Politika Notu / Prof. Dr. Yetkin Çınar, Prof. Dr. Türkmen Göksel

“Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” 24 Mart 2022 tarihi itibarıyla TBMM Anayasa Komisyonu'nda kabul edildi. “Teklif” metninde yer alan seçim sistemi parametreleri ve bunların işleyişine ilişkin maddelere göre,

• Seçimlerde yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajının yüzde 7'ye indirilmesi ve
• İttifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımının, ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılması önerilmektedir.

Bu politika notu, söz konusu değişiklik tekliflerinin hâlihazırda uygulanan “Mevcut” sistemle karşılaştırmasına yönelik sayısal analizleri içermekte olup, iki kısımdan oluşmaktadır:

I. Kısımda; teklif edilen / yeni getirilecek sistem değişikliklerinin mevcut sistemle kıyaslanarak açıklanması,

II. Kısımda ise; güncel oy ve ittifak senaryoları altında yapılan simülasyonlar ile “Mevcut durumda ve yeni teklif edilen sisteme geçilmesi halinde, milletvekili dağılımı ne şekilde olur ve nasıl farklılaşır?” sorularına cevap bulunması hedeflenmektedir.

Diğer taraftan notta açıklanacağı üzere, teklifin kabul edilmesi durumunda ittifakların sağladığı avantaj (baraj konusu dışında) ortadan kaybolacağı için, partiler tarafından ortak listeden hareket etme gibi seçim stratejileri tasarlanabilir. Zira yeni sistemde mümkün olduğunca işbirliği halinde hareket etmek ittifakın getirdiği avantajın yok olmaması için elzemdir. Bu işbirliği, teklif edilen sistemde sandalye dağıtımı ittifaklar üzerinden yapılmayacağından, bir parti üzerinden -belirli bir bölge sayısı kısıtını aşmamak üzere- ortak listeler oluşturmak şeklinde olmak durumundadır. Bu çalışmanın kapsamı içerisinde yer almasa da, söz konusu stratejik alternatiflerin -bölge bölge- en etkin şekilde geliştirilmesi gelecek çalışmaların konusu olabilir. Böylece, söz konusu değişiklik teklifinin kabul edilmesi halinde güncel oy ve farklı ittifak senaryoları altında yapılan simülasyonlar ile strateji geliştirme konusunda Karar Vericilere fikir vermek mümkün olabilecektir.

“Teklif” Edilen ve “Mevcut” Seçim Sistemlerinin Simülasyonlarla Karşılaştırılması” başlıklı politika notuna erişmek için tıklayınız.

Seçim sisteminde olası ve gerçekleşen (ittifaklı sistem, baraj, dar veya daraltılmış bölge) değişikliklere ve yazarların önerilerine ilişkin geçmiş tarihli politika notları ve kitaplarına aşağıdaki bağlantılardan ulaşılabilirsiniz:

• “Alternatif Seçim Sistem Analizleri: Tercihli Oy ve Türkiye Milletvekilliği” başlıklı politika notu için tıklayınız.
• “24 Haziran Milletvekili Genel Seçimi Sonuçlarının Sayısal Analizi” başlıklı politika notu için tıklayınız.
• “24 Haziran Seçimleri için Meclis Aritmetiği Simülasyonları ve Bölgesel Rekabet Haritaları” başlıklı politika notu için tıklayınız.
• “Seçim İttifakları ile TBMM’de 4 Değil, 6 Parti Olacak” başlıklı politika notu için tıklayınız.
• “21 Şubat 2018’de Teklif Edilen “İttifaklı d’Hondt” Sistemine göre Seçim Simülasyonları” başlıklı politika notu için tıklayınız.
• “Yeni Anayasal Sistemde Seçim Sistemleri Simülasyonları” başlıklı politika notu için tıklayınız.
• “Demokratikleşme Paketindeki Önerilerle Karşılaştırmalı Alternatif Seçim Sistemi Simülasyonları” başlıklı politika notu için tıklayınız.
• “12 Haziran 2011 Seçiminde Seçim Sisteminin Parlamento Yapısına Etkileri” başlıklı politika notuna erişmek için tıklayınız.
• “Türkiye’de Yeni Seçim ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne İlişkin Sayısal Analizler ve Politika Önerileri” başlıklı kitaba erişmek için tıklayınız.
• “Mevcut Seçim Sisteminin İyileştirilmesine Yönelik Sayısal Analizler ve Politika Önerileri” başlıklı kitaba erişmek için tıklayınız.