Nihat Ali Özcan, Kara Harp Okulu ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde lisans eğitimini tamamladı. Yüksek lisans ve doktora derecelerini 9 Eylül Üniversitesi'nden aldı. Doktora tezini PKK üzerine yazdı.

Özcan; TSK'dan binbaşı rütbesinde kendi isteği ile emekli oldu. Kısa bir süre serbest avukatlık yapan Özcan, çeşitli araştırma merkezlerinde "Terörizm" ve "Orta Doğu" üzerine çalıştı. 9 Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Hacettepe Üniversitesi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Milli Güvenlik Akademisi, Harp Akademileri ve TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi'nde dersler verdi. Çeşitli kurumlarda Strateji Geliştirme Danışmanlığı görevlerinde bulundu. Asimetrik savaş, ayaklanma, terörizm, Orta Doğu, sivil-asker ilişkileri ilgi alanıdır.

Nihat Ali Özcan, 2005 yılından bu yana TEPAV'da çalışmaktadır.