Politika Notu / Levent Gönenç

Türkiye 16 Nisan 2017’de yapılan halkoylamasıyla “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”ne geçti. Bir erken seçim olmadığı takdirde, bu sistem tam olarak 2019’da yürürlüğe girecek. Bu sistemin önemli unsurlarından biri olan “Partili Cumhurbaşkanı” modeline geçiş için ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın AK Parti’ye üye olarak kaydedilmesiyle ilk adım atıldı. 21 Mayıs 2017 tarihinde yapılan AK Parti Olağanüstü Kongresi’nde Erdoğan'ın Genel Başkan seçilmesiyle birlikte bu modele geçiş tamamlanmış oldu.

“Partili Cumhurbaşkanı” kavramı Anayasa Hukuku geleneğimize yabancı bir kavram değil aslında. Türkiye Cumhuriyet’nin ilk Cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal Atatürk aynı zamanda Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) Genel Başkanı idi. Atatürk’ten sonra Cumhurbaşkanı seçilen ve bu görevi 1950 yılına kadar sürdüren İsmet İnönü de 1938-1972 yılları arasında CHP’nin başındaydı. Sonraki Cumhurbaşkanı Celal Bayar ise, Demokrat Parti (DP) iktidara geldikten ve Cumhurbaşkanı seçildikten sonra, DP Genel Başkanlığı görevinden ayrıldı ve yerine 9 Haziran 1950’de Başbakan Adnan Menderes Genel Başkan seçildi.

27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi sonrasında görev yapan üç cumhurbaşkanı da (Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk) asker kökenliydi ve belli bir siyasal partiyle resmi bağları yoktu. 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra da bu gelenek bozulmadı ve yine bir asker, Kenan Evren, 1982 Anayasası’nın halkoylamasında kabul edilmesiyle birlikte Cumhurbaşkanı koltuğuna oturdu.

Politika notunun devamı için tıklayınız.