Toplum salt iktisadın "rasyonel ekonomik birey"lerinden oluşmadığı, insanın tek amacı "kişisel çıkarı maksimize etmek" olmadığı, toplumdaki her birey her zaman tüm bilgilere-enformasyona ulaşmadığı-ulaşamayacağı, bireyin seçmediği-seçemediği köken-cinsiyet ve aile fırsatlarını-yapabilirliklerini belirlediği, hareket alanını sınırlandırdığı için sosyal politikaya ve araçlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

İnsanların bir arada yaşaması, eylem ve fiillerine bilincin-yapmanın-çıkarımların ve bunların üzerinden ortaya çıkan deneyimlerin yön vermesi sosyal politikanın da varoluş zeminidir.  Toplum içinde yaşamak ve toplumun sürdürülebilirliğini sağlamak, üzerinde açık veya örtülü uzlaşmanın sağlandığı belli müdahale alanlarını ve araçlarını gerekli kılar. Tarihsel süreç içerisinde ekonomik-siyasi koşulların da etkileşimiyle uzlaşılan zemin sürekli farklılaştığı için sosyal politikanın da yönelimleri-öncelikleri farklılaşmaktadır. Refah devletinin tarihin belli bir aşamasında ortaya çıkışı ve günümüzde onun gerektirdiği uygulamalardan giderek uzaklaşılması bu şekilde anlaşılabilir.

Günümüz itibarıyla işsizlik, yoksulluk, eğitim ve sağlık hakkına erişimde yaşanan sorunlar, işgücü piyasasının dışına çıkıldığında-kalındığında dayanılacak destek mekanizmaları (emeklilik, sosyal yardımlar, vb) barınma ihtiyacı, vb. sosyal politikanın temel alanlarını oluşturmaktadır. Bu alanlar sadece risk altındaki bireyleri-grupları (yoksulları, gençleri, kadınları vb.) değil, ortaya çıkardığı sonuçlar ve maliyetleri itibarıyla tüm toplumu etkilemektedir. Bu açıdan sosyal politikalar bütüncül bir gelişme stratejisinin en vazgeçilmez parçasıdır.

Bu bağlamda sosyal politika çalışmalarının amacı, sosyal politika araçlarının sosyo-ekonomik sorunların çözümünde ya da ortaya çıkardıkları sonuçların hafifletilmesinde oynayabileceği rol üzerine politika üretmek, yeni araçların tanımlanmasına ve uygulanmasına katkıda bulunmaktır. Böylelikle sosyal sermayenin oluşmasında ve sürüdürülebilir ve adaletli kalkınmanın gerçekleştirilmesinde de mesafe alınabilecektir.