TEPAV/Sak: “İnsanların politikalara vereceği tepkiler üzerine düşünmek gerekiyor” “Dünya Kalkınma Raporu 2015-Akıl, Toplum, Davranış” tartışmaya açıldı.  

Ankara- TEPAV Direktörü Güven Sak, politikaların insanların davranışlarını değiştirmek için tasarlandığına dikkat çekerek, “Farklı ortamlarda, kültürlerde insanların tasarlanan politikalara ne tür tepkiler vereceği üzerine ayrıntılı düşünmek gerekiyor”' dedi.

“Dünya Kalkınma Raporu 2015-Akıl, Toplum, Davranış” TEPAV’da 21 Mayıs, Perşembe günü yapılan bir toplantıyla tartışmaya açıldı.

Toplantının açılışında konuşan TEPAV Direktörü Güven Sak, "Türkiye'de iktisat politikalarını tasarlarken artık 'sanayi nereye gitsin' diye politikalar tasarlayacaksak, iktisatçılar olarak mesela 'biyoteknoloji nasıl bir şey, biyolojik süreçler nasıl süreçler' diye öğrenmek zorunda hissediyoruz” dedi. Biyoteknoloji ve nano teknolojideki değişikliklerin üretim süreçleri üzerinde yol açtığı değişiklikleri anlayabilmek için yapılan çalışmaların öğrenilmesi gerekli olduğunu söyleyen Sak, “Politikalar yapılırken insanların davranışlarını değiştirmek için tasarlanıyor. Aynı zamanda farklı ortamlarda, kültürlerde insanların tasarlanan politikalara ne tür tepkiler vereceği üzerine ayrıntılı düşünmek gerekiyor”' ifadelerini kullandı.

Sak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye çerçevesinde düşünürken iktisat politikası tasarladığınızda ve sonuçta umulan sonuçlara ulaşmadığınızda, umulan hedefleri elde edemediğinizde ya öncülerinizin, varsayımlarınızın yanlış olması gerekiyor ya da mekanizmada bir yanlışlık olması gerekiyor. Ya temel iktisat varsayımlarında hata yapmış olmanız gerekiyor ya tasarlama biçiminizde hata olması gerekiyor. Bu tür davranışsal modelleri iktisadın içerisine yerleştirerek, politikaların tasarımında hata yapmanızı azaltıyor olabiliriz. Türkiye'de üzerinde düşünmemiz gereken şey, politikayı uygulamaya başladıktan sonra 'acaba umduğumuz sonuçlar elde ediliyor mu' diye dönüp daha sık araştırmalar yapmamız gerekiyor.”

Dünya Bankası Türkiye Direktörü Martin Raiser ise konuşmasında  insanların ekonomide farklı sonuçlarla karşı karşıya kaldığını ifade ederek, her bireyin tek başına rasyonel olabileceğini ancak kolektif yapı olarak da rasyonel bir yapı ortaya koymanın önemine işaret etti. Rasyonel davranış ile ilgili yapılan çalışmaları da değerlendiren Raiser, "Rasyonel davranış, kolektif rasyonalite, neo klasik ekonomileri de eleştirmeye başladık. Zamanında liberal ekonomiye dair çok ciddi eleştirilerde bulunmak modaydı. Onun yerine başka alternatifler üzerinde de duruluyordu ama artık iş modanın ötesine geçti, politik açıdan da işin davranış boyutuna eğilmenin ne kadar önemli olduğu ortaya çıktı. Mesela sağlık sistemi açısından organ bağışı çok önemlidir. Bireysel açıdan rasyonel bir karar değildir. Bireysel olarak rasyonel olmayan bir kararı toplumsal faydaya nasıl dönüştürebilirsiniz?" dedi.

Dünya Bankası’nın raporunda, kalkınma ekonomisinin ve kalkınma politikasının yeniden tasarlanması gerektiği belirtilirken, insan davranışlarının daha zengin ve daha doğru bir şekilde anlaşılmasının, üretkenliğin artırılması ve nesilden nesile geçen yoksulluk zincirinin kırılması gibi kalkınma zorlukları ile daha kolay baş edilmesini sağlayabileceği belirtildi.

Rapora buradan ulaşabilirsiniz.