İstikrar Enstitüsü tarafından hazırlanan "Mali İzleme Raporu 2008 Yılı Kasım-Aralık Ayları Bütçe Sonuçları" yayınlandı.
ANKARA - TEPAV, merkezi yönetim bütçesinin özellikle yılın son üç ayında hızla bozulmaya başladığını, birkaç ay önce yapılan tahminlerin oldukça üzerinde bir açıkla kapandığını hatırlatarak, açığın yarısının Aralık ayında oluştuğuna dikkat çekti.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) İstikrar Enstitüsü tarafından hazırlanan, Mali İzleme Raporu-2008 Yılı Aralık Ayları Bütçe Sonuçları açıklandı. Rapor'da merkezi yönetim bütçesinin yıl sonu itibarı ile 17.069 milyar YTL açıkla kapandığı hatırlatılarak, "Söz konusu açık yılın başında hedeflenen bütçe açığının biraz altında, yıl ortasında güncelleştirilen tahminin ise oldukça üzerindedir" denildi.
Bütçe gerçekleşmelerinin hedeflerin tuttuğu şeklinde yorumlanmasının yanıltıcı olduğuna dikkat çekilen Rapor'da, konunun yılsonu bütçe uygulamasını değerlendiren ve daha önce kamuoyuna açıklanan TEPAV Ön Değerlendirme Notu'nda ele alındığı hatırlatıldı. Rapor'da şu ifadelere yer verildi:
"2008 yılı bütçesi uygulamalarına bir bütün olarak bakıldığında, yılın ilk yarısında bütçenin görünürdeki disiplininin sağlandığı ve ödeneklerin daha sıkı kontrol edildiği, buna karşılık özellikle vergi gelirlerinde dolaysız vergilerden kaynaklanan önemli bir tahsilat sağlandığı dikkati çekmekteydi. Başta stopaj olmak üzere kısmen diğer dolaysız vergilerdeki tahsilat artışları ile birlikte, özellikle dış ticaretten alınan alınan vergilerin olumlu etkisi de yılın başındaki performansı önemli bir biçimde etkilemekteydi. Bundan önceki yıl gelirlerinin bankacılık kesimi başta olmak üzere reel kesimde göreli olarak yüksek gerçekleşmesinin dolaysız vergiler açısından yılın ilk yarısında yarattığı olumlu etkiden de burada söz etmek gerekmektedir. Öte yandan yılın ilk aylarından itibaren yurtiçinde alınan KDV ve ÖTV'de önceki yıla oranla bir erozyon yaşandığı da baştan itibaren dikkat çekmekteydi. Yılın ilk yarısı için nisbeten olumlu gibi görünen bu resim yılın ikinci yarısından itibaren yavaş yavaş şekil değiştirmeye başlamıştır."
Özellikle GAP Eylem planı ve benzeri harcama arttırıcı paketler ile ekonomide gözlemlenen durgunluğa karşı harcama genişlemesi yoluna gidildiği ifade edilen değerlendirmede, genişlemeyi finanse etmek İşsizlik Fonu ve Özelleştirme Fonu kaynaklarının merkezi yönetim bütçesine aktarılması yoluna başvurulduğuna dikkat çekildi. Rapor'da, bütçeye gelir yazılan bu tür sanal kaynakların hemen harcanmamaları nedeni ile bütçe uygulamaları görünürde olumlu bir resim verdiği belirtilerek, değerlendirmelere şöyle devam edildi:
"Yılın sonlarına doğru yatırım harcamalarında hız kazanma ve mahalli idarelere aktarılan paylardaki artış gibi harcama kanadındaki eğilimler karşısında, gelir kanadı bu artışlara karşı bir bütün olarak yanıt verememeye başlamıştır. Daralan dış ticaret hacmi ile birlikte, yılın başlarında yurtiçi dolaylı vergi erozyonunu bir ölçüde dengeleyici fonksiyon ifa eden dış ticaretten alınan vergilerde de, yılın son aylarına doğru, kayıplar yaşanmaya başlanmıştır.
Dolayısı ile bir bütün olarak merkezi yönetim bütçe açığı özellikle yılın son üç ayında hızla bozulmaya başlamış ve daha birkaç ay önce yapılan tahminlerin oldukça üzerinde bir açıkla kapanmıştır. Öte yandan merkezi yönetim bütçe açığının yarısının tek başına Aralık ayında oluştuğu dikkat çekmektedir."
.
