Değerlendirme Notu / M. Coşkun Cangöz, Gülbin Şahinbeyoğlu, Taylan Kurt, Elif Yılmaz

2008 küresel finans krizini takiben Avrupa Birliği (AB) üye ülkeler arasında maliye ile para politikaları arasındaki eş güdümü güçlendirmek, makroekonomik politikaları izlemek ve bu politikaların gözetimini geliştirmek amacıyla bir takım düzenlemeleri hayata geçirmiştir. Bu kapsamda 2011 yılında oluşturulan Makroekonomik Dengesizlik Prosedürü - MDP (Macroeconomic Imbalance Procedure – MIP) ile çeşitli makroekonomik büyüklüklerin eşik değerlerini içeren bir izleme çizelgesi geliştirilerek iç ve dış dengelerin sürdürülebilirliği gözetim altına alınmıştır.

MDP Puan Tablosu (MIP Scoreboard) kapsamında izlenen göstergelerde kayda değer dengesizliklerin tespit edilmesi durumunda ilgili ülkenin belli bir takvim dâhilinde düzeltici tedbirler uygulaması beklenmekte ve bu tedbirlerin uygulamasında başarısız olan ülkelere yaptırımlar uygulanabilmektedir.

Makroekonomik dengesizliklerin izlenmesi bakımından etkili bir araç niteliğindeki MDP Puan Tablosu TEPAV tarafından aday ülke statüsündeki Türkiye için kamuya açık resmi istatistikler esas alınarak oluşturulmuştur. Ayrıca Türkiye’ye ilişkin veriler AB ülkeleri için yayınlanmış olan en güncel verileri içeren 2019 MDP Puan Tablosu ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.

Türkiye için oluşturulan MDP Puan Tablosunda yer alan “Dış Dengesizlik ve Rekabetçilik Göstergeleri” uzun yıllardır süregelen ve yapısal nitelik kazanmış olan dış dengesizliklerin kontrol altına alınması ve riskliliğin düşürülmesi gerekliliğine işaret ederken, altı “İç Dengesizlik Göstergesi”nden ikisi (işsizlik oranı ve finansal sektör toplam yükümlülükleri) devamlılık gösteren bir şekilde eşik değerin üzerinde seyretmektedir. Öte yandan, düşük kamu borcu, özel kesim ve finansal sektör kaynaklı risklere karşı dengeleyici bir unsur olarak öne çıkmaktadır. MDP Puan Tablosunun üçüncü kategorisini oluşturan “İstihdam Göstergeleri” ise faal işgücünün süreklilik gösteren bir yapıda azaldığına, 2013-2014 döneminden başlayarak uzun dönemli işsizlik oranıyla birlikte genç işsizlik oranının da arttığına ve işgücü piyasasında dengesizliklere işaret etmektedir.

MDP’ye dair resmi istatistikler, 2017-2021 Resmi İstatistik Programında “Makroekonomik İzleme İstatistikleri” başlığı altında yer almaktadır. Bu kapsamda TÜİK tarafından ilgili istatistiklerin üretilmesi öngörülmekle beraber, söz konusu çalışmaların tamamlanması öncesinde, MDP Puan Tablosunun gösterge niteliğinde takip edilmesini teminen TEPAV tarafından üçer aylık periyodlarda güncellenerek kamuoyuyla paylaşılması öngörülmektedir.

Değerlendirme notuna erişmek için tıklayınız.