Çorba sever miydiniz?
Grafik: Kişi başına dolar cinsinden gelirimiz: 2008-2013. Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Ekonomik performansı ölçmek için (bu tür) kişi başına dolar cinsinden gelir kullanılarak seçim sonucu analizi falan yapılmaz.
Gayri safi yurtiçi hasılayı (GSYH) dolar cinsinden hesaplamayı çok seviyor iktidar. Zira dolar cinsinden GSYH nüfusa bölününce ve 2002 ile 2013 karşılaştırılınca pek bir ‘fiyakalı’ rakam ortaya çıkıyor: 2002 sonunda iktidar devir alındığında kişi başına 3492 dolar olan gelirimiz, 2013 sonu itibariyle 10782 dolara çıkmış görünüyor (Kaynak: Hazine Müsteşarlığı internet sayfası, Türkiye Ekonomisi sunumu, sayfa 16).
Böylelikle, “iktidarımız döneminde kişi başına gelirimizi 3.09 kat (yüzde 209) artırdık” demek mümkün oluyor. Böyle bir hesaplamanın ne kadar yanlış olduğunu göstermek için 3 Nisan’daki yazımda basit bir örnek vermiştim. Tekrarlamayacağım; sadece sözü edilen dönemde kişi başına gelirimizin 1.46 kat arttığını (yüzde 46) belirtmekle yetineceğim. Aradaki büyük farka dikkat.
Doğru değil ama şimdi gelin ‘velev ki kişi başına dolar geliri hesaplaması doğru olsun’ diyelim. 2002’ye değil de 2008’e gidelim. Durum şöyle: Yine Hazine Müsteşarlığı verilerine göre 2008’te kişi başına gelirimiz 10438 dolar. 2013 rakamını yukarıda vermiştim.
Ayrıca bu dönemdeki her bir yılın kişi başına gelirini grafikte gösteriyorum; durumu çok güzel özetliyor.
Kişi başına dolar cinsinden gelir ölçütüne göre, 2008-2013 döneminde tam anlamıyla yerimizde saydığımız gibi bir sonuç ortaya çıkıyor: 2013 sonunda, 2008 sonuna kıyasla kişi başına gelirimiz sadece 1.033 kat (yüzde 3.3) artmış oluyor. Yani, koskoca beş yıllık bir dönemin sonunda sadece yüzde 3.3 daha zenginleşmişiz gibi duruyor. Oysa dolar cinsinden olan yanlış ölçütü değil de doğru ölçütü kullansaydık, bu dönemde gerçek kişi başına gelir artışımızın 1.122 kat (yüzde 12.2) olduğunu belirleyecektik. Tamam kabul; oldukça zayıf bir performans ama kabul edin ki halimiz dolar cinsinden karşılaştırmadaki gibi fecaat da değil.
Şimdi ne diyeceğiz? AKP’nin son seçimlerde aldığı oy oranını, bir önceki yerel seçimlere göre artırmasının arkasındaki nedenleri analiz ederken, 2002-2013 arasında kişi başına dolar gelirimizin 3 kat arttığını mı dikkat çekeceğiz (ekonomik başarı)? Yoksa, AKP’nin son genel seçimlere kıyasla önemli ölçüde oy kaybetmesinin arkasındaki nedeni analiz ederken, 2008-2013 döneminde kişi başına dolar gelirimizin sadece ‘milim artmış’ olmasını mı temel neden olarak göstereceğiz (ekonomik başarısızlık)?
Uzmanı olmadığım konularda konuşmam. Dolayısıyla, seçim sonuçlarını analiz falan etmem, daha doğrusu öyle bir yeteneğim yok; edemem. Ama bildiğim bir şey var: Ekonomik performansı ölçmek için (bu tür) kişi başına dolar cinsinden gelir kullanılarak seçim sonucu analizi falan yapılmaz. Yapılırsa, yukarıda belirttiğim çorba durumu ortaya çıkar. Çorba sevebilirsiniz ama analiz çorba olursa, analiz olmaz; sadece kafa karıştırır.
Bu köşe yazısı 10.04.2014 tarihinde Radikal Gazetesi'nde yayımlandı.
