Değerlendirme Notu / Yusuf Işık

Jeneratif Yapay Zeka modellerinin, bir buçuk yıl kadar sonrasından itibaren devreye girmeye başlaması beklenen Otonom Araçlar (Autonomous Agents) sistemlerinin ve hızla ilerleyen Yapay Genel Zeka’ya ulaşma sürecinin sürüklediği yeni bir teknoloji dalgasının önümüzdeki birkaç yıl içinde dünya ekonomisi, ulusal ekonomiler ve yaşamlarımız üzerinde derin etkiler yapmaya başlayacağı şimdiden görülmektedir. Üretim, bilim ve teknoloji, sağlık, eğitim, ulaşım, enerji dahil ekonomik ve sosyal yaşamın çok büyük bölümünde olağanüstü yeni kapasiteler ortaya çıkacak; ama aynı zamanda istihdam, eşitsizliklerde yeni artışlar, sürdürülebilirlik gibi alanlarda da belirli yeni ciddi tehlikeler belirecektir. Bugüne kadar teknolojiye ilişkin kararlar sosyal faktörleri pek hesaba katmadı. Yeni dalganın gelmesiyle bu yanlışı ve eksikliği düzeltme gereği daha da artmış durumda. Bu sunuşta, bunun nedenleri, dünyadaki tekno-ekonomik eğilimler ve GPT-4 modeli, Otonom Araçlar sistemleri ile bunların kapasiteleri ele alınıp incelendikten sonra ortaya konmaktadır. Sosyal faktörler, yeşil dönüşüm ve insan değerlerini bugün kullanılan kıstaslarla birlikte tekno-ekonomik kararların merkezine yerleştiren ve Sosyal Bilgi Ekonomisi olarak nitelenen bir yaklaşım önerilmektedir. Sosyal Bilgi Ekonomisi’nin aynı zamanda bu kuruluma uygun demokratik ve katılımcı bir yönetişim yapısı, ilkeleri ve mekanizmasına sahip olması öngörülmektedir. Sosyal Bilgi Ekonomisi teknolojiyi topluma mal etmeyi hedeflemektedir. Tekno-ekonomik parametreleri ve gelişmeleri kısaca incelendikten sonra Türkiye’nin gelişme perspektifinde Sosyal Bilgi Ekonomisi’ne dönüşümünün neden gerekli olduğu ve gerçekleşmesine yönelik bir yol haritası ortaya konmaktadır.

Değerlendirme notuna buradan ulaşabilirsiniz.