Dünya ilk küresel krizini yaşıyor. İşin gidişatı konusunda rivayet muhtelif, ancak ortadaki uzman sorusu duruyor: Böyle bir ortamda, ulusal hükümetlerin ne yapması gerekir? Küresel bir krize, hiç şüphesiz ki, küresel bir çözüm gerekir. Küresel bir krizi, ulusal hükümetler kendi başlarına çözemezler. Bunlar doğru. Ancak hükümetler krizin olası hasarını, kendi ülkeleri özelinde, sınırlandırabilirler. Krizi tek başlarına çözemezler ama pekala yönetebilirler. O vakit soru şudur: Ulusal hükümetler küresel bir krizi nasıl yönetebilirler? İşte, TEPAV Küresel Kriz Çalışma Grubu'nun "Türkiye Ekonomisi için Kriz Önlemleri" başlıklı projesi bu soruyu Türkiye özelinde cevaplamak için başlatılmıştır. Çalışmanın sonucu şudur: "Türkiye'de, krizin, ülke ekonomisi üzerindeki etkilerini sınırlandırabilmek mümkündür." Proje, bu çerçevede, Türkiye özelinde, bir dizi öneri de getirmektedir. Bunlar "yapılmazsa olmaz" tedbir önerileri değil, yapılabilirliği göstermek için ortaya konulmuş örneklerdir. Bu günden başlayarak, önümüzdeki üç (dört) gün boyunca TEPAV Küresel Kriz Çalışma Grubunun Prof.Dr. Fatih Özatay koordinasyonunda sonuçlandırdıkları bir projenin sonuçlarını okuyacaksınız. (1) Çalışma grubu 2008 yılının ortalarından itibaren faaliyetine başladı. Bir ihtiyaçtan doğdu. Doğrusu ya, biz TEPAV'da çalışanlar böyle bir ihtiyaç olacağını pek de öngörmemiştik. Herkes gibi biz de bu boyutta bir iktisadi kriz beklemiyorduk. Her iktisatçı gibi, "Sürdürülemez bir durum sürdürülemez" şiarını elbette biliyorduk ama bugünlerde böyle bir patlama beklemiyorduk. Bu başlarkenki ilk tespitimiz olsun. Gelelim, ikinci tespite: Bundan böyle, makro ekonomik istikrarsızlık meselesi üzerinde yoğun bir biçimde çalışmayacağımız fikrine de, inanılmaz bir biçimde alışmaya başlamıştık. Makroekonomik istikrarsızlık, 2001 krizi öncesi dönemin konusuydu. İçinde bulunduğumuz yeni dönemin gündeminde ise sanayi politikası, verimlilik artışları, mikro ya da ikinci nesil reformlar gibi konuların bundan böyle hiç değişmeyen konular olacağını zannetmiştik. O kadar öyle zannetmiştik ki, bir makro simülasyon modelimiz bile yoktu. Hani şu IMF'nin memlekete her gelip, makro program çerçevesi çatmak için, çantasından çıkardığı modellere benzer bir modelimiz bile yoktu. Üçüncü olarak, TEPAV bünyesinde düzenli olarak hazırladığımız Mali İzleme Raporları çerçevesinde mali disiplini ne kadar iyi korumakta olduğumuzu yakından takip ediyorduk. Üstelik 2007 yılından beri gördüklerimizden son derece tedirgindik. Ama buna rağmen de, istikrarı yeniden sağlamanın bu kadar önem taşıyacağı bir ortamda yeniden çalışmak zorunda kalacağımızı hiç düşünmemiştik. En azından ben düşünmemişim. Yanılmışım. Şimdi artık tüm eksiklerimizi tamamladık. Bilkent Üniversite'sinden Selin Sayek'in de katkısıyla TEPAV-Makro1 modelimizi hazırladık. Artık, alınan ve alınabilecek tedbirlerin olası etkilerini inceleyebilecek ve bütün bu etki analizini içine yerleştirebileceğimiz bir makro iktisadi çerçeveye sahibiz. Varsayımlarımızı beğenmeyebilirsiniz ama ortaya çıkan sonuçların yaklaşık üç aylık yoğun bir çalışmanın sonucu olduğunu unutmamakta fayda var. TEPAV Küresel Kriz Çalışma Grubu, bundan önce bir dizi politika analizi ve politika değerlendirme notu yayımladı. 2008 yılının Kasım ayından bu yana, altı ayrı raporu www.tepav.org.tr sitesi üzerinden kamuoyuyla paylaştık. Yedinci ve şu ana kadarki en kapsamlı çalışmamızın ana hatlarını ve sonuçlarını ise Referans'daki bu yazı diziyle sizlere paylaşıyoruz. Bu çalışma, küresel krizin ekonomimiz üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlandırmak için bir çerçeve sunmayı hedefliyor. Küresel krizi ve özellikle bu krizin Türkiye ekonomisine etkilerini, hükümetimizin aldığı ve almakta olduğu tedbirlerin olası katkılarını yakından takip edebilmek için bizi izlemeye devam edin, lütfen. Şimdi lafı uzatmayalım. Konuya girelim. "Bu iş nereye kadar gider?" diye merak edenleri bekleriz, efendim. (1) TEPAV Küresel Kriz Çalışma Grubu raporlarına www.tepav.org.tr/kriz adresinden ulaşılabilir. Alfabetik sırayla çalışma grubu üyeleri: Ozan Acar, Esen Çağlar, Hasan Ersel, Sarp Kalkan, Fatih Özatay, Haki Pamuk, Güven Sak, Selin Sayek, Süreyya Serdengeçti, Zeren Tatar, Eray Yücel.

Bu yazı 24.03.2009 tarihinde Referans Gazetesi'nde yayınlanmıştır.