Fatih Özatay, Dr. - [Yazarın tüm yazıları]

Enflasyon nereye? 05/03/2011 - Okunma sayısı: 1356

Ham petrol ve gıda fiyatlarındaki artışla enflasyonun yukarıya doğru hareketlenmesi olasılığının yüksek olduğu belirginleşiyor.

Farklı isimler altında yayımlanan tüketici fiyat endeksi Ocak 1964'ten bu yana var. Her ayın fiyat endeksinin bir yıl öncesinin aynı ayına göre artışına (yıllık enflasyona) hızlıca baktım: Şubat 2011 için açıklanan yüzde 4.2 rakamı, 1970 ortalarından bu yana gerçekleşen en düşük enflasyon rakamı.

Ne var ki, TCMB dahil hiçbir kurum ya da kişi enflasyonun bu düşük düzeyde kalacağını beklemiyor. 2011 sonu için hedef alınan enflasyon yüzde 5.5 düzeyinde. Buna karşın, son enflasyon raporunda TCMB yıl sonunda enflasyonun yüzde 4.5 ile yüzde 7.3 aralığında gerçekleşeceğini öngörüyor. Bu geniş aralığın orta noktası yüzde 5.9. Farklı bir ifadeyle hedefin biraz üzerinde gerçekleşmesi öngörülüyor enflasyonun.

Öngörüyü aşabilir

Mevcut bilgiler, enflasyonun, TCMB'nin öngördüğü düzeyin üzerine çıkması olasılığının yüksek olduğunu gösteriyor. Mesela, TCMB ham petrol fiyatlarının varil başına ortalama 95 dolar olacağını varsayıyor. Bir önceki raporundaki varsayımına göre daha yüksek bir değer bu. Ancak ham petrol fiyatları şu anda çok daha yüksek bir fiyatta. Bu satırların yazıldığı sırada Brent petrolünün varil fiyatı 115.9 dolardı. Elbette petrol fiyatının bundan sonra ne yönde gelişeceği Ortadoğu'nun nasıl şekilleneceği ile de yakından ilgili ama ortada da bir risk var. Keza gıda fiyatları tüm dünyada yükseliyor. Bu da enflasyon açısından bir başka risk kaynağı.

Perşembe günü açıklanan enflasyon verilerine ilişkin iki noktanın altını çizmek istiyorum. Birincisi, TCMB'nin özel bir önem verdiği ve I endeksi ile ölçülen temel enflasyon ekim ayından bu yana yükseliyor. Gerçi I endeksinin 'temel enflasyonu' ölçmekteki başarısı hakkında derin şüphelerim var ve bunları sizlerle defalarca paylaştım ama sonuçta TCMB bu göstergeye önem veriyor.

ÜFE çok oynak

Vurgulamak istediğim ikinci nokta üretici fiyatlarıyla (ÜFE) ölçülen enflasyon hakkında. ÜFE enflasyonunun çok oynak olduğunu biliyoruz. Bu nedenle herhangi bir aydaki ÜFE enflasyonunun yüksek ya da düşük olmasının pek bir önemi yok. Buna karşın ÜFE enflasyonun hareketleri, yani zaman içinde izlediği yol önemli.

Grafikte, 2005'in başından bu yana tüketici ve üretici enflasyonunun hareketleri gösteriliyor. Dikkat ederseniz soldaki eksendeki (tüketici için) ile sağdaki eksendeki rakamlar farklı. Sağdaki eksendeki rakamlar hem artı hem de eksi yönde daha yüksek. Kısacası, ÜFE daha oynak. Buna karşın Ağustos 2010'a kadar her iki enflasyon beraber hareket ediyor. Ne var ki bu tarihten sonra tüketici enflasyonu hızla düşerken üretici enflasyonu az da olsa yükseliyor, en azından düşmüyor. Bu olgu ham petrol ve gıda fiyatlarındaki artışla birlikte değerlendirildiğinde, enflasyonun bundan sonra yukarıya doğru hareketlenmesi olasılığının çok yüksek olduğu belirginleşiyor.

Bu köşe yazısı 05.03.2011 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlanmıştır.