TEPAV, “Türkiye’de Adil Geçiş Stratejileri: Zonguldak Örneği” başlıklı toplantıda, kömürden çıkış sürecini ekonomik ve sosyal boyutlarıyla ele aldı. Toplantıda, Türkiye’nin yeşil dönüşüm hedeflerine ulaşmak için Almanya’nın Ruhr bölgesindeki gibi deneyimlerden ilham alabileceği vurgulandı.
TEPAV, 14 Ekim Pazartesi günü “Türkiye’de Adil Geçiş Stratejileri: Zonguldak Örneği” başlıklı bir toplantı düzenledi. Toplantıya akademisyenler, Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası yetkilileri, ilgili bakanlık temsilcileri ve sivil toplum örgütleri temsilcileri katıldı
Açılış konuşmasını Türk-Alman Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu’nun gerçekleştirdiği toplantıda düzenlenen panelin moderatörlüğünü TEPAV Kurucu Direktörü Prof. Dr. Güven Sak üstlendi. Panelde, Ruhr Üniversitesi’nden Prof. Dr. Andreas Löschel, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan Ayşin Turpancı, Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Metin Demir, Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS) Genel Sekreteri Yener Arslanbuğa ve TEPAV Sürdürülebilirlik Programı Direktörü Dr. Sibel Güven konuşmacı olarak yer aldılar.
“Türkiye, büyük bir dönüşüme ihtiyaç duyuyor”
Açılış konuşmasında Kibritçioğlu, Türkiye'nin dört temel alanda dönüşüme ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Yapısal reformlar, dijital dönüşüm, yeşil dönüşüm ve sosyal dönüşümün bu sürecin temel taşları olduğunu belirten Kibritçioğlu, Türkiye’nin bu alanlarda küresel örneklerden ilham alması gerektiğini söyledi. İngiltere’deki sosyal yenilenme, İskandinav ülkelerindeki sosyal refah devleti ve Almanya’nın sosyal piyasa ekonomisi gibi modellerden esinlenmenin önemine dikkat çekti.
“İklim değişikliği artık insan aktivitesinden kaynaklanıyor”
Panelin moderatörü Prof. Dr. Güven Sak, iklim değişikliğinin tarihte ilk kez doğrudan insan faaliyetleri nedeniyle ortaya çıktığını vurguladı. Önceden dünyaya göktaşı çarpması gibi dışsal faktörlerden kaynaklanan küresel iklim değişikliklerinin bu kez doğrudan dünyadaki canlı türlerinden birinden kaynaklandığını belirten Sak, insan kaynaklı karbon salımının yaratacağı risklere karşı dönüşüm politikalarının aciliyet kazandığını ifade etti.
“Adil geçiş için Almanya’dan ilham alabiliriz”
Ruhr Üniversitesi'nden Prof. Dr. Andreas Löschel, Almanya’da yürütülen "Coal Commission" çalışmalarıyla ilgili bilgi verdi. Almanya’nın kömürden çıkış sürecine büyük fonlar ayırdığını ve bu sürecin altyapı, eğitim, araştırma ve kamu sektörü istihdamı gibi birçok alanda desteklendiğini aktardı. Löschel, dönüşüm sürecinde yerel yönetimler, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının dahil olduğu bir modelin kalıcı ve sürdürülebilir sonuçlar verdiğini vurguladı.
“Katılımcı ve şeffaf bir adil geçiş süreci tasarlıyoruz”
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanlığı’ndan Ayşin Turpancı, bakanlık olarak adil geçiş sürecine büyük önem verdiklerini belirtti. 2021 yılında kurumsal yapılarının güçlendirildiğini aktaran Turpancı, 12. Kalkınma Planı'nda da bu sürece yer verdiklerini dile getirdi. İklim stratejisi ve eylem planları kapsamında iş gücü dönüşümü, kırılgan kesimlerin korunması ve sürecin katılımcı bir şekilde yönetilmesine yönelik çalışmalara devam ettiklerini ekledi.
“Zonguldak, dönüşümün lideri olabilir”
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Metin Demir, bölgenin kömürden çıkış sürecine liderlik edebileceğini ifade etti. İspanya ve Almanya gibi ülkelerde adil geçiş sürecinin işçi, işveren ve hükümet arasında imzalanan anlaşmalarla yürütüldüğüne dikkat çekti. Zonguldak'ın benzer bir dönüşüm için hazır olduğunu söyleyen Demir, Adil Dönüşüm Enstitüsü’nün Zonguldak merkezli kurulmasının önemine vurgu yaptı. Ayrıca Filyos Projesi'nin bölgesel kalkınma için stratejik önemde olduğunu belirterek sanayi yatırımları ve lojistik merkezler kurulması gerektiğini ekledi.
“Taş kömürü, Türkiye’nin sanayisi için hala stratejik öneme sahip”
Genel Maden İşçileri Sendikası Genel Sekreteri Yener Arslanbuğa, Zonguldak’ın Türkiye'nin tek taş kömürü bölgesi olduğunu ve taş kömürünün demir-çelik sanayisinde vazgeçilmez bir kaynak olduğunu söyledi. Türkiye'nin taş kömürü üretimini artırması gerektiğini vurgulayan Arslanbuğa, 2024’te maden işçisi sayısının 8.400’e çıkarılacağını belirtti.
“Yerel planlarla küresel hedeflere ulaşabiliriz”
TEPAV Sürdürülebilirlik Programı Direktörü Dr. Sibel Güven, Almanya ve Türkiye’de düzenlenen toplantılarda kömürden çıkış sürecinin ekonomik, sosyal ve mekânsal boyutlarının ele alındığını aktardı. Filyos Limanı’nın bu süreçte stratejik önemine dikkat çeken Güven, eko-turizm, inovatif tarım ve lojistik merkezlerin bölgesel kalkınmayı destekleyebileceğini ifade etti. Ayrıca, endüstriyel serbest bölgelerin kurulmasının, bölgenin ekonomik çeşitliliğine katkı sağlayacağını belirtti.
Toplantıda, sanayiye yönelik tarım, endüstriyel kenevir üretimi ve sera OSB projeleri gibi çeşitli kalkınma modelleri tartışıldı. Bölgenin lojistik bir merkez olarak konumlandırılması ve teknoloji kasabası projeleriyle beyaz yakalı istihdamın teşvik edilmesi gerektiği vurgulandı. Bölgesel altyapı eksikliklerinin giderilmesi gerektiği belirtilirken, Zonguldak’ın özellikle Filyos Projesi’yle sanayi ve ticaret alanında büyük bir potansiyel taşıdığı ifade edildi.
Bu kapsamda, Türkiye'nin yeşil dönüşüm ve sürdürülebilir kalkınma yolunda adil geçiş stratejilerini belirleyip uygulamaya almasının, ulusal kalkınma hedeflerine katkı sağlayacağı değerlendirildi.
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Metin Demir'in sunuma buradan ulaşabilirsiniz.
Türk-Alman Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu’nun sunumuna buradan ulaşabilirsiniz.
