Gazze’yi terk eden İsrail’in güvenlik endişelerini giderecek iki nedeni vardı. Güçlü istihbarat ve Gazze’nin coğrafi şartları. Geride bıraktığı Arap haber elemanları ve istihbarat teknolojisi haklı olarak bu fikri pekiştiriyordu. Gazze’nin coğrafi küçüklüğü ve izole olması sonuçta onu “statik” bir savunmaya mahkum ediyordu.
Hamas’ın iktidara gelmesiyle “zayıf nokta” öngörüsünün doğru olmadığı ortaya çıktı. Nitekim İsrail son altı yılda üç büyük askeri operasyona girişmek zorunda kaldı.
İsrail ordusu, yeni güvenlik ortamına göre yetenek ve kapasitesini geliştirirken Hamas’ın da boş durmadığını son operasyonlarda gördük. O da, rakibi İsrail gibi, yaratıcı taktikleri ve savaş performansı ile göz doldurdu.
İsrail, Hamas’ın silahlı unsurlarının eğitim düzeyinin yüksek, füze konularında da kapasitesini geliştirdiğini tahmin edebiliyordu. Fakat en büyük sürprizi “tünel” sisteminde yaşadı.
Tünel sistemi ne işe yarar?
Tünel sistemi Gazze için hayat demek. Sisi’nin iktidarı ele geçirinceye kadar iyi işleyen “tünel ekonomisi” ve tünel ikmal sistemi vardı. Tüneller sadece yiyecek temini için değil silah ve askeri malzeme geçişi içinde stratejik öneme sahipti.
Üzerinde durmak istediğimiz Mısır Gazze tünel sistemi değil. İsrail Gazze tünel sistemi. Filistin tarafı “tünel” sistemini 2001’den beri askeri amaçla kullanıyor. Sistemi geliştiren ise Hamas oldu. Tünel sistemi kullanılarak İsrail devriyelerine ilk sürpriz saldırı 2006’da yapıldı.
Tünel sistemi Filistin İsrail savaşında farklı amaçlar için kullanılıyor. İlki, İsrail içlerine sızarak eylem yapmak için. İkincisi, İsrail birliklerinin konuşlandıkları noktalara yerin altından ulaşarak patlayıcılar yerleştirip havaya uçurmak. Üçüncüsü, füzeleri yerin altında hareketli hale getirerek sürpriz saldırılar yapmak. Liste tünel sisteminin Hamas-İsrail savaşındaki önemini ortaya koyuyor.
Statik alanları savunma/saldırı, tünel kazarak operasyon yapma yeni bir olgu değil. Yirminci yüzyılda, Çin, işgalci Japonya’ya, Kuzey Vietnam, ABD ordusuna, Afganlar Ruslara’ karşı bu tekniği kullandı. Birkaç ay önce de isyancılar Suriye ordusuna karşı Halep’te benzer yöntemle saldırdılar.
Tarihten dersler.
Tünel savaşının en çarpıcısı I.Dünya savaşında Batı cephesinde yaşandı. Alman, Fransız, İngiliz ve Avusturya’’lı maden mühendisleri ordunun hizmetin girdiler. Düşmanın geri bölgelerine sızmak için maden ocaklarındaki tünel tekniğini kullandılar. Öyle ki, 1917 yılında, İngilizler, beş ayda, Alman hatlarının gerisine 8 km’lik 20 tünel açtılar. Buralara 600 ton patlayıcı yerleştirdiler. Eş zamanlı patlama Londra’dan bile duyuldu. Almanlar sadece bu saldırıda 10 bin asker kaybettiler.
Hamas’ın meskun mahallerden başlayan gelişmiş tünel sistemi İsrail için belirsizlik, sürpriz, korku ve şok demek. Buna engel olmak isteyen İsrail istihbaratı çeşitli teknikler deniyor. Çoğu zaman da tünelleri açığa çıkartmak için sivil yerleşim bölgelerini bombalıyor.
Roller değişirken
“Tünel savaşlarının” Yahudi tarihinde önemli bir yeri var. Roma İmparatorluğu’na karşı ayaklandıklarında yıllarca tünellere dayalı bir savaş yürüttüler. Bu gün roller değişti ve Hamas tünellerde İsrail’e karşı savaşıyor.
Ramazan bayramınızı kutluyor saygı ve sevgilerimi sunuyorum.
Bu köşe yazısı 29.07.2014 tarihinde Milliyet Gazetesi'nde yayımlandı.
