Kentlerin soğutulmasında imkan alanları: Ankara’nın kayıp dereleri Politika Notu / Sercan Sevgili

Mayıs 2024 ayının sonunda yayımlanan aşırı sıcaklık kaynaklı ısı ve su stresi çalışmaları olan Climate Rights International-CRI (İklim Hakları Girişimi) “Serinleyemiyorum: İklim Değişikliği Çerçevesinde Aşırı Sıcak ve İnsan Hakları” raporu ile sıcaklıklardan korunmanın bir insan hakkı olduğunu vurgulamaktadır. Kentler, iklim değişikliğini hem etkilemekte hem de etkilenmektedir. İnsani iklim alanının giderek azaldığı dünyada, kentlerin yapısal reformlarını şimdiden düşünüp geliştirmesi ve geleceğe hazırlıklı hale gelmesi gerekmektedir. Kentlerin yapısal düzenleri günümüzde bile ısı adası sonucunda kentte yaşayan insanların sağlıklarını etkilemektedir. Kentlerin beton yüzeyleri ve yeşil alanların az veya dağılımında yaşanan eşitsizliklerden ötürü kent içerisinde hissedilen sıcaklıklar daha fazla olmaktadır. Bu durum kent içerisinde farklı sıcaklık bölgeleri ve bunlara maruz kalan insanları oluşturmaktadır. Kentlerin sıcaklık bölgelerinin azaltılması ise kentlerdeki mavi ve yeşil alanlarla sağlanmaktadır. Yeşil ve mavi alanlar, gölge sağlama ve buharlaşma yoluyla soğutma hizmetleri sunarak kentlerdeki ısıyı azaltır. Ancak, bu yeşil ve mavi soğutmanın eşitsiz dağılımı çevresel adaletsizliklere yol açmaktadır. Kentlerde bu soğumayı sağlayan ve çevresel adaletsizlikleri ortadan kaldıran en önemli kent unsurlarından biri ise kent içerisindeki akarsu sistemleridir. Akarsu sistemleri sağladıkları mavi alanlara ek olarak ekosistemi ile beraber kentlere yeşil alanlar da sunmaktadır. Akarsu ekosistemlerinin kentler ile entegre olmadığı durumlarda kentlerin iklim dirençliliği azalmaktadır. Akarsu ile kentlerin mekânsal olarak ayrıştığı kentlerde aktif yeni politikalara günümüzdeki iklim koşullarında oldukça ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle, bu yazıda akarsu sistemleri ile entegre olmayan bir kent olan Ankara’nın geçmişinde alınan kararların kentin bugününü ve yarınını nasıl etkileyeceği tartışılarak akarsu sistemlerinin kentler için önemi, kentlerde insan hakkı olan aşırı sıcaktan korunmanın yolları ve belediyeler ile merkezi hükümetin aktif yeni politikalarının neler olabileceği aktarılacaktır.

Politika notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.