Değerlendirme Notu / Bozkurt Aran

"10 yıl önce başlayan ve daha sonra nitelik ve nicelik olarak önemli değişikliğe uğrayan Trans-Pasifik Ortaklık (Trans-Pacific Partnership – TPP) Anlaşması 4 Ekim 2015 sabahı Atlanta’da müzakerelere katılan on iki ülke Ekonomi Bakanlarının kabul ettikleri bir mutabakat ile sonuçlanmıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Bretton Woods sistemi ile küresel anlamda yapılan ekonomi,  ticari ve mali düzenlemelere ve oluşturulan kurumlara ilişkin çeyrek yüzyıldır önemli iyileştirme yapılamamıştı.  Bölgesel olmakla beraber TPP anlaşmasının bu yöndeki reform gereksinimlerine yanıt vermek girişiminin, uluslararası alanda ciddi bir etki yarattığı görülmektedir. Bazı Asya ülkelerinin 2002 yılında başlattıkları girişime Başkan Bush 2008 yılında katılma arzusunu ifade etmiş, daha sonra Başkan Obama’nın Asya’ya odaklanma politikasının sonucu olarak TPP ABD’nin önemli bir dış politika atağı haline gelmiştir.

Gerçektende, TPP’ye taraf olan ülkeler küresel gayrı safi hâsılanın yüzde 40’nı, uluslararası ticaretin üçte birini oluşturmaktadır. ABD, Japonya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika, Şili, Singapur, Brunei, Vietnam, Peru ve Malezya küresel ticaretin kurallarını değiştiren “Ortaklık Anlaşması” konusunda uzun müzakereler sonucunda mutabakata varmışlardır. Birkaç aylık kısa süre içinde mutabık kalınan hususlar, hukukçular tarafından uygun şekilde yasal anlaşma maddelerine dönüştürülecektir.

Dünya Ticaret Örgütü bağlamında devam eden Doha Turu müzakerelerindeki tıkanıklıklar dikkate alındığında, TPP Anlaşması’nın küresel ticaretin, 21’nci yüzyılın gereklerine uygun bir mimari yapıya oturtulmasında önemli bir katkı oluşturabileceği de iddia edilmektedir. Anlaşma uluslararası ticaret tarihinin “en iddialı, en kapsamlı, en dengeli ve yüksek standart sağlayan”   anlaşması olarak nitelendirilmektedir.."