Atlantik Okyanusu dünyanın merkezi olmaya devam edecektir
Güven Sak, Dr.
13 Eylül 2008
Son zamanlarda en çok duyduğum sözlerin başında, dünyanın ağırlık merkezinin doğuya doğru kaymakta olduğu iddiası bulunmaktadır. Ancak bana kalırsa dünyamızın düzeni Atlantik merkezli olmaya devam edecektir. Gelin bakın, neden? Doğrudur: Dünden farklı olarak, dünya üretiminin artan bir bölümü Pasifik kıyılarında gerçekleştirilmektedir. Doğrudur: Petrol ve emtia fiyatlarındaki artışlar ile Çin'in ticaret fazlası, çevredeki gelişmekte olan ülkelerde, artan bir servetin toparlanmasına yol açmıştır. Doğrudur: Merkezin en güçlü gelişmiş ülkesinden kaynaklanan bankacılık krizinin ilacı, merkez dışında biriken bu serveti içeren "memleket fonları"dır (sovereign wealth funds-SWF). Çevre, bir bakıma, merkezi kurtaracaktır. Kurtarmaktadır da. Ancak bunlara ve daha bir dizi değişim kanıtına
[Devamı]
Özelleştirilemedi, devletleştirilemiyor da
Hasan Ersel, Dr.
12 Eylül 2008
Fannie Mae ile Freddie Mac kayyuma devredildiler. Aslında bunda şaşılacak bir şey yok. ABD hazinesi temmuz ayında aldığı yetkilerini kullanıyor. Ama sorulması gereken sorular var. Bundan birkaç hafta önce bile ABD Hazine Bakanı Henry M. Paulson Jr. ek önlem almaya gerek olmadığını söylüyordu. Arada ne değişti? Bu sorunun yanıtını sadece ABD halkı ve çok uzaklardan benim gibi bu olaya bakanlar merak etmiyor. ABD Senato Bankacılık Komitesi Başkanı Senator Christopher Dodd de merak ediyor. Senatör Dodd, ABD Senato Bankacılık Komitesi'nin yapacağı ilk toplantıda akla gelen bu ve benzer soruların ele alınacağını söyledi. Alınan bu kararın kısa dönem göz önüne alındığında ne sonuç vereceğine bakalım. Bu kuruluşların esas katkıları konut kredileri için garanti vermeleri. Bu sayede hem konut piy
[Devamı]
Brezilya, Türkiye'yi solladı
Güven Sak, Dr.
12 Eylül 2008
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2008 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,9 büyüdüğünü açıkladı. Türkiye ekonomisi 2001 krizinden bu yana hiç bu kadar düşük bir ikinci çeyrek büyümesi yaşamamıştı. O nedenle konuyla ilgili analiz ve haberler "son altı yılın en yavaş büyümesi" başlığı altında çıktı. Şimdi diyeceksiniz ki, ne yapalım? Dünyada böyle büyük bir kriz varken, buradan kaynaklanan küresel bir daralma eğilimi yaygınlaşırken, biz yavaşlamayalım da ne yapalım? Doğrudur ama Brezilya'yı ne yapacağız? Biz yüzde 1,9 büyürken ve ekonomimiz belirgin bir biçimde yavaşlarken Brezilya, 2008 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 6,1 büyüyerek göz kamaştırdı. Solcu Lula'nın, ekonomi yönetimini sağcı Erdoğan'dan daha iyi götürdüğünü zate
[Devamı]
Komikler
Fatih Özatay, Dr.
11 Eylül 2008
Hayır, değil. Başlıktaki 'Komikler'in uzun bir süre önce yayınına son verdiğim (yoksa sadece bir ara mı?) 'komik iktisatçılar' tefrikası ile bir ilgisi yok. Kastedilen Freddie Mac ve Fannie Mae.ABD konut piyasasında patlak veren kriz her iki devi de derinden sarstı. Kriz bu şirketler açısından kendi kendini besleyen bir felaket sürecine yol açtı. Şirketlerin geri dönmeyen kredileri arttı. Oluşan zararlar sermayelerinde erimeye neden oldu. Onlara ilişkin risk algılaması derinleşti. Üstelik risk artışı örtük ABD Hazinesi desteğine rağmen oluştu.Komikler daha yüksek maliyetle kaynak sağlamak gerçeği ile yüzleştiler. Bu nedenle kendi açtıkları ya da garanti verdikleri konut kredilerinin faizlerini arttı. Bizim gibi ülkelerin piyasada risk algılaması arttığı zamanlarda yaşadıklarının
[Devamı]
Fannie ve Freddie'de işin kayyuma devri ile perde inmedi
Güven Sak, Dr.
09 Eylül 2008
Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) kararlar bir süredir hafta sonları alınıyor. Geçen Pazar ABD Hazine Bakanı Paulson, Freddie Mac ve Fannie Mae yönetimlerinin kayyuma devredildiğini açıkladı. Şirketlere el konulmadı. Hissedarlar mağdur edilmedi. Şimdilik büyük bir yapısal değişiklik de olmadı. Şirket yönetimlerine kayyum olarak, yeni kurulan Federal Emlak Finansmanı Otoritesi'nin (Federal Housing Finance Agency-FHFA) başkanı atandı. Bir süredir bu bankacılık krizinin neresinde olduğumuzu merak edip duruyorduk. Şimdi iş bitti mi? Bize kalırsa "Hayır". Gelin bakın neden "Hayır". Ne demiştik? Bir bankacılık krizinde, krizin çözüm safhasına girip girmediğinin göstergesi neydi? Kamunun işi çözmek üzere devreye girmesiydi. Gelin bunu da tanımlayalım: Yapılması gereken iş, çözüme
[Devamı]
Önerinin böylesi
Fatih Özatay, Dr.
