Merkez Bankası'nın (MB) kamuoyuna sunduğu yılın ikinci Enflasyon Raporu'nu faiz politikası, enflasyon tahminleri ve enflasyon hedefi açısından 30 Nisan'da yayınlanan 'Para Politikası Toplantı Özeti' ile birlikte değerlendireceğim. Hedefin değiştirilmesi hakkındaki görüş özette yer alıyor (Madde 22):
'...İçinde bulunduğumuz 2008 yılı için hedefin değiştirilmesi, hesap verme ilkesinin ihlali anlamına geleceğinden uygun görülmemiştir. 2009 ve sonrası için ise gıda ve petrol fiyatları ile küresel ekonomiye ilişkin belirsizliklerin devam etmesi nedeniyle hedef değiştirme konusunun yıl sonuna doğru bütçe hazırlıkları çerçevesinde tekrar değerlendirilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. Bu strateji doğrultusunda, mevcut durumda tahminlere yapılan vurgu güçlendirilmiştir.'
MB şimdilik hedefi değiştirmiyor ama ileride bu konuyu tekrar ele alacağını söylüyor. Bunun iki nedeni var. Birincisi, 'şuanda çok fazla belirsizlik var' diyor ve bu belirsizliklerin belki önümüzdeki aylarda biraz azalabileceğini, o sırada hedef değişikliği konusunu yeniden ele almanın daha doğru olacağını belirtiyor. İkincisi, belirsizlikler ortadan kalkmasa bile, bütçe çalışmaları sırasında diğer politikalarla uyumlu bir biçimde hedef konusu tartışılacak. Bu nedenle de hedef değişikliği konusunu ileriye ötelemek istiyor. Bu köşede son haftalarda 'enflasyon hedefinin değiştirilmesi gerektiğini' defalarca yazmış bir kişi olarak bu açıklama beni tatmin etti.
Raporda 2008 sonu için bir tahmin aralığı vermedi MB. Bize nokta tahmin açıkladı: Yüzde 9.3. Üstelik iyimser ve kötümser senaryolar altında farklı 2008 tahmini de açıklamadı. Türkçesi çok basit, şu: 2008 sonuna ilişkin yıllık enflasyon tahminine ihtiyacınız varsa, mesela o dönem için bir sözleşme imzalamak ve o dönemdeki enflasyonu dikkate almak durumundaysanız, hedef (tahmin) yüzde 9.3'tür diyor. Oldukça 'net' olmak arzusu var.
MB'nin faiz politikasını eleştirme hakkımı saklı tutarak bir noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum: Hem hedeften oldukça uzak enflasyon gelişmeleri hem de yakın zamana kadar faizleri düşürüyor olması nedeniyle MB'nin kredibilitesi son zamanlarda tartışılmaya başlandı. Çok doğal. Ama bu tartışmaya katılanlar 'yiğidin' hakkını da vermek zorundalar: Bakın Enflasyon Raporu'na; bu kadar güçlü bir teknik analiz sergileyen, net bir anlatıma sahip olan ve ileriye hem de o şu sıralarda çok belirsiz olan ileriye yönelik farklı senaryolar altında tahmin yapma cesareti gösteren kaç tane böyle rapor okudular? Olan biteni nakletmekle yetinip 'orta sahada top çevirmiyor' MB. Katılır ya da katılmazsınız ama geleceğe ilişkin ne yapacağını bize net biçimde söylüyor, yani 'dikine, kaleye doğru oynuyor' risk alıyor. Bu çok kuvvetli teknik ekibi eleştirin, ama içinde bulundukları zor durumu da anlayın.
Gelelim eleştiriye: MB yönetiminin geçmişten çıkarması gereken temel bir ders var. Küreselleşmenin giderek daha fazla ağırlığını hissettirdiği, dolayısıyla da kürede olan bitenin bizi giderek daha fazla etkilediği bir dünyada, faiz tepkisi verirken, 'ileride olabileceklere' daha fazla ağırlık vermek gerekiyor kararlarda. 2006'daki faiz tepkisi o kadar sert olmasaydı (ki ben de o sıralarda faizlerin artırılması gerektiğini düşünüyordum ama o kadar yükseğini de düşünmemiştim), çok yüksek olan faizleri düşürmek için 'uygun' bir zaman aramak durumunda kalmayacaktı MB. O uygun zaman 'net' biçimde ortaya hiç çıkmadı. Zira çifte seçim yaşadık, siyasi gerginlikler, derken dış piyasalar çalkalandı. Çekirdek enflasyon biraz olumu gelişme gösterince ileride bekleyen risklere karşın faiz indirdi MB. Zira faizler çok yüksek düzeydeydi. Ama o kararları şimdi kredibilitesini sorgulatıyor...
Açıklanan Enflasyon Raporu'nda mevcut koşullar altında sınırlı bir süre için ve sınırlı bir faiz artırımına gideceğini belirtiyor MB. Ortada çok fazla belirsizlik olduğu için de 'bekleyip görmeyi' tercih ediyor daha sert bir tepki için. Bunu da belirtiyor. Bir önceki paragraftaki eleştiri dikkate alındığında 'sert tepki vermemek' tavrı olumlu. Gerekçelerini anlamakla birlikte sınırlı da olsa bir faiz tepkisi bana çok doğru gelmiyor. Bu görüşüm şu sıralarda para politikasının önündeki temel sorunlardan kaynaklanıyor. Tartışmakta yarar var.
Bu yazı 04.05.2008 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayınlanmıştır.
