TEPAV tarafından hazırlanan "Deprem ve Göç: Pilot anket çalışması ve sonuçları" yayımlandı.

TEPAV tarafından deprem bölgesine yönelik olarak hasar tespiti ve iktisadi etkileri, ihtiyaç analizi ve destek alanlarının önceliklendirilmesi ile sürdürülebilir iş gücü istihdamı konularında üç farklı çalışma yürütülmüştür. Söz konusu çalışmalar, yaşanan ağır hasarın yanı sıra yoğun iş gücü kaybının olduğu, bu kayıpların en önemli nedeninin de diğer illere göç ve istifa ile gerekçelendirildiğini göstermektedir. Hemen tüm katılımcılar bölgede normal yaşamın, dolayısıyla da iktisadi faaliyetin başlaması için bölge halkının geri dönmesini gerekli koşul olarak belirtmektedir. Diğer taraftan, sadece göç veren değil, göç alan şehirlerde de önemli üst yapı, alt yapı ve istihdam sorunlarının yaşandığı da belirlenmiştir. Bu çerçevede, göç eden nüfusun gidiş nedenleri, dönüş planları ve dönmeleri için zorunlu koşulların araştırılarak ülke geneline yönelik istihdam politikalarının belirlenmesine yönelik yeni bir çalışma başlatılmıştır. Türkiye genelini hedefleyen geniş kapsamlı araştırmanın pilot uygulaması olan bu anket çalışmasında ise bölge dışına göç etmiş sınırlı sayıda çalışan ile telefon anketi gerçekleştirilmiş ve sonuçları raporlanmıştır.

Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve Gaziantep’ten göç eden 88 çalışan ile gerçekleştirilen anket sonucunda, katılımcıların çoğunun erkek ve ailenin tek çalışanı olduğu, lise ve üstü düzeyde eğitim aldıkları, dolayısıyla çalışma zorunlulukları bulunduğu ancak mesleki yeterlilik ve deneyim açısından yeni iş bulmada avantajlı oldukları görülmektedir. Bunun yanı sıra, göç edenlerden hala çalışanların oranı yüzde 60’ın altında kalmıştır ve hemen hepsi eski işlerinde istihdam edilmiştir. Sosyal destek alanların oranı 1/3 ile sınırlıdır. Ayrıca, başta istihdam olanakları olmak üzere bekledikleri koşulları sağlanamaması üzerine deprem bölgesine geri döndüğünü belirten kısıtlı sayıda katılımcı da bulunmaktadır. Diğer taraftan, evli ve çocuklu oranlarının yüksek olması, çocukların eğitim çağında yoğunlaşması eğitimin de göç motivasyonunda istihdam dışında belirleyici bir faktör olduğunun bir göstergesidir.

Deprem sonrasındaki göçlerin büyük bir kısmı, ilk 10 gün içinde ve bölgeye yakın şehirlere ya da ülkenin batısındaki büyük şehirlere; özellikle Ankara, İstanbul ve İzmir gibi illere doğru gerçekleşmiş olup akraba ya da arkadaş konutunda konaklayanlar ağırlıktadır. Kamunun sağladığı konaklama imkânlarından yararlandıklarını belirtenler çok kısıtlıdır. Deprem bölgesinin terk edilmesinin ana nedenlerinin güvenli ve sağlıklı barınma ile altyapı sorunları olduğu görülürken yaşanan ağır psikolojik travmanın geriye dönüş için de büyük engel teşkil ettiği değerlendirilmektedir. Katılımcıların çoğu geri döndüklerinde bölgede kendilerini güvende hissetmeyeceklerini belirtmişlerdir. Ayrıca, sağlık ve eğitim hizmetlerine erişimin aksaması, depremzedelerin yaşam kalitesini olumsuz etkilemekte ve bölgeden ayrılma kararlarında belirleyici olmaktadır.

Anket sonuçları, alt yapı sorunlarının giderilerek barınma ihtiyaçlarının karşılanmasının bölgeye geri dönüşleri teşvik etme açısından kritik öneme sahip olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan, bölgede normal yaşamın başlaması için eğitim ve sağlık hizmetlerini sağlayacak, sosyal donatılarını içerecek şekilde üst yapı inşasının tamamlanması ve iş imkânlarının sağlanması gereklidir. Bu koşulların oluşması durumunda göç eden bölge halkının büyük çoğunluğunun geri dönmeye hazır durumda olduğu görülmektedir.

Rapora buradan ulaşabilirsiniz.