Mayıs ayında sanayi üretimi bir yıl öncesinin aynı ayına kıyasla yüzde 5.9 oranında arttı.

2011’in ilk çeyreğinde başlayan yavaş büyüme dönemi bu yılın ilk çeyreğinde sona erdi mi? Sona erdiyse 2012’nin ikinci çeyreği kendinden önceki çeyrekten büyüme açısından belirgin bir fark gösteriyor mu? Bir süredir bu soruların yanıtlarının peşinden gidiyorum. Bu nedenle bu köşede son zamanlarda çok sayıda güncel veri değerlendirmesi yer aldı. Bu yazı da farklı değil. Sorduğum sorular açısından dün önemli bir veri daha açıklandı: Mayıs ayında sanayi üretiminin bir yıl öncesinin aynı ayına kıyasla yüzde 5.9 oranında arttığını öğrendik.

Elimizde mayıs-haziran aylarına ait başka veriler olmasa, mayıs ayındaki bu görece yüksek artışın, yavaş büyüme döneminin ilk çeyrekte sona erdiği ve dahası ardından belirgin bir toparlanmanın başladığını gösterdiği belirtilebilirdi. Oysa kredi verileri dışında ikinci çeyrekte belirgin bir toparlanma yaşandığına işaret eden veri yok. Kredi hacmindeki yükselmenin bir kısmının da mevsimsel olduğunu biliyoruz (on üç haftalık ortalama kredi verilerinden söz ediyorum).

Bu durumda sanayi üretimi verilerine biraz daha yakından bakmakta yarar var. Bir bakış açısı şu olabilir: 2011’in ilk çeyreğinden bu yana mademki bir yavaş büyüme dönemi var, acaba bu yavaş büyüme döneminde sanayi üretim endeksinin yıllık artış hızında belirgin dalgalanmalar yaşanmış mı? Yoksa tekdüze bir azalma mı var yıllık artış hızında?

Tekdüze bir azalma yok. Mesela 2011 Temmuzu’nda yıllık artış hızı yüzde 7 iken izleyen ayda yüzde 3.8’e düşüyor, sonra da yüzde 12.1’e sıçrıyor. Bu yılın ocak ayında yüzde 1.5’e düşüyor, şubatta ise yüzde 4.4’e yükselip sonra yüzde 2.6’ya iniyor. Kısacası önemli dalgalanmalar olabiliyor yıllık artış hızında. Elbette yakın geçmişte bu tip dalgalanmalar oldu diye, bu ayki yüksek artıştan hemen sonra illa bir düşüş gerçekleşmesi gerekmiyor. Ama az önce de belirttiğim gibi, daha önce yayımlanan ilgili diğer verilerle bu dalgalanma olgusunu birlikte değerlendirdiğimde, mayıs ayındaki yüksek artışın hızlı bir toparlanmaya işaret ettiğinden şüpheliyim.

Aylık oynamalardan kurtulmak için üçer aylık verilere de bakılabilir. Böyle yapınca ortaya çıkan hareketler Grafik 1’de yer alıyor. 2011’in ilk çeyreği ile 2012’nin ilk çeyreği arasındaki dönemde sanayi üretim artışının tekdüze biçimde azaldığı gözleniyor. Yüzde artışlar sırasıyla şöyle: 14.4, 8.0, 7.6, 6.5 ve 2.8. Oysa nisan ve mayıs ayındaki toplam üretim, bir yıl öncesinin aynı aylarındaki toplam üretime kıyasla yüzde 3.2 daha yüksek. Böyle bakınca, yavaş büyüme döneminin ilk çeyrekte sona erdiğini ama ikinci çeyrekteki toparlanmanın ise pek de belirgin olmadığını belirtmek mümkün. Farklı bir ifadeyle, ikinci çeyrek ilkinden pek farklı değil. Olsa olsa biraz daha yüksek bir büyüme beklemek gerekiyor. Ama ‘biraz daha yüksek’, ‘daha yüksek’ değil, ‘yüksek’ hiç değil. Ek olarak, ‘yavaş büyüme döneminin ilk çeyrekte sona erdiği’ sonucunun Avrupa’da işler daha da içinden çıkılmaz bir hal almadıkça geçerli olduğunu belirteyim.

Bu köşe yazısı 10.07.2012 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlandı.