Türkiye’de hangi iller bölgesel kalkınma tuzağında? Değerlendirme Notu / Berat Yücel

Türkiye, gelişmiş ekonomilere yakınsama hedefi doğrultusunda yaşanan yapısal dönüşümler sayesinde artan verimlilikle geçen bir yüzyıllık kalkınma dönemini geride bırakmış durumda. Türkiye’nin kentli nüfus oranı 1960’ta %32’den 2022’de %77’ye benzer bir biçimde kişi başı gayrisafi milli geliri 1967’de 460 dolardan 2022’de 10.640 dolara yükseldi (Dünya Bankası, 2024). Kentleşmenin artmasıyla paralel olarak Türkiye, 1923’te toplumun %90’ının tarımda çalıştığı bir istihdam yapısından sanayi ve hizmetlerin toplam istihdam içindeki payının %85’e yaklaştığı bir dönüşüm geçirdi (TÜİK, 2023). Günümüzde G20 üyesi olan Türkiye 2022 itibarıyla dünyanın en büyük 19.ekonomisi ve dolayısıyla kendi bölgesinin ve dünyanın önemli ekonomik merkezlerinden biri. (Dünya Bankası, 2024)

Türkiye'nin son yüzyılda yaşadığı ekonomik kalkınma, her ne kadar ülkenin genel refah düzeyini artırmış olsa da bu süreç ülke içinde bölgesel dengesizlikleri de beraberinde getirmiştir. Bu durum bölgelerin üretim potansiyelini gerçekleştirememesine ve dolayısıyla verimlilik kaybına, gelir dağılımında adaletsizliğe ve fırsat eşitsizliğine dolayısıyla toplumsal hoşnutsuzluğa, geride kalmış ya da “üzerine yeterince düşünülmemiş” bölgelerin yatırım çekememesine, işsizliğin beslenmesine ve iş imkânlarının daha çok olduğu gelişmiş bölgelere göçlerin artmasına neden olmaktadır.

Değerlendirme notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.