08 Eylül 2008
Sıcak ağustos ayının son günlerinde "Liraya nasıl değer kaybettirebiliriz?" sorusunun peşinde giderken, Zihni Sinir Projeleri'nin o dayanılmaz çekiciliğine kapılmıştım bir yazıda. Bu projelerin şöhretine uygun bir şeyler bulmaya çalışayım diye bayağı çabaladığımı hatırlıyorum.Oysa bu topraklarda bu kadar çaba harcamaya ne hacet! Mübarek, ortada ilginç projelerden bol bir şey yok. Yok da, bunların ezici bir çoğunluğuna Zihni Sinir Projesi demek gerçekten büyük haksızlık olur. Zihni Sinir'in yaratıcısına ve de Sayın Zihni Sinir'e... Bu tür projelerin bazıları yeni de değil. Isıtılıp ısıtılıp yeniden ortaya sürülüyorlar. Yazı yazmak için bilgisayarın başına oturduğumda enflasyonla ilgili bir şeyler yazmayı düşünüyordum. Sonra birden geçen hafta içinde şöyle bir göz attığım haber aklı
[Devamı]
Hükümet popülist baskıya harcama reformuyla yanıt vermeli
Hasan Ersel, Dr.
08 Eylül 2008
Önümüzdeki dönemde hükümet üzerindeki popülizm baskısı artacak. Buna karşı bütçede maliyet etkinliğini artıracak önlemlere önem veren bir harcama reformu yapılmalı ve öncelikler ilan edilmelidir.
[Devamı]
Sürpriz
Fatih Özatay, Dr.
07 Eylül 2008
Merkez Bankası (MB) son enflasyon raporunda 2008-2010 için yeni enflasyon öngörülerini sundu. Bu öngörülerin arkasındaki varsayımları da belirtti. Ayrıca tek bir öngörü ile yetinmedi. Farklı senaryolar (temel, kötü ve iyi senaryolar) oluşturdu ve bu senaryolar altında öngörülerinin nasıl değiştiğini de bize açıkladı.Bu rapordan bir öncekinde, temel senaryo için 2008-2010 döneminde petrolün varilinin 105 dolar olacağı varsayımı vardı. Öngörülerin değiştirildiği son raporda ise yine temel senaryo için yapılan petrol fiyatı varsayımı 140 dolardı. Ayrıca, elektrik tarifelerinde otomatik fiyatlama çerçevesinde bu varsayımla ilgili ayarlamaların yapılacağı da dikkate alınıyordu.Varsayımlardaki bu değişiklik, MB'nin 2008 enflasyon tahminini 1.8 puan, 2009 tahminini ise 0.6 puan yukarıya
[Devamı]
36 milyon Çinlinin piyano dersleri alıyor olmasının bir manası var mıdır
Güven Sak, Dr.
06 Eylül 2008
2008 Olimpiyatları Pekin'de yapıldı. Doğrusu ya, Çinliler bu gösteriden yüzlerinin akıyla çıktı. Herkesin aklında bir başka türlü Çin kaldı, büyük bir olasılıkla. Bizim aklımızda ise Çinli piyanistlere dair bir hikâye kaldı. Neden böyle oldu? Bir muamma mıdır? Yok, vallahi değil. Bu satırların yazarı spor karşılaşmalarının hiçbir türünü izlemez. En son bundan 30 yıl kadar önce kendisini bir futbol maçında bulduğunda, sürekli olarak, tribünleri "acaba bir kavga çıkar da seyredebilir miyim?" diye izlemeye başladığından beri her türlü inadı bırakmıştır. "Sevmiyorum, ne yapayım, kardeşim?". Her halde bu nedenle olacak, olimpiyat oyunlarının açılışında çalınan müzikler ve Çinli piyanist Lang Lang'ın öyküsü yazarınızın daha fazla ilgisini çekmiştir. Lang Lang 1982 doğumlu bir süpers
[Devamı]
Faiz dışı fazla kısıtını gevşetmek
Hasan Ersel, Dr.
05 Eylül 2008
OECD'nin son Türkiye raporunda maliye politikasına ilişkin olarak üzerinde durulan bir nokta faiz dışı fazla kısıtının aşırı kısıtlayıcı olması idi. Ancak hemen baştan belirtmek gerekir ki OECD "bu kısıtı kaldırın, keyfinizce yola devam edin" demiyor. Bu kısıtın yumuşatılmasının teknik açıdan olanaklı olduğu, ancak yeni kurallar (mali kural gibi) konulması gerektiğini savunuyor. "Aşırı kısıtlayıcı" olmak deyimi üzerinde durayım. Teknik açıdan ne söylendiği açık. Türkiye kamu borcunun GSYH oranında hatırı sayılır bir düşüş sağladı. Reel faizler, her ne kadar, arzulandığı kadar düşmedi ama bir zamanlar tırmandığı düzeyin altında. OECD raporunda daha düşük "faiz dışı fazla/GSYH" oranı hedeflenerek de iç borç stokunun GSYH oranının yüzde 30 düzeyinde kalması sağlanabileceği gösteriliyor. Akla
[Devamı]
