Seçim barajının yüzde 10'dan yüzde 4'e indirilmesinin partilerin çıkaracakları milletvekili sayısına etkisi hesaplandı. Yapılan tahminlere göre gelecek seçimde AKP yüzde 10 barajıyla 321, yüzde 4 barajıyla 312 milletvekili çıkarabilecek. CHP'nin milletvekili sayısı ise sırasıyla 162 ve 153 olacak.

ANKARA- TEPAV gelecek seçimlere yüzde 10 barajı yerine yüzde 4 barajı ile gidilmesi durumunda partilerin milletvekili sayılarının nasıl değişebileceğini hesapladı. Bu hesaplamaya göre, 2011 seçimlerine yüzde 10 barajı ile girilmesi durumunda AKP 321 milletvekili, CHP 162 milletvekili çıkarabilecek. Baraj 4'e indirilirse AKP'nin milletvekili sayısı 312'ye, CHP'nin ise 153'e gerileyecek.

TEPAV için Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Görevlileri Dr. Türkmen Göksel ve Dr. Yetkin Çınar tarafından hazırlanan "Yüzde 10 gibi Yüksek bir Barajın Seçmen Davranışında Yarattığı 'Statik' ve 'Dinamik' Etkiler" başlıklı politika notu yayımlandı.

Çalışmada seçim barajının kaldırılmasının etkisini görebilmek için A&G Araştırma Şirketi tarafından Aralık 2010'da sağlanan anket sonuçları incelendi. Bu anketin verileri, 2011 seçimine az bir zaman kala ve barajın düşürülmesi / kaldırılması tartışmalarının yoğunlaştığı bir süreçten kısa bir süre sonra elde edilmiş olması bakımından önemli bulundu.  Ankette, mevcut koşullarda (% 10 barajında), "Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirdiniz" sorusuna ek olarak "Baraj olmasa idi hangi partiye oy verirdiniz" sorusuna yanıt arandı.

Katılımcıların yanıtlarından yola çıkılarak yapılan tahminlere göre, 2011 seçimlerinde AKP 321, CHP 162, MHP 35, Bağımsız/BDP 32 milletvekili çıkaracak. Seçim barajının yüzde 4'e indirilmesi durumda ise milletvekili sayısı AKP'de 9 azalarak 312'ye, CHP'de 9 azalarak 153'e, MHP'de 5 azalarak 30'a düşecek. Bağımsız/BDP milletvekili sayısı ise 13 artarak 45'e çıkacak. Ayrıca, SP 10 milletvekili ile Meclis'e girecek.

Barajın yüzde 0-3 arasına indirilmesi durumunda ise AKP, CHP ve MHP'nin milletvekili sayısı biraz daha düşecek. Buna karşılık DSP ve HAS Parti de Meclis'e girecek. Böylece, TBMM'de temsil edilen parti sayısı 4'den 7'ye çıkacak.

Mevcut Durumda ve Alternatif Baraj Seviyelerinde Sandalye Dağılımı

Barajın Etkisi

Çalışmada yüzde 10 gibi uzun süreli olarak uygulanan yüksek bir barajın seçmen davranışlarını iki şekilde etkilediği vurgulanarak, şöyle denildi:

"Birincisi, % 10 barajı uygulanan mevcut bir seçimde azımsanamayacak sayıda seçmen birinci tercihleri olan partinin baraj altında kalacağı düşüncesiyle ikincil tercihlerine oy kullanmaya zorlanmaktadır. Bu davranış biçimini barajın 'statik' etkisi olarak adlandırabiliriz.

İkinci olarak da, bu seçmen davranışı uzun süre yinelendiği takdirde % 10 seviyesinin altındaki kalan partilerin zamanla kan kaybederek 'tabela' partisine dönüşmesini de, barajın 'dinamik' etkisi olarak isimlendirilebiliriz."

Barajı düşürmek demokrasinin kalitesinde iyileşme sağlar

Çalışmada, yüzde 10 gibi yüksek bir barajın seviyesinin yarattığı statik ve dinamik etkilerden dolayı oyların büyük partilerde toplanma eğiliminde olduğu vurgulanarak, "2011 seçimi için örneğin barajı % 4'e çekmek, hem mecliste temsil edilen parti sayısını arttırmakta, hem de seçmenlere birincil tercih yapma şansı vererek sadece niceliksel değil, niteliksel anlamda da temsilde adaleti güçlendirmektedir. Bu sonuç, demokrasinin kalitesinde iyileşme sağlanmasına katkı yapacaktır" denildi.

Göksel ve Çınar'ın bu konudaki çalışmaları önümüzdeki günlerde "Türkiye'de Seçim Barajına ve Seçim Sistemi Değişikliklerine Yönelik Analizler ve Politika Önerileri" başlığıyla TEPAV Yayını olarak basılacak.