Zonguldak’ta, TEPAV ve Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası iş birliğiyle düzenlenen "Adil Dönüşüm Paydaş Toplantısı"nda, bölgenin yeşil dönüşüm sürecindeki rolü ve geleceğe yönelik stratejiler ele alındı.
11 Eylül 2024 tarihinde Zonguldak Emirgan Otel'de gerçekleştirilen "Adil Dönüşüm Paydaş Toplantısı" Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) ve Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası’nın iş birliğiyle düzenlendi. Toplantıya Zonguldak Valisi Osman Hacıbektaşoğlu, AK Parti Zonguldak Milletvekili Muammer Avcı, Zonguldak Belediye Başkanı Tahsin Erdem, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Rektörü Profesör Doktor İsmail Hakkı Özölçer, Genel Maden İşçileri Sendikası Genel Başkanı Hakan Yeşil ve Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Metin Demir gibi önemli isimler katıldı. Toplantıda, Zonguldak’ın olası adil geçiş stratejisi tartışıldı.
Toplantının açılış konuşmalarını yapan Zonguldak Belediye Başkanı Tahsin Erdem ve Zonguldak Valisi Osman Hacıbektaşoğlu, bölgenin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşması için kömürden çıkış sürecinin adil ve kapsayıcı bir şekilde yönetilmesi gerektiğini vurguladı.
Paydaş temsilcilerinin soru, görüş ve önerilerinin tartışıldığı ilk oturumda, ilin kalkınma sürecine hangi eksenlerde devam etmesi gerektiği ele alındı. Toplantının ikinci oturumunda ise ilk oturumda ortaya çıkan somut önerilerin operasyonel hale getirilmesi üzerine görüşmeler yapıldı.
Genel Maden İşçileri Sendikası Başkanı Hakan Yeşil, Zonguldak’ın kömürle olan tarihi bağını korumanın önemine dikkat çekerken Belediye Başkanı Erdem ise sürdürülebilir kalkınma ve çevresel sorumluluğun önemini vurguladı.
"Zonguldak, adil geçişte öncü olabilir”
TEPAV Kurucu Direktörü Güven Sak, toplantıda yaptığı sunumda, Zonguldak’ın bundan yüzyıl önce Türkiye’nin ekonomik dönüşümünde, sanayileşme sürecinde öncü bir rol oynadığına dikkat çekti. Sak, şehrin 21. yüzyılda iklim değişikliği gündemi ile gelen yeni ekonomik dönüşüm sürecinde de merkezi bir role sahip olacağını belirterek kömürden kademeli ve adil çıkış sürecinde Zonguldak’ın yerel kalkınma stratejisinin nasıl tasarlanabileceğini anlattı.
Adil dönüşümün Türkiye’ye özgü bir durum olmadığını hatırlatan Sak, daha önce İspanya, İtalya Almanya ve Fransa’da da benzer süreçlerin yaşandığını söyledi. İklim değişikliği gündeminin küresel ölçekte yarattığı değişimlere de değinen Sak Zonguldak’ın bu dönüşüm sürecinde öncü olabileceğinin de altını çizdi.
"Adil geçiş sadece ekonomik bir dönüşüm değil, aynı zamanda sosyal ve çevresel bir dönüşümü de gerektiriyor” diyen Sak, “Yerel kalkınma stratejilerini bu doğrultuda şekillendirmeliyiz. Adil geçiş, hem beceri dönüşümünü hem de çevresel etkilerin izole edilmesini içerecek şekilde kapsamlı bir strateji gerektiriyor” diye ekledi.
"Zonguldak, İspanya ve Almanya örneklerinden ilham almalı"
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Metin Demir, toplantıda yaptığı konuşmada, kömürden çıkış sürecinde diğer ülkelerdeki dönüşüm deneyimlerinden bahsetti. İspanya ve Almanya'nın adil dönüşüm süreçlerinden önemli dersler çıkarılabileceğini belirten Demir, özellikle İspanya’daki adil dönüşüm modelinin başarılı yönlerine vurgu yaptı. Ancak, bu sürecin bazı eksikliklerinin de göz ardı edilmemesi gerektiğini ifade etti.
Demir, İspanya’nın Oviedo bölgesinin, Zonguldak ile benzer bir geçmişe sahip olduğunu hatırlatarak, 1990'larda bu bölgedeki kömür madenlerinin kapanma sürecinin planlı bir şekilde yönetildiğini ve işçilerin mağdur edilmemesi için avantajlı erken emeklilik ve yeniden beceri kazandırma programları uygulandığını anlattı. Demir, bu süreçte hükümet, işçi ve işveren taraflarının birlikte hareket ederek tripartite (üçlü) anlaşmalar yaptığını, sürecin kontrol edilmesi amacıyla bir enstitü kurulduğunu belirtti.
Zonguldak için yeni teşvikler ve planlama gerekli
Demir, Zonguldak için de benzer bir planlama sürecinin şart olduğunu vurgulayarak Türkiye’de de kömür madenciliğinden çıkışın planlı ve sürdürülebilir bir çerçevede ele alınması gerektiğini ifade etti. Zonguldak’ın, adil dönüşüm sürecinde 6. bölge teşviklerinden yararlanması gerektiğini belirten Demir, şehrin bu dönüşüm sürecinde yeni yatırımlar ve altyapı iyileştirmeleriyle güçlendirilmesinin önemli olduğunu söyledi.
Metin Demir, konuşmasını Zonguldak’ın kömür madenciliği geçmişine ve bu mirası çevreyi koruyarak sürdürülebilir bir kalkınma modeline dönüştürme gerekliliğine vurgu yaparak sonlandırdı.
Toplantının kapanışında, katılımcılar Zonguldak’ın sadece Türkiye’nin değil, küresel ölçekte örnek teşkil edecek bir dönüşüm süreci yaşayabileceğini belirtti.
