Birinci harcama paketi ne getiriyor? (IV) Tüm çabalara rağmen bütçe dışına çıkış hızlanıyor mu? Değerlendirme Notu / H. Hakan Yılmaz

Bu dördüncü değerlendirme notunda kamuoyunda tasarruf tedbirleri paketi olarak bilinen 7521 sayılı “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun” teklif olarak hazırlanma sürecinden tartışmalarla revize edilen ve yayımlanan formu kamu maliyesi ve tasarruf tedbirleri kapsamında ele alınmaktadır. Meclisten geçen halinde toplam 31 madde bulunan kanunun tasarruf tedbirleri ile doğrudan ve dolaylı ilgisi olan toplam sekiz maddesi bu not kapsamında değerlendirilmiştir.

Maliye politikası uygulamasında harcama programlarında tasarruf tedbirleri geliştirme, mali disiplini ve mali kontrolü güçlendirmeye yönelik “Birinci Kamu Harcama Paketi” olarak adlandırdığımız bu yasal düzenleme harcama yönlü paketlerin ilki olarak kabul edilebilir. Bir anlamda benzetme bizi yanıltmazsa bu yönlü muharebenin ilki olarak da görülebilir.

Bu paketi Meclisten geçen ve Cumhurbaşkanının onayına sunulan “Birinci Vergi Paketi” izlemektedir.

Görünen köy kılavuz istemez misali tasarruf tedbirlerine yönelik hazırlanan bu birinci pakette yer alan düzenlemelerin daha çok psikolojik boyutta olduğunu, iş yapma biçimini değiştirme ve mali kaynak sağlama açısından ise sınırlı bir etkiye sahip olduğunu ve bütçe dışına çıkışı teşvik edici maddeler içerdiğini ifade edebiliriz. Teklifte yer alan ilgili maddeler orijinal halinde daha güçlü bir tonda ve önlemlerde bakanlık ve bürokrasi tarafından tasarlanmış olmakla birlikte sonraki süreçlerde yürütme içinde ve mecliste farklı şekillerde yapılan müdahalelerle ana kurgusundan uzaklaştığını söyleyebiliriz.

Toplam sekiz maddenin analiz edildiği bu birinci kamu harcama paketinde; kamu taşıtlarının satılması, birden fazla yönetim kurulu benzeri üyeliklere yapılan ücret ödemelerinin sınırlandırılması, taşrada vergi dairesi başkanlıklarının defterdarlıklara dönüşmesi ile tasarruf tedbirlerinin uygulanmasının denetlenmesine yönelik maddeler doğrudan tasarruf tedbirleriyle ilgilidir. BOTAŞ’ın Hazineden alacağı ile borçlarının mahsubu (GSYH’ye oran olarak yüzde 0,56 seviyesindeki görev zararının bütçe dışına çıkarılması) ve kamu bankalarına sermaye aktarılmasına yönelik maddeler ise bütçe saydamlığı, bütçe hakkı ve harcamalarda etkinliğin sağlanması açılarından dolaylı nitelikte hükümler olarak değerlendirilmiştir. Yine birinci vergi paketinde olması beklenen ama bu pakette yer alan vergilendirmeye yönelik iki düzenlemede gelir azaltıcı niteliği itibarıyla doğrudan tedbirler altında ele alınmıştır.

Değerlendirme notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.