Savaşlar en fazla çocukları vuruyor. Sadece Suriye’de savaş sebebiyle başka ülkelere sığınanların sayısı 4 milyon 300 bini geçti. Bu sayının yarıdan fazlasını 18 yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor.
Savaş kurbanı çocuklar sadece hayatlarını kaybetmekle ya da yaralanmakla kalmıyorlar. Ailelerinden, okullarından, eğitimden, temel korumadan ve sağlık hizmetlerinden yoksunlar. Nitekim istatistikler Irak’ta ve Suriye’de bir neslin yok olduğunu gösteriyor.
Çocukların savaşta karşılaştıkları trajedilerden biri de silahlı gruplar tarafından suistimal edilmeleri. Savaşçı, casus, haberci, cinsel köle olarak kullanmaları, propaganda amacıyla kurban edilmeleri sıkça karşılaşılan durumlar. Kimi zaman da ailelerin kontrol ve bağlılığı için çocuklar birer rehine olarak kullanılıyor.
Çocuk asker tanımı 18 yaşından küçüklerli kapsadığı gibi, 15 yaşından küçüklerin silahlı gruplara kabulü bir insanlık suçu sayılıyor. Ne yazık ki Suriye’de bu duruma uygun çok sayıda olayın yaşandığını bazı raporlardan öğreniyoruz.
Geçen haftalarda çocuk askerlerle ilgili iki önemli rapor yayımlandı. İlki, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği’nin yayımladığı “Çocuk ve Silahlı Çatışmalar” hakkında. Rapor dünyadaki tüm çatışma alanlarının yanı sıra Suriye’yi de kapsıyor. Sözünü ettiğimiz diğer rapor ise İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Suriye’de “Çocuk Askerler” konusundaki raporu.
Raporlar Suriye’de savaşan tüm tarafların çocukları nasıl sömürdüklerini, kullandıklarını ortaya koyuyor. Esad’ın rejim güçlerinden Özgür Suriye Ordusu’na, PKK/PYD’den IŞİD ve El Nusra’ya kadar. Tüm gruplar çocuk asker suçunun faili durumundalar.
Hükümet güçleri ve silahlı gruplar çocukları askeri ve ideolojik eğitime alırken, bazen de yaşlarını dikkate almadan cezalandırabilmekteler. IŞİD’in üç farklı bölgede çocuk kampları kurduğunu, para, cep telefonu, silah vaat ettiğini, bazılarını evlendirdiğini ve cennet vaadinde bulunduğunu raporlardan öğreniyoruz. Ardından da çocukların, savaşçı veya intihar bombacısı olarak görevlendirildiklerini biliyoruz.
8-10 yaşlarında küçük bir çocuğun yere yatırdığı bir yetişkini tıpkı radikal büyükleri gibi “gırtlakladığını” gösteren videolar yürek burkucu ve vicdanları acıtıcı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün raporu ise ağırlıklı olarak PKK/PYD cephesindeki gelişmelere yer veriyor. Örgütün çocuk asker kullanmaya devam ettiğini örnekleriyle ortaya koyuyor. Savaş sadece Suriye’nin insan kaynaklarını tüketmekle kalmıyor, vicdanları da köreltiyor.
Bu köşe yazısı 21.07.2015 tarihinde Milliyet Gazetesi'nde yayımlandı.
