Merkez Bankası faizi ne zaman düşürmeli (3)?
Döviz kurundaki mevcut düşüşün kalıcı olacağından, yani enflasyonun ileride azalacağından Merkez Bankası ne kadar emin?
İlk grafikte Merkez Bankası’nın özel bir önem verdiği temel enflasyonun Ocak 2009’dan bu yana gelişimi yer alıyor. Yatay çizgi, temel enflasyonun o tarihte bu yana ortalaması olan yüzde 5.7’yi gösteriyor. Son gözlem Nisan 2014’e ait ve temel enflasyonun yüzde 9.7’ye yükseldiğine işaret ediyor. Farklı bir ifadeyle son 5.5 yıllık ortalamasının tam 4 puan üzerinde şu anda temel enflasyon. Üstelik Nisan 2013’ten bu yana neredeyse kesintisiz artıyor ve şu andaki düzeyi 2009’dan bu yana en yüksek düzeyi.
İkinci grafikte ise hepimizi ilgilendiren enflasyon olan tüketici enflasyonunun aynı dönemdeki gelişimi var. Yatay çizgi yine dönem ortalamasını gösteriyor (yüzde 7.6). Tüketici enflasyonu da yükselme eğiliminde. Nisan 2014’te ulaştığı değer ise yüzde 9.4. 2009’dan bu yana en yüksek değer değil ama ortalamanın yaklaşık 2 puan, yüzde 5 olan hedefin ise 4.4 puan üzerinde.
Bu tablo karşısında Merkez Bankası’nın politika faizini düşürmesinin tek yolu var: “Mevcut durum geçmiş koşulların sonucu. Oysa enflasyonun önemli belirleyecilerinden olan döviz kuru belirgin biçimde düştü. Enflasyonu belirleyen diğer unsurlar da ise bir olumsuzluk yaşanmıyor. Dolayısıyla, bir müddet sonra enflasyon düşecek” demek ve kamuoyunu ikna etmek.
Soru 1: ABD Merkez Bankasının bizim gibi ülkeler açısından çeşitli sorunlar yaratan para politikası bir süre sonra (sorun artırma anlamında) vites büyütecek. Faiz artırımları 2015 içinde başlayacak. ABD’de faizlerin artması, bizim gibi ülkelerde hem faizler hem de döviz kuruna yukarıya doğru baskı olması demek. Döviz kurundaki mevcut düşüşün kalıcı olacağından, yani enflasyonun ileride azalacağından Merkez Bankası ne kadar emin?
Soru 2: Onun emin olması kamuoyunu ikna eder mi?
Soru 3: İkinci grafikteki yatay çizgi hedefi değil, enflasyonun ortalaması olan yüzde 7.6’yı gösteriyor. Tüketici enflasyonun bu yılsonunda hedefin 2.6 puan üzerinde olan o ortalamaya geri döneceğinden bile hiç kimse emin değilken, nasıl oluyor da para politikası gevşeyecek?
Soru 4: Bu tablo karşısında para politikasında gevşeme, para politikasının kredibilitesini artırır mı azaltır mı?
Bu köşe yazısı 13.05.2014 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlandı.
