Değerlendirme Notu / Yakup Peker

"Ülkemizde yazın yaklaşmasıyla birlikte “siyaset kulislerindeki” iklim de ısınıyor. Yaklaşan seçimle ilgili yorumlar, tahminler, hükümet senaryoları gazetelerin sayfalarında giderek daha fazla yer bulmaya başladı. Tüm partilerin seçim beyannamelerinde ortak bir vaat bulunuyor: Bölgesel gelişmişlik farklılıklarının giderilmesi. Peki, bu nasıl mümkün olabilir? Bu değerlendirme notunda, geçtiğimiz aylarda onaylanan Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi değerlendirilip, seçim sonrasındaki bölgesel kalkınma gündemine ilişkin bir çerçeve sunulacak.

En güncel veri olan 2011 yılında Türkiye’nin en zengin bölgesinin 15.605 dolarlık kişi başına geliriyle İstanbul, en fakir bölgesinin ise 5.894 dolarlık kişi başına geliriyle Van, Muş, Bitlis ve Hakkari’den oluşan TRB2 Bölgesi olduğu görülüyor. Geçmiş verilere dayalı olarak yaptığımız eğilim analizine göre TRB2 Bölgesi, İstanbul’un 2014’teki değerine ancak 2037’de ulaşabiliyor. Yani iki bölge arasında tam 23 yıllık bir gelişmişlik farkı bulunuyor. Diğer bölgelerin, İstanbul’un 2014 yılındaki kişi başına gelir düzeyini ne zaman yakalayacağına ilişkin tahminlere bakıldığında da durum pek parlak değil. İstanbul’un yakın çevresindeki bölgelerle arasında 5 yıldan kısa bir gelişmişlik farkı varken, Orta Anadolu ile arasındaki fark yaklaşık 10-15 yıla, Doğu Anadolu ile arasındaki fark ise 15-20 yıla kadar çıkıyor. Örneğin bugün Kars’ta yaşayan biri, ilinde kalmayı tercih etse İstanbul’un 2014’teki gelişmişlik düzeyini ancak 2033’te (19 yıl sonra) görebilecek veya yakındaki gelişmiş bir bölgeye (mesela Erzurum’a) gitse bu süre sadece 6 yıl kısalacak. Durum böyle olunca İstanbul’un nüfusunun %85’i İstanbullu olmayanlardan oluşuyor. Özetle refahın bölgeler arasında dengeli dağılmaması, insanların da bölgeler arasında dengeli dağılmamasına neden oluyor..."