde partilerin aldıkları oy oranı ile elde edilen sandalye oranı arasındaki fark olarak tanımlayabileceğimiz “temsilde orantısızlık” seçim sistemini oluşturan birçok parametreye bağlıdır. Bunlardan en önemlileri; seçim barajı, seçim çevre sayısı, seçim çevrelerine tahsis edilen milletvekili sayıları ve sandalye dağıtım mekanizması olarak sayılabilir. Çoğu durumda yukarıda bahsi geçen faktörler arasından örneğin barajın etkileri yoğun bir şekilde tartışılırken, diğer adı “seçim / dağıtım formülü” olan sandalye dağıtım mekanizmasının önemi ve temsilde orantısızlık üzerindeki etkisi ihmal edilmekte, tartışma konusu yapılmamaktadır. Halbuki oyların dağılımına bağlı olarak bu mekanizma orantılı temsilde oldukça önemli sapmalar doğurabilir. Bu değerlendirme notunda sandalye dağıtım mekanizmasının -Türkiye örneğinde- temsilde adalet açısından ne kadar önemli olduğu gösterilecektir.