ANKARA - TEPAV, Maliye Bakanlığı'nın Temmuz ayı içinde 8,5 milyar TL olarak bildirdiği revize bütçe açığı hedefinin tutmayacağını, ancak bütçe açığının başlangıçta öngörülen 16,8 milyar YTL'nin altında gerçekleşeceğini öngördü. Bu durumun Hükümet'in mali performansının başarılı olarak değerlendirilmesi için yeterli olmadığını belirtilen açıklamada, "Devletin mali pozisyonunu ve politika uygulama becerisini daha iyi gösterebilecek olan faiz dışı fazla kavramı penceresinden bakıldığında performansın o kadar da iyi olmadığı sonucuna varmaktayız"denildi.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) İstikrar Enstitüsü tarafından hazırlanan Mali İzleme Raporu-2007 Yılı Ekim Ayı Bütçe Sonuçları açıklandı. Rapor'da Maliye Bakanlığı'nın 2008 bütçesini TBMM'ye sunarken, 2007 bütçe açığının yılsonu tahminini de açıkladığı hatırlatılarak, "2007 bütçesinin hedeflerinin yılsonunda tutturulacağı, bütçe açığının başlangıçta öngörülen tutarın da altında gerçekleşeceği öngörülmektedir" denildi. "İlk bakışta bütçe performansının olumlu bir seyir izlediği ve hedeflerin tutturulduğu izlenimi veren bu görüntünün arka planına bakılmasında yarar olduğunu düşünmekteyiz" ifadelerine yer verilen Rapor'a şöyle devam edildi: "2007 yılı bütçe gerçekleşme tahmininin ileri sürüldüğü gibi herhangi bir performans artışı ile sonuçlanmadığı, tam tersine, devletin mali pozisyonunu ve politika uygulama becerisini daha iyi gösterebilecek olan faiz dışı fazla kavramı penceresinden bakıldığında performansın o kadar da iyi olmadığı sonucuna varmaktayız.
2007 yılında gözlemlenen mali performans bozukluğunun;
1. 2006 yılının ikinci yarısından itibaren başlamış bir sürecin devamı olduğunu,
2. Bu süreçte faiz dışı harcamaların kontrol edilemediği ve bunun özellikle 2007 yılında çok daha belirgin hale geldiği, dolayısı ile Hükümetin bazı dönemler hariç kontrol edebileceği harcamaları kontrol etmekte güçlük çektiği ve bu alandaki esnekliği azaldıkça harcama ertelemeleri yolu ile 2006 yılını kurtarmaya çalıştığı, muhtemelen bu yıl içinde aynı yolun izlenebileceği,
3. Daha da önemlisi vergi gelirlerindeki tahsilat performansının harcamalar karşısında yetersiz kaldığı ve bunun da ötesinde bir bütün olarak Hükümetin dolaylı vergilere dayalı vergi politikalarının sınırlarına gelindiği ve vergi toplamada artık güçlük çekildiği,
4. Bunların bir bileşkesi olarak aslında mali performanstaki bozulmanın sadece bu yıla özgü değil kökleri en azından geçen yılın ortalarına giden bir geçmişi olduğu, sonuçlarına varabiliriz."
Rapor'da 2007 yılının ilk 10 ayı sonunda program tanımlı faiz dışı fazla performansı yılsonu hedefinin % 62,1'i düzeyinde gerçekleştiği, buna karşılık, faiz dışı fazla performanslarının, 2004-2006 yıllarında aynı dönemdeki yıl sonu gerçekleşmelerine oranının ise % 90'ın üzerinde çıktığı açıklandı.
"Bazı harcamalar gelecek yıla aktarılabilir"
Rapora göre, 2006 ve 2007 yılı bütçe performansı gelişmelerine düzeltmeler sonrası bakıldığında; yılın ilk çeyreğinde kümülatif olarak % 8,6 oranında tahmin edilen düzeltilmiş faiz dışı harcamalardaki artış, yılın ikinci yarısında önemli oranda artarak % 16,9 düzeyine çıktı, Ocak-Ekim dönemi itibarı ile ise % 11,3 oranına indi. Gelir tarafında ise, düzeltilmiş toplam bütçe gelirleri ilk çeyrekteki % 10,6 oranından yılın ikinci yarısı sonunda % 10,3'e, Ocak-Ekim dönemi itibarı ile ise % 10 oranına geriledi. Düzeltilmiş vergi gelirleri ilk çeyrekte % 9,4, yılın ikinci yarısında ise daha düşük bir performansla % 7,5 oranında artış gösterirken, Ocak-Ekim dönemi itibarı ile artış oranı tekrar yükselmiş ve % 10,5'e çıktı.
Rapor'da bu gelişmelere ilişkin olarak şu ifadelere yerverildi:
"Sonuç olarak: Bütçenin yıllık olma prensibinin dışına çıkılarak bir sonraki yıla (yani 2007 yılına) aktarılan yükümlülükler ile bir defalık tedbirlerin etkisi ayıklanarak Ocak-Ekim dönemleri bazında yapılan karşılaştırmalarda, önceki dönemlere göre nisbi bir yavaşlamanın görüldüğünü söyleyebiliriz. Bu yılın başından itibaren Temmuz sonuna kadar yaşanan harcama gelişmelerinin yılın sonuna gelindikçe hız kesmesi, bir kısım harcama yükümlülüklerinin bu sefer de gelecek yıla aktarılması yoluna gidilebileceği ihtimalini gündeme getirmektedir."
Maliye revizyonda yanıldı
Maliye Bakanılığı 2008 bütçesini TBMM'ye sunarken, 2007 bütçe açığının yılsonu tahminini 14,9 milyar YTL olarak açıkladı. Böylece Bakanlık, Temmuz ayı içinde "2007 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporu" ile yaptığı bütçe revizyonunu tutturamayacağını da kabul etmiş oldu. Bakanlık bütçe açığını 8,5 milyar YTL olarak revize etmişti.
