Balyozsuz reform olmaz mı
Güven Sak, Dr.
28 Ocak 2010
Türkiye'nin bir geniş siyasi mutabakat zeminine ihtiyacı vardır. Yalnızca anayasasını değiştirmek için değil, bütçesini sağlam ilkelerle yapabilmek için de. Türkiye'nin demokratik siyasi tarihi mali disiplinsizlikler geçidi gibidir. Gün geçmez ki, biri "Onlar ne verirse, beş lira fazlası" demesin. Hep ceremesini çekeriz ama biz onu yine de hep yaparız. Bugünkü IMF'den gelecek üç kuruşa muhtaç halimiz tam da mali disiplinsizlik eseridir. Peki, kamu maliyesindeki reformlara hiç baktınız mı? Bakın, mesela, ülkemiz bugüne kadar demokratik dönemlerde kapsamlı vergi reformu yapabilmiş değildir. Gelir Vergisi Kanunu 1947 yılında yürürlüğe girmiştir. Değişiklikleri, 1960 darbesi ve 1971 muhtırasına rastlamaktadır. 1980 darbesi ise KDV dahil bir dizi reform çabasını gündeme getirmiştir.
[Devamı]
IMF ile stand-by yapma girişiminin riskleri
Hasan Ersel, Dr.
27 Ocak 2010
Hükümetin IMF ile stand-by yapmasının yararlı olacağını düşündüğümü pazartesi günü yazmıştım. Küresel kriz sorunu ortaya çıkmadan önce de bu görüşteydim. Gerekçem de Türkiye'de bir "politika saygınlığı açığı" olmasıydı. Bu, yakın tarihimizden bugüne kalan bir miras. Yabancıların, Türkiye'de işlerin doğru yönde gittiğine inanmaları için, bir dış "güvenilir" kurumun görüşüne gereksinimleri var. Küresel kriz bu gereksinimi daha da artırdı. Gerçi, IMF'nin kendinden bekleneni pek de iyi yerine getirmediği söylenebilir ama bu, onun tekel konumunda olması gerçeğini değiştirmiyor. IMF ile anlaşma yapılmaya çalışılmasının riskleri var mı? Var. Bunların başında, toplumda bu arayışın "zorunluluktan kaynaklandığı" izlenimini doğurması olasılığı geliyor. Bunun önemli bir nedeni de hükümetin, daha önce,
[Devamı]
2010 yılının makul ve mantıklı hikâyesi nedir
Güven Sak, Dr.
26 Ocak 2010
Hiç düşündünüz mü? İşiniz, yabancı yatırımcılara Türkiye'ye yatırım yapmanın faziletlerini anlatmak olsaydı. Acaba 2010 yılında onlara ne anlatırdınız? Hayır, adamlar yerkürenin her tarafında zaten yatırım yapıyor olmasalardı o kadar da mesele olmayabilirdi. "Efendim, krizden en hızla toparlanarak çıkmakta olan ülke Türkiye'dir ve de öyle olacaktır" derdiniz. Bu lafa başlayınca kaşları kalkıyorsa, "Biliyorsunuz, acayip bir Orta Vadeli Programımız var. Kendisi son derece güvenilir. Hükümetimizin ne yapacağı daha şimdiden belli" derdiniz. Cesaretiniz daha da iyiyse, hani iki tek de atmışsanız, "Zaten biliyorsunuz, bu küresel kriz de bizi teğet geçti. En az hasarı bizim memleket gördü" diyebilirdiniz. Hatta hatta, "Vallahi, esasen IMF ile anlaşmak mecburiyetimiz yok ama asla gerek
[Devamı]
Dövizle borçlan, likiditeyi önle
Fatih Özatay, Dr.
25 Ocak 2010
Başka bir şey düşünürken insan okuduğunu pek de anlamıyor. En azından benim için öyle. Bu sıralar hayat biraz yoğun geçiyor; yine başka bir şeylere dalmışken okumuşumdur herhalde diye düşünmeye başlamıştım ki öyle değilmiş. Cuma gününün gazetelerine tekrar baktım; aklımda kalanda bir yanlışlık yokmuş.
[Devamı]
Hükümet neden IMF ile anlaşmak istiyor
Hasan Ersel, Dr.
25 Ocak 2010
Sayın Ali Babacan'ın geçen hafta bazı iktisat yazarlarıyla yaptığı toplantıda gündeme gelen konulardan birisi de "IMF ile bir anlaşma yapılması seçeneği" idi. Toplantıda edindiğim izlenimler çerçevesinde görüşümü özetlemeye çalışacağım. Türkiye küresel krizden oldukça etkilendi. İşsizlikte toplumsal rahatsızlık doğuracak ölçüde artış oldu. GSYH ciddi bir biçimde düştü. Hem ihracat gelirlerimiz hem de ithalatımızda önemli düşüşler oldu. Ancak, ithalattan gelen etki daha fazla olduğu için cari açığımız ciddi ölçüde azaldı. Kamu açığı ise önemli ölçüde arttı. Buna karşılık enflasyon ciddi bir sorun olarak ortaya çıkmadı. Bankacılık kesiminde ise diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu üzere, bir sarsıntı yaşanmadı. Kabaca 2010 başında Türkiye ekonomisi epeyce sarsılmış, ancak işlevselliğini k
[Devamı]
İşbilir finansal piyasalar
Fatih Özatay, Dr.
24 Ocak 2010
Eugene Fama Ekonomist dergisine olan aboneliğini kesmiş geçenlerde. Ekonomist'te son zamanlarda finansal piyasalardaki hava kabarcıkları (balon ya da köpük de diyen var) üzerine çok sayıda yazı yayınlandı. Fama bundan hoşlanmamış ve dergiyi bir daha satın almak istememiş. Neden?
[Devamı]
Hayat bayram olsa: UPF için FMI kullanılsa
Fatih Özatay, Dr.
21 Ocak 2010
Sarkozy'nin Türkiye'nin AB'ye girmesine açıktan karşı çıkmaması zaten beklenemezmiş. 'Miş' çünkü çok önemli bir neden varmış ve bunu yeni fark ettim. Birden 'malum' oldu. Şöyle oldu:
[Devamı]
Hadi bizimki saçmadır, ya onlarınki?
Güven Sak, Dr.
21 Ocak 2010
Geçen hafta bankalara getirileceği söylenen "kelle vergisi"ni (poll tax) dilimize dolamıştık. Bu hafta, müsaadenizle devam edelim. Konu son derece verimli, aklımıza takılanlar, aklımızda kalmasın. Sonra "Madem biliyordun, neden konuşmadın" demesinler. Bankalardan her yıl şube başına vergi alınmasının, tasarım itibariyle pek de akıllıca olmadığının altını sanırım yeterince açıklıkla çizdik. Üstelik üslup da azıcık Magna Carta öncesine aitti. Onu da vurguladık. "Kardeşim, öyle, 'Benim filanca işi finanse etmem lazım' diye sıkıştıkça vergi icat edilmez". Vergi politikası alanı, öyle sabahtan akşama, icat çıkarmaya müsait değildir. İlkinde müsaade ederseniz, sonra hep yaparlar. Sıkıştıkça vergi icat edilmesi, öngörülebilirliği sıfıra doğru yaklaştıracağı için, yatırım ortamının ist
[Devamı]
Çevremizdeki ülkelerin askeri harcamaları
Hasan Ersel, Dr.
20 Ocak 2010
Askeri harcamaların ilginç bir tarafı var. Bu konudaki bilgilerin bir ölçüde gizlilik taşıması hemen her ülkede kabul edilebilir görülüyor. Bunu anlamak zor. Çünkü, askeri sır olması gerek harcanan para mıdır, yoksa bununla neler yapıldığının teknik ayrıntıları mı? Sanki askeri harcama rakamına bakılarak askeri planlar anlaşılabilirmiş gibi, askeri harcamalara ilişkin bilgiler pek çok ülkede bir türlü saydamlaşmaz. Oysa askeri harcamalar "ulusal savunma" adı verilen bir kamusal malın toplumsal açıdan gerekli ölçüde temin edilmesi için yapılan harcamalardır. Kamusal malların toplumsal açıdan gerekli olan ölçüde sunulmasında, genelde, piyasa mekanizmasının etkin olmaması nedeniyle bu malların finansmanı vergi toplanarak sağlanır. Ama sonuçta, demokratik bir ülkede, bu mallardan ne kadarına g
[Devamı]
Eugene Fama, The Economist aboneliğini neden iptal etti
Güven Sak, Dr.
19 Ocak 2010
Yirmi birinci yüzyılı tanımlarken ilk küresel finansal krizimizi ihmal etmek mümkün olmayacak. İktisatçıların ve hepimizin dünyaya ve hayat tarzımıza ilişkin bakış açısı bu krizle birlikte kapsamlı bir değişikliğe uğruyor. Uğramak zorunda. Daha önce hiç alışık olmadığımız bir sürecin içinden geçiyoruz. Yarının nasıl olacağını bugünün tartışmaları belirleyecek. Bugünün tartışmaları ise esasen komik. Son günlerde hiç piyasa ekonomisinin yılmaz savunucularının neler söylediğine bakıyor musunuz? Geçen hafta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Kongresi'nde, ilk küresel finansal krizimize ilişkin, ilk resmi soruşturma yürütülmeye başlandı. İlk olarak, dört finansal kurumun üst düzey yöneticileri sorgulandı. Sorgu, muhteşem bir komedi kıvamında devam ediyor. Gelin bakın bu günlerde nele
[Devamı]
