Fatih Özatay, Dr. - [Yazarın tüm yazıları]

Kredi notları ne işe yarar? 28/02/2008 - Okunma sayısı: 1120

Biraz 'İç gelişmelere dönelim' derken yazılarımın bir ayağı dışarıda kaldı yine. Gelin bugün de öyle olsun; ilginç olaylar yaşanıyor etrafta.Pazar günkü yazımda tahvil gelirlerini sigortalayan, böylelikle de ihraç edilen tahvilleri tasarruf fazlası olanların gönül rahatlığıyla satın almalarını sağlayan şirketlerin kredi notlarının neden bunca zarara uğramalarına karşın hâlâ AAA düzeyinde olduğunu sorguluyordum. Bizim gibi ülkelerde krizlerin patlak vermesiyle etrafı kaplama eğilimi gösteren alevlere benzin dökmekle ün sağlamış kredi derecelendirme şirketleri, tahvil gelirlerini sigortalayan şirketlere de kredi notu veriyorlar. Salı günü not veren şirketlerin en tanınmış iki tanesinden açıklamalar geldi.Açıklamalara göre tahvil gelirlerini sigortalayan şirketlerin en büyüğü olan MBIA'nın durumu gayet iyiymiş. Uğradığı zararları karşılayacak sermayesi varmış ve AAA notunu hak ediyormuş. Açıklamayı aktaran haberde bir de hatırlatma var: Geçen çeyrekte söz konusu şirket eşik altı kredilerinden dolayı 3.4 milyar dolar zarara uğradığını açıklamış. Derecelendirme kurumları söz konusu şirketin bir 4 milyar dolar daha zarar yazmasını beklemektelermiş, ama şirketin aldığı önlemler AAA notunun korunmasına yeterliymiş. Pazar günkü yazıda şöyle sormuşum: "Ama tüm dünyada mali piyasalar bu kadar depreme açıkken, her an her şeyin yaşanması olasılığı yüksekken, göz göre göre depremi tetikleyecek bir kredi notu düşmesi bekler misiniz? O kredi notunu veren kurumlar buna cesaret ederler mi? Yoksa kulakları 'bazı mercilerce' bükülmekte midir?"Son yapılan hesaplamalara göre, AAA notunun düşmesi halinde ilk ağızda 637 milyar dolar tutarındaki tahvilin notu düşmüş olacak ve bankalar 70 milyar dolar daha zarara uğrayacaklarmış!Komplo teorileri literatürüne bu mümtaz katkımı haklı çıkaracak gelişmelerden de söz ediliyor haberde: Şirketlerin risklerinin ölçülmesinde yararlı olan CDS'ler, MBIA şirketinin riskinin, kendisinden 10 (on) basamak daha düşük kredi notuna (BB+) sahip olan Pulte konut inşaat şirketiyle aynı düzeyde olduğunu gösteriyormuş! Bir de hatırlatma: İktisat literatüründe uluslararası mali yatırımcıların risk alma iştahlarını ölçmek üzere kullanılan birkaç tane ölçüt var. Bunlardan bir tanesi, riskli bir şirketin çıkardığı tahvilin piyasada belirlenen faizi ile aynı vadede ve aynı para cinsinden risk taşımayan bir tahvilin faizi (genellikle ABD Hazine tahvili alınıyor) arasındaki farka eşit. Riskli şirketler ise BBB notuna sahip şirketler. Yani, notları BB+'da daha yüksek! Bu fark ne kadar açılıyorsa risk alma iştahının o kadar azaldığı düşünülüyor.Son üç paragrafa serpiştirdiğim 'ünlem' işaretleri ABD'deki yatırımcı şirketlerin zihinlerinde de bol miktarda var herhalde. Bir yetkili AAA notunun haklı olduğu açıklaması üzerine şöyle buyurmuş: "Bu açıklamayı inandırıcılıktan uzak bulursam affola!"Bakın, 2000 Kasım-2001 Şubat krizleri sırasında Türkiye'nin not değişimleri nasıl olmuş (Tablo 1). Başka söze gerek var mı?

Tablo 1: Türkiye'nin kredi notları Tarih Not GörüNüm

16 Nisan 2001 B- Negatif

23 Şubat 2001 B Negatif

21 Şubat 2001 B+ Negatif

5 Aralık 2000 B+ İstikrarlı

25 Nisan 2000 B+ Pozitif

Bu yazı 28.02.2008 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayınlanmıştır.