Değerlendirme Notu / Hilmi Demir

Türkiye İslam dünyasında yaşanan olayları anlamlandıracak, yorumlayacak ve karşı kuramlarla çözüm üretebilecek, strateji geliştirebilecek imkân ve kapasiteye sahip bir ülkedir. Buna karşılık radikalleşme konusunda teorik çerçeve oluşturmak, alan çalışması yapmak konusunda akademik çevrelerde anlamsız bir sığlık bulunmaktadır. Bu konuda genelde Batıda üretilen kavramları, cihatçı, Selefi gibi, tekrar etmekten öte çok fazla şey yapılmamaktadır.

Oysa yaşanan vakaları nasıl tanımladığınız ve nasıl açıkladığınıza yönelik nesnel, genel geçer ve kabul edilmiş kuramlar geliştirmeden ve olayları nasıl anlamlandırdığınızı gösterecek kendi kavramlarınızı tanımlamadan kendimize özgü çözüm önerileri geliştiremeyiz. Türkiye uzun zamandır dini yapıları ve çevresinde olan dini olayları elinde kuramsal bir çerçeve ve bir jeopolitik tasarım olmadan yönetme yanlışlığına düşmektedir. Buna karşılık bölgenizde ve çevrenizde olup biteni anlama, yönetme ve yönlendirme stratejinizi belirleyecek bir tasarım olmadan ne büyük güç olabilmeniz ne de bu coğrafyada var olmanız mümkündür. Diğer bir ifadeyle dini jeopolitik bir tasarım olmadan dini olayları ve yaşanan şiddet dalgasını yönetemezsiniz. Nedir Dini Jeopolitik, diyenlerle bu konuda şahsıma has olan özgün tanımımı paylaşmak isterim. Dini Jeopolitik: “Bir devletin bölgesinde yada küresel ölçekteki dini yapıları, ideolojileri, oluşturdukları ağları ve grupları analiz ederek, onlar üzerinde çalışarak çatışmaları çözme, tehditleri önleme veya bunlar aracılığıyla kültürel, siyasal ve ekonomik işbirliği geliştirerek konjonktür oluşturma tasarım ve inşasıdır.”  Özellikle içinde bulunduğumuz yüzyılda dini çatışmalar coğrafyalara hâkim olma stratejilerinin vaz geçilmezi haline gelmiştir. Dini yapılar, örgütler ve toplulukların medya, internet ve şiddet ağlarıyla kurdukları ilişkiler yeni mekânsal hâkimiyet alanları üretmektedir. Dolayısıyla Dini Jeopolitik anlayış bu yeni ilişkilerde ve üretilen mekânlarda dini yapıların anlaşılmasını sağlayan analizlere öncelik vermekte ve bize yol göstermektedir.