'Yıldız ekonomimizin' parlaklığı kaç lümen?
Yıldız gibi parlayan ülkenin' parlaklığı tablodaki gibi ise, gelecekteki parlaklığı açısından vay haline.
ABD Merkez Bankası’nın kararlarından olumsuz yönde en fazla etkileneceği tahmin edilen beş ülkeyi hatırlayacaksınız: Brezilya, Endonezya, Güney Afrika, Hindistan ve Türkiye. Önemli makroekonomik göstergelerini karşılaştırmak oldukça öğretici. Hele karşılaştırmaya bir de ‘kontrol grubu’ ekleyince. Kontrol grubumda BRICK ülkelerinin sorunlu beşli içinde yer almayanları var: Çin, Kore ve Rusya.
Tablo 1’de 2013 yılına ilişkin ortalama enflasyon, cari açık oranı, tasarruf oranı, kamu borcu oranı ve işsizlik oranı var. Cari açık, tasarruf ve kamu borcu oranları milli gelire oranlar. Veriler IMF ‘Dünya Ekonomik Görünümü’ veri tabanından alınma. 2013 olduğu için, büyük ölçüde Ekim 2013’te güncellenen tahminleri yansıtıyorlar. Türkiye için IMF’nin tahminlerini biraz daha güncelledim.
Birkaç nokta dikkat çekici: Birincisi, kontrol grubundaki ülkelerin hepsi cari fazla veriyor (eksi rakamlar cari fazlayı ifade ediyorlar) ve işsizlik oranları ‘Sorunlu Beşli’nin en düşük işsizlik oranından daha düşük. İkincisi, diğer göstergeler açısından da kontrol grubundaki ülkelerin ‘Sorunlu Beşli’den çoğunlukla daha iyi olduğu belirleniyor.
Daha önemli dikkat çekici noktalar ise elbette Türkiye için. Yani, “Ah son dönemde giderek otoriter bir rejime dönüşme eğilimi göstermeseydik ekonomimiz nasıl da yıldız gibi parlıyordu!” denilen Türkiye’ye bakınca belirleniyorlar. Sorunlu beşli içinde ‘uzak ara’ en yüksek cari açığa Türkiye sahip. Farklı bir ifadeyle, yabancı diyarlardan borçlanmaya en fazla ihtiyacı olan ülke Türkiye. Bu, birincisi.
İkincisi, en düşük tasarruf oranı Türkiye’de. Yani iç güveysinden hallice bir yatırım düzeyi tutturmak için bile yeterli değil tasarruf oranımız. ‘İç güveysinden hallice’ çünkü tabloda yer alan ülkeler arasında en düşük yatırım oranları Türkiye, Brezilya ve Güney Afrika’da -ki bunların yatırım oranları gelişmekte olan ülkelerin ortalamasının çok altında.
Daha fazla yatırım, nitelikli işgücü ve teknoloji ile birleştiğinde gelecekte daha fazla milli gelir demek. Eğitim düzeyimiz orta ikiden terk; bu açıdan bir karşılaştırma tabloda yok ama bu ülkelerle kıyaslandığında durumumuzun iç açıcı olmadığını bu köşede önceden yer alan tablolardan biliyorsunuz. Bu durumda, ‘yıldız gibi parlayan ülkenin’ parlaklığı tablodaki gibi ise, gelecekteki parlaklığı açısından vay haline. Yani, ‘vay halimize’. Ne kadar ‘vay halimize’ olduğunu ise ne yazık ki yabancılardan ne kadar borçlanabileceğimiz belirleyecek; tekraren; tasarruf oranımız çok düşük çünkü.
‘Bu güzel ülke hepimizin’ klişesi çerçevesinde ‘avunmak’ isteyenler için de bir şeyler var tabloda elbette: Mesela en yüksek enflasyon bizde değil; Hindistan bu açıdan daha kötü. En kötü işsizlik oranı da bizde değil; biz kötülük sırasında ikinciyiz. Hafazanallah, ya işsizlik oranımız Güney Afrika kadar olsaydı! Kamu borcumuz ise gerçekten düşük; orta sıralarda yer bulabiliyoruz kendimize.
Bu köşe yazısı 11.01.2013 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlandı.
