Her yıl 30 milyondan fazla yabancı turistin ziyaret ettiği Türkiye dünyanın en büyük altıncı (Amerika Birleşik Devletleri ve Çin hariç), Avrupa’nın ise en büyük dördüncü turist destinasyonu. Bu eğilim 1980’lerin başında, rahmetli Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın turizm atılımından sonra başladı. Dışişleri Bakanlığı ise sürece katkı sağlamayı daha bu sene akıl etti. Hiç yoktan iyidir. Bakanlığın yeni açtığı elektronik vize (e-vize) Internet sitesiyle sadece üç dakikada başvuru yapmak ve e-vize almak mümkün. Artık Türkiye Cumhuriyeti konsolosluklarının kapısını aşındırmak, resmi evraklarla uğraşmak, havaalanlarında bekleşmek yok. Birkaç tık ve tuş darbesi ile yabancı turistler e-vizelerine kavuşuyor!

Her yıl Türkiye’yi ziyaret eden 30 milyon turistin üçte biri için vize zorunluluğu var. Yeni uygulamayla tüm vizelerin e-vize olarak verilmesi amaçlanıyor. Sistem şu anda günde 2.500 e-vize veriyor. Bu da yılda 500.000 e-vize yapar. Vize alma zorunluluğu olan 10 milyon turiste hizmet sunabilmek için Türk Hava Yolları bilet bürolarına kiosklar konuyor. Biletinizi almadan önce bilet gişesindeki çalışana vizenizi göstermeniz gerekiyor. Yeni kioskların sağlayabileceği zaman ve enerji tasarrufunu düşünebiliyor musunuz? Türk Hava Yolları bilet gişesine gidiyorsunuz ve hem biletinizi hem de vizenizi anında alıyorsunuz. Bu işte Türk Hava Yolları için de bir potansiyel var. Türkiye’de bakanlıkların kamu yararı için böylesine eşgüdüm içerisinde çalıştıkları çok az örnek var. E-vize işlemleri için hazırlanan yeni Internet sitesinin kullanıcı dostu tasarımı da güzel olmuş. (www.evisa.gov.tr/en)

Öte yandan, bu örnek bir yana, kamu yararı sağlamak için gereken farklı kurumlar arasındaki bağlantı eksikliği sürüyor gibi görünüyor. Yeni e-vize sisteminin Türkiye’ye gelen turist sayısına katkıda bulunması muhtemel. Ancak, Meclis’te görüşülen alkol yasağı yasası turist sayısına olumsuz katkı yapar. Ne olacak, hep birlikte göreceğiz.

Son olarak, vize kolaylığının komşu ülkelerden Türkiye’ye göç akışını artırıp artırmayacağı bir başka önemli soru. Geçenlerde Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Türkiye’de e-devlet uygulamalarının güzel bir örneği olan e-vize sisteminin mimarı Büyükelçi Naci Koru ile sohbet ediyorduk. E-devlet uygulamasının faydaları hep anlatılır. Yeni sistem e-devlet uygulamasının somut bir örneği. Sistem şimdilik çalışma izni ve öğrenci vizesini kapsamıyor, ama Bakanlık bu konuda bastırıyor. İlk adım muhtemelen öğretim görevlileri için olacak. Internet üzerinden yaptıkları başvurular otomatikman ilgili kurumlara aktarılacak ve vizeler şıp diye e-posta gelen kutularına düşüverecek. Türkiye’de çalışma izni ve öğrenci vizesi almanın ne kadar zor olduğunu kişisel olarak biliyorum. Hükümet bu hizmeti yabancıların dayattığı bir şey gibi görüyor, izinleri lütfeder gibi veriyor. Ama asıl lütufta bulunanlar Türkiye’nin ekonomik dönüşümüne katkıda bulunmayı seçerek buraya gelen nitelikli yabancılar. OECD eğitim endekslerine bakın; Türkiye’ye komşu ülkelerin ortalama eğitim seviyesi Türkiye’den fazla. Ermenistan’a, Filistin’e, Suriye’ye bakarsanız Türkiye’nin faydalanabileceği potansiyeli görürsünüz. Türkiye, Sovyetler Birliği dağıldığında yaşanan beyin göçünden faydalanamadı, nitelikli bireyleri çekemedi. Buna Türki cumhuriyetler de dahil. Arap dönüşümlerinin yaşandığı bugünlerde bu durumu değiştirmek şart.

Bu köşe yazısı 25.05.2013 tarihinde Hürriyet Daily News'te yayımlandı.