Değerlendirme Notu / Doç. Dr. A. Burak Büyükcivelek, Sercan Sevgili

Bu çalışmada merkezi hükümet ile yerel yönetimlerin arasında stratejik bir konumda bulunan büyükşehir belediyelerine, daha özelinde ise karar alma ve denetleme konusunda belediye mekanizması içinde önemli bir yerde duran belediye meclislerine odaklanılmaktadır. Büyükşehir belediyelerinin stratejik konumu yalnızca merkezi ile yerel arasında oluşturduğu bağlantı özelliğinden gelmemektedir. Bu konum aynı zamanda güç ilişkilerini kendi bünyesinde toplamaya çalışan merkezi yönetim ile daha çok sorumluluk ve güç talebinde bulunan yerel yönetimler arasındaki mücadele bölgesini tarif etmektedir. Otoriter merkezi yönetim ile daha demokratik yerel yönetimler arasında gelgitler yaşayan Türkiye gibi ülkelerde büyükşehir belediyelerinin konumu ve tutumu ilginç bir araştırma alanı oluşturmaktadır. Çalışmamız da bu araştırmalara bir giriş niteliği taşımakta, büyükşehir belediyelerinin karakterini anlama yolunda bir adım atmayı amaçlamaktadır.

Merkezi hükümetin tüm çabalarına rağmen günümüzde halen yerel yönetimleri kentsel yaşamın işleyişine etki eden en önemli kurumlar olarak tanımlamak yanlış olmayacaktır. 2012 yılında kabul edilen 6360 sayılı kanunla İl özel idarelerinin tüzel kişiliğinin kaldırılması ve yerel yönetimlerin, özellikle de büyükşehir belediyelerinin, yetkilerinin artırılmasıyla kent ve çevresini kapsayan alanda en geniş yetkiye sahip kurumlar yasal olarak da belediyeler olmuştur. Büyükşehir Beledileriyle ilgili (6360 sayılı) kanunda belirtildiği üzere nüfusu 750 bin kişiyi geçen 30 il büyükşehir belediyesi kapsamında değerlendirilmektedir. Yasada ayrıca nüfusu 2 milyonu geçen illeri kapsayan ayrı bir madde bulunmakta ve bu iller için büyükşehir belediyesi sınırı 50km yarıçaplı daireyi kapsayan alan üzerinden tanımlamaktadır. Böylelikle büyükşehir belediyelerinin yetki ve etki alanı kırsal alanları da kapsayacak şekilde genişlemektedir. Türkiye’de bu tanım kapsamında 9 il bulunmaktadır.

Değerlendirme notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.