Değerlendirme Notu / Cihat Baluken

Kahramanmaraş merkezli deprem 11 ile yaygın büyük bir coğrafyada yüksek oranda yıkım ve hasara yol açmıştır. 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen Mw 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem, çevredeki 11 ilde can kaybı ve yıkıma sebep olmuştur. Deprem, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa olmak üzere 11 ilde yüksek düzeyde can ve mal kaybına yol açmıştır. TEPAV tahminleri, deprem bölgesinde yer alan bina stokunun %40’nın deprem nedeniyle az, orta ve ağır derecede hasar gördüğü ve yıkıldığı yönündedir. Depremin yol açtığı devasa yıkım ile Türkiye’nin inşaat kapasitesi ve kalkınma ihtiyaçları, bölgenin yeniden yapılandırmasının 5 yıl süreceğini göstermektedir. Deprem kaynaklı yıkılan veya yıkılması gereken 650 bin bağımsız birim, depremin etkilediği 11 ilin tamamında 2022 yılında alınan yapı kullanma izin belgesine göre konut sayısının yaklaşık 7 katıdır. Tüm Türkiye genelinde 2022 yılında verilen yapı kullanma izninin de üzerindedir (Aydın Özüduru, B., 2023).

Deprem bölgesindeki yerleşimlerin yeniden hayata döndürülmesinin karmaşık ve beklenenden uzun yıllar alan bir süreç olacağı öngörülmektedir. Ayrıca bu sürecin yalnızca konut üretimi ile sınırlanmasının doğru olmayacağı, ticari yaşamın canlanmasının da hayati derecede önemli olmasından kaynaklı olarak ekonomik ve sosyal donatıların da yeniden sağlanmasının gerekli olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla, deprem sonrası yeniden inşa süreciyle alakalı akla ilk gelen fikirlerle değil iyi ölçülüp biçilen, terzi elinden çıkmış gibi süreçlerin kurgulanması gerektiği vurgulanmaktadır (Sak, G.,2023).

Değerlendirme notunun tamamına erişmek için tıklayınız.