Tüketici enflasyonunun 2014'te iki haneye ulaşma riski var. Bu risk, özellikle döviz kurundaki artışın ılımlı bir düzeyde de olsa sürmesi halinde geçerli.
'Ekonomi politikası hataları’ dizisine perşembe günü devam edeceğim. Dün enflasyon açıklandı. Son gelişmeler çerçevesinde enflasyonda ileride olabilecek gelişmeler önemli. 2014’e ilişkin değişik senaryolar altında temel enflasyon (I göstergesi) nasıl şekillenebilir ile ilgiliyim. Önce ocak ayı gerçekleşmelerini vereyim. Tüketici enflasyonunun hem son on iki aydaki ortalama değeri hem de ocak ayındaki değeri yüzde 7,5 oldu. Bu rakam aynı zamanda 2009’dan bu yana gerçekleşen ortalama yıllık enflasyona eşit. Asıl çarpıcı gelişme temel enflasyonda ve üretici enflasyonunda yaşandı.
Temel enflasyon yıl sonunda yüzde 7,1 düzeyindeydi, ocak ayında yüzde 7,6’ya yükseldi. Ham petrol fiyatlarında bir değişiklik olmamasına rağmen ve öncü göstergeler ışığında iç talebin artış hızında belirgin bir yavaşlama yaşanmakta olduğunun anlaşıldığı bir dönemde gerçekleşti bu artış. Açık ki döviz kurundaki sıçramanın bir sonucu. Üretici fiyatlarında ocak ayında gerçekleşen yüksek artış (yüzde 10,7) bir yandan, temel enflasyondaki artış diğer yandan, önümüzdeki dönemde tüketici enflasyonunu, yüzde 7,5 düzeyindeki ortalamasının belirgin biçimde üzerine çıkaracak gibi görünüyor.
Peki, ne kadar? Bu soruya doğrudan yanıt vermek yerine, temel enflasyona ilişkin tahminlerimi vermek istiyorum. Tahminler, çeyrek yıllık dönemlerin ortalamaları için. Üç senaryo var. Her üçünde de ham petrol fiyatları (Brent) 109 dolar düzeyinde sabit kalıyor. Yine her üçünde büyüme oranımız 2013’ün son çeyreğinden itibaren sırasıyla yüzde olarak şöyle: 3,8; 1; 2; 3 ve 3. İlk senaryoda (S1) dolar kurunun ilk çeyrek ortalaması 2,30 lira oluyor ve diğer çeyreklerde bu düzeyde sabit kalıyor. İkinci senaryoda (S2) ise ilk çeyrek kur ortalaması yine 2,30 lira ama sonraki her çeyrek bir öncekine kıyasla yüzde 2 daha yüksek oluyor. Üçüncü senaryoda (S3) ise ilk çeyrek dolar kuru ortalaması 2,35 lira, sonraki her çeyrek ise bir öncekine kıyasla yüzde 3 daha yüksek. Dolayısıyla, senaryolar arasındaki tek fark döviz kuruna ilişkin.
Tabloda yer alan sonuçlar tüketici enflasyonunun 2014’te iki haneye ulaşma riski olduğunu gösteriyorlar. Bu risk, özellikle döviz kurundaki artışın ılımlı bir düzeyde de olsa sürmesi halinde geçerli. Hatırlatayım: 2009’dan bu yana bakıldığında, tüketici enflasyonunun temel enflasyondan ortalamada iki puan daha yüksek.
Meraklısına not: Tahminleri elde ettiğim modelde temel enflasyonu üç değişken belirliyor: Ham petrol fiyatlarının bu çeyrekteki ve bir önceki çeyrekteki, dolar kurunun bu çeyrekteki ve bir önceki çeyrekteki, gayri safi yurtiçi hasıla artışının ise bir önceki çeyrekteki yıllık artış oranları. Bir de, enflasyondaki katılığı yansıtan dördüncü unsur var: Temel enflasyonun bir önceki çeyrekteki değeri.
Bu köşe yazısı 04.02.2014 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlandı.
