Değerlendirme Notu / Ayşegül Taşöz Düşündere

Türkiye’nin COVID-19 ile mücadelesinde, 1 Mart 2021’de “yerinde karar” adıyla anılan yeni bir uygulama dönemine giriş yapıldı. Bu yeni dönemde, iller arasındaki COVID-19 riski özelindeki farklılıklar, virüsün yayılımını sınırlamaya yönelik merkezi ve yerel politikalara girdi oluşturmaya başladı.

Geçtiğimiz yıl boyunca gerek COVID-19 özelindeki sınırlamalar gerekse ekonomik belirsizlikler birçok kişi için gelir kayıplarına neden oldu ve yüksek ihtimalle olmaya devam edecek. Bu çerçevede, COVID-19’un yayılımını önlemeye yönelik önlemlerde olduğu gibi, COVID-19’un tetiklediği ekonomik kayıpların telafisine yönelik atılan adımlarda da illere göre farklılaşan yaklaşımları değerlendirmenin zamanı gelmiş olabilir. Ekonomik kayıpları telafi politikalarında da iller arasındaki farklılaşmaları tanımlayabilmek için hangi illerin COVID-19’dan daha fazla etkilendiğini bilmemiz gerekiyor.

İl düzeyinde 2020 GSYH verilerine 11 aylık bir gecikme sonrası erişilebileceği öngörülüyor. Bu çerçevede, bu çalışmada illerin 2020 yılındaki ekonomik performanslarını değerlendirebilmek için elektrik tüketimlerini il düzeyinde inceledik.

Çalışma kapsamında ortaya konulan bazı bulgular şu şekilde özetlenebilir:

• 2019-2020 döneminde resmi GSYH istatistiklerine göre Türkiye yüzde 1,76 büyürken aynı dönemde elektrik tüketiminin de yüzde 1,74’lük artış ile GSYH’ye oldukça yakın bir seyir izlediği görülmektedir.
• Her ne kadar ekonomi genelinde bir büyüme elde edilmiş olsa da aynı dönemde 14 ilin daralma yaşadığı tespit edilmektedir.
• Türkiye’de 2020 yılında en büyük daralmayı yüzde 12,6’lık düşüş ile Antalya’nın yaşadığı görülmektedir. Edirne yüzde 10,2 daralırken, Muğla’nın yüzde 7,6 daraldığı ve Bursa’nın da yüzde 3,6 daraldığı tespit edilmektedir.
• Antalya’daki ticarethanelerin elektrik tüketiminin yüzde 23 düzeyinde düştüğü, aynı ildeki sanayicilerin elektrik tüketiminin ise yüzde 13 arttığı görülmektedir.
• Bursa’da hem sanayinin hem ticarethanelerin elektrik tüketiminde yüzde 6’lık bir düşüş yaşandığı görülmektedir.
• Özetle, henüz illere ait 2020 ekonomi performanslarını bilemesek de elektrik tüketimi verileri, COVID-19’un farklı illerde farklı etkiler yaratabildiğini göstermektedir. COVID-19’un farklı illerde farklı risk düzeyleri teşkil ettiğini beyan ettiğimiz bu günlerde, illerin ekonomik açıdan da pandemiden farklı kanallarla farklı ölçeklerde etkilendiğini göz önünde bulundurmamız ve ekonomik aktörlere yönelik destekleri bu çerçevede düzenlememiz iyi bir politika seçeneği olabilir.

Değerlendirme notuna erişmek için tıklayınız.