Ara hedeflere ulaşılması bütünüyle yeni para politikası sayesinde olduysa enflasyon hedeflenenin 5 puan üzerine nasıl çıktı?

İç mimar, bir ay önce bir mutfağa dolap takmak ve tezgâh yerleştirmek üzere gelip ölçü almış. Birkaç gün sonra da farklı yerleşim seçeneklerini e-posta ile yollamış. Böylece ilk hedef olan, mutfağın yerleşim planlamasının yapılması hedefine ulaşılmış. İki gün önce ise bir usta ile iki yardımcısı o mutfağın dolaplarını takmaya gelmişler.

Ellerinde hangi dolabın nereye yerleşeceğini ve nerelere beyaz eşya için boşluk bırakılması gerektiğini gösteren bir plan varmış. Sağ üst dolaptan başlayıp sonra onu nirengi noktası yapıp önce duvardakilerle işlerini bitirmişler, sonra da zemine sabitlenecekleri halletmişler. Üç saat sonra ikinci hedef ulaşılmış; mutfak, dolabına kavuşmuş. Sonra tezgâhı yerleştirecek ustaya telefon açmışlar; tezgâhçı usta gelmiş, ölçü almış ve birkaç gün sonra gelip tezgâhı takmak için ayrılmış. O da işini bitirince üçüncü hedefe ulaşılmış olacakmış. Sonra da iç mimarın yerleşim planını yaparken ölçülerini kullandığı beyaz eşyanın takılması için ilgili servis gelecekmiş. Böylelikle dördüncü hedefe de ulaşılacakmış. Yaklaşık 1.5 ayda aşama aşama çeşitli hedeflere ulaşılan bir süreç böylelikle tamamlanmış olacakmış. 

Dış koşulların durumuna dikkat

‘Mış’; anlatanların yalancısıyım, böyle olduğunu iddia ediyorlar; bir hedefe ulaşıldıktan sonra, bir sonraki hedefe ulaşılmasının gerektiği işlere örnek olarak anlattılar. Ve dediler ki: Aman dikkat edin, aşama aşama hedeflere ulaşılırken dış koşullarda bir değişiklik yok. Ev, aynı ev. Maazallah dolapları ve tezgâhı yerleştirecek şirketin başına bir şey gelse, aynı merkeze bağlı başka şirketler var, onlar hemen devreye girer. Keza, aynı olgu beyaz eşya servisi için geçerli. Evi, kimse yokken su basmasın, takılan dolaplar bozulmasın diye ana su giriş vanası da kapatılmış.

“Neden dış koşulların sabit kalıp kalmadığına dikkat etmemiz gerekiyor” diye sorulduğunda verilen yanıt şöyle olmuş: “İlk hedefe ulaştıktan sonra, ikinci hedefe ulaşmayı, sonra da bir diğerini gerçekleştirmeyi düşünüyorsanız, dış koşullar değişiyorsa, ulaştığınızı sandığınız hedeflerden uzaklaştığınızı görebilirsiniz. Ya da kendinize eski koşullar geçerliyken koyduğunuz bir sonraki hedefin artık bir anlamı kalmamış olabilir.” 

Artık sıra enflasyona geldi

Şimdi, son enflasyon raporunda ya da Merkez Bankası’nın son raporlarında ne söyleniyor? Mealen: 2010’un sonlarından itibaren alınan önlemler sonucunda kredi arzındaki hızlı artışı yavaşlatma ara hedefine ulaştık. Enerji dışı cari açık kapanıyor. Böylelikle bir başka ara hedefimiz de gerçekleşti. Ek olarak, liranın oynaklığı, diğer yükselen piyasa ekonomilerinin paralarının değerindeki oynaklıklarla karşılaştırıldığında, Türk Lirası’ndaki oynaklığın oldukça az olduğu gözleniyor. Bu da alınan önlemler sayesinde oldu. Bu nedenle, 2011 yılı ekim ayından itibaren enflasyon hedefine odaklandık. Son haftalarda ise tüm dikkatimiz enflasyon üzerinde toplandı.

Varsayalım ki bu ara hedeflere ulaşılması bütünüyle yeni para politikası sayesinde oldu. Peki, 2011 yılı sonunda gerçekleşen enflasyonun hedeflenenin 5 puan üzerine çıkarak yüzde 10,4 düzeyinde gerçekleşmesi, nisan ayında da yüzde 11,1’e çıkması, nasıl oldu da oldu? Yetmedi: Büyüme hızı yüzde 4’ün altına düşme eğilimi gösterirse, kredi artış hızında ulaşıldığı düşünülen hedef, artık arzu edilen bir hedef mi olacak? Derseniz ki ama dış koşullar çok değişti. Sonuna kadar haklısınız. Meramım da o zaten. Elbette dış koşullar değişiyor. Hele o çok yakınılan bu uluslararası belirsizlik ortamında. Enflasyon hedefine, diğer ara hedeflerden sonra ulaşılmasının planlanmış olduğu para otoritesince açıklandığına göre, yoksa 1.5 yıllık bu sürede dış koşulların değişmeyeceği garantisi mi verilmişti?

Bu köşe yazısı 05.05.2012 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlanmıştır.