Büyük AB 'liderleri'
Fatih Özatay, Dr.
10 Mayıs 2010
Avrupa Birliği'nde (AB) büyük bir liderlik sorunu var. Bir finansal krizde yapılmaması gerekenler listesinin başında yer alan ne varsa yapıyorlar. Büyük bir bütçe açığına sahip olan ve çok yüksek borcu bulunan bir üyelerini düzlüğe çıkaracak ekonomik programı evelediler, gevelediler bir türlü yürürlüğe koyamadılar. Önce, kamuoyu önünde kurtarmaya karşı olduklarını, böyle bir kurtarmanın bugüne kadar ayaklarını yorganlarına göre uzatan ülkeler için kötü örnek olacağını açıkladılar. AB yasalarının kurtarmaya iznin vermediğini belirttiler. Öte yandan AB üyesi bir ülkenin IMF ile anlaşmasına da karşı çıktılar. Tüm bunlara karşın, yaklaşık iki ay önce Yunanistan için bir kredi desteği anlaşmasına varılmak üzere olunduğu haberleri çıktı. Bu haberlerin çıkmasının bile Yunanistan tah
[Devamı]
Portekiz ve İspanya, Yunanistan'a ne kadar benziyor
Hasan Ersel, Dr.
10 Mayıs 2010
Yunanistan sorunu bitmedi ama mali piyasaların dikkati Portekiz'e ve İspanya'ya kaydı. Her iki ülke de 2008-9 küresel krizinden olumsuz etkilenmiş. Portekiz'in büyüme hızı 2008 yılında sıfır, 2009'da ise yüzde -2,7. İspanya'da bu değerler sırasıyla yüzde 0,9 ve yüzde -3,6. Bu durum kendisini işsizlik rakamlarında da gösteriyor. Portekiz'de 2008'de yüzde 7,6 olan işsizlik oranı 2009'da yüzde 9,5'e çıkmış. İspanya'da ise yüzde 11,3'ten yüzde 18'e. Her iki ülkenin de kamu borç stokunun GSYH'lere oranı Yunanistan'dan düşük. Portekiz'in durumu görece daha sorunlu. 2009 sonu itibariyle kamu borç stoku/GSYH oranı yüzde 76,8. İspanya bu açıdan daha rahat. Çünkü bu oran sadece yüzde 53,2. Portekiz'in bir derdi daha var. O da borcunun yabancılar elindeki kısmının çok yüksek olması (yüzd
[Devamı]
Hangi AB?
Fatih Özatay, Dr.
09 Mayıs 2010
Bir süredir 'son iki krizde' başlığı ile bir dizi yazı kaleme aldım. Üstelik diziye devam da edeceğim. Ama 'son ikinin' ne anlama geldiği konusunda açık değilim artık. Dizinin daha önceki yazılarında olduğu gibi 2001 krizi ve küresel kriz mi? Yoksa 'eski' küresel kriz ve 'yeni' küresel kriz mi? Muhtemelen eskisi yenisi yok; bileşikler. Sağ olsunlar, AB'nin çok büyük ve de dahi liderleri, aylarca bir türlü karar almayıp (alamayıp) küresel sistemin başını belaya sokma 'becerisini' gösterdiler de bizlere de şu köşelerde biraz 'cak cuk' yapmak olanağı doğdu. Teşekkür ederiz efendim. Teşekkürlerimiz bununla da sınırlı değil. Yıllarca, özellikle kredi notu veren kuruluşların bazı haksız kararları nedeniyle mağdur olup da derdini bir türlü anlatamayan yükselen piyasa ekonomilerinin biz
[Devamı]
Yunanistan krizinin bulaşma etkisi bundan öncekiler gibi olmaz
Güven Sak, Dr.
08 Mayıs 2010
Evvelki gün Dow Jones tarihsel bir hıçkırık nöbeti geçirdi. Bakıp bakıp ders çıkarılabilecek bir gelişmeydi. Şimdilerde herkes kendi arasında tartışıyor. Efendim, "Accenture şirketine ait bir hisse senedinin fiyatı, bir anlık bile olsa, nasıl olur da 1 kuruş değerine inermiş?" Olsa olsa ortada bir hatalı işlem, o hatalı işlemi takip eden bir işlem programı olmalıymış. Hatta hatta borsa yönetimleri oturup hatalı işlemleri ayıklamaya başlıyorlarmış. Ne olursa olsun. Bir saatlik bir sürede Amerikan borsaları ve işlem sistemlerinde hızlı bir fiyat düşüşü görüldü. Bu arada milyarlarca adet hisse senedi de işlem gördü. Sonradan fiyatlar azıcık toparlandı. Ama esasen bakarsanız, son derece hayırlı oldu. Hepimiz hep birlikte piyasalarda sinirlerin ne kadar gergin olduğunu önceden görmü
[Devamı]
İlginç gelişmeler
Fatih Özatay, Dr.
06 Mayıs 2010
Küresel finansal sistem çok zorlu bir sınavla karşı karşıya. Salı günü hem Avrupa, hem de ABD borsalarında büyük düşüşler yaşandı. Şüphesiz borsalarda bu tip keskin hareketler yakın geçmişte de yaşandı; hemen heyecanlanmamak öğütlenebilir. Ama bu düşüşün ana nedenlerinden biri olarak İspanya'ya yönelik bir dedikodu gösteriliyor. Web sayfalarını Yunanistan, Portekiz, İspanya, İrlanda ve İtalya'nın bütçe açıkları, önümüzdeki birkaç yıl içinde yapacakları borç geri ödemeleri, bu ülkelerin devlet tahvillerinin Avrupa'da hangi ülkeler tarafından tutulduğuna dair çok sayıda tablo kapladı. Hem de Yunanistan için açıklanan kurtarma planına karşın gerçekleşti bunlar. Bu hareket çarşamba günü ve izleyen birkaç günde sürmese de ortada önemli bir yara var ve bu yara 'kaşınıyor'. Yara küçük
[Devamı]
Yunanistan'da borç stoku daha da büyüyecek
Güven Sak, Dr.
06 Mayıs 2010
Avrupa Birliği zor günler yaşıyor. Güncel zorluk sayısı üçtür. Merak edenleri aşağıya bekleriz efendim. Birincisi, Yunanistan için hazırlanan 110 milyar euroluk kurtarma paketinin 80 milyar eurosunu AB ülkeleri karşılamaktadır. Kalan tutarı IMF karşılamaktadır. Şimdi bu neden zorluktur? Gayet basit bir nedenle: AB'nin anayasası olan Lizbon Antlaşması'na göre ülkeler için kurtarma paketi olmaz. Lizbon Antlaşması'nın 125. maddesinin getirdiği "Her ülke kendi bacağından asılır" hükmü Yunanistan için hazırlanan kurtarma paketi ile hükümsüz kalmıştır. Yunanistan kurtarma paketi AB Anayasası'na aykırıdır. Hadi bakalım, buyurun buradan yakın. Şimdi zar zor kabul edilen AB Anayasası'nın yeniden elden geçirilmesi zamanıdır. Hayat, anayasayı aşmış bulunmaktadır. Bu, ilk zorluktur. Ortada
[Devamı]
Avrupa'da olup bitenlerden korkmalı mıyız?
Hasan Ersel, Dr.
05 Mayıs 2010
Hafta sonu alınan kararla Yunanistan'ın derdi artık Avrupa'nın sorunu haline geldi. Taraflar sorunu çözme niyetlerini açıkladılar. Bu niyeti başarılı bir uygulamaya dönüştürecek iradenin var olup olmadığını henüz bilmiyoruz. İşin zor tarafına asıl şimdi gelindi. Yunanistan'ın uygulaması öngörülen program 2014 sonuna kadar bütçe dengesinde 30 milyar euro iyileştirme yapılmasını hedefliyor. Bu rakam Yunanistan'ın GSYH'sinin yaklaşık yüzde 11'i. Bu daha önce açıklanan paketin üzerine geliyor. Toplam büyüklük de GSYH'nin yüzde 16'sına çıkıyor. Bu, çok iddialı bir hedef; üstelik, daralan bir ekonomide tutturulmaya çalışılacak. Yunanistan Maliye Bakanı 2010'da GSYH'nin yüzde 4'ten fazla düşeceğini, 2011'de ise yüzde 2,6 azalacağını tahmin ettiklerini söylüyor. Bakana göre Yunanistan
[Devamı]
Piyasa faiziyle kurtarma planı olur mu
Güven Sak, Dr.
04 Mayıs 2010
Olmaz. Yunanistan'da iç borç stokunun milli gelire oranı yüzde 120 dolayında bulunuyor. Yunanistan'ın iç borç stokunu daha da artıracak olan bütçe açığının ise söylendiği gibi milli gelirin yüzde 6'sı düzeyinde olmayıp, yaklaşık yüzde 14'ü düzeyinde olduğunu ise Yunanistan'ın iç borcunu taşıyanlar daha yenilerde Papandreu hükümeti göreve geldiğinde öğrendiler. Şimdi öncelikle iki meselenin üzerinde açıklıkla durmak gerekiyor. Birinci soru şudur: Yunanistan neden yabancıların sorunudur? İkinci soru ise birincisi ile bağlantılıdır. Alman başbakanının değerli danışmanlarının ısrar ettiği gibi Yunanistan'a destek piyasa faiz oranlarına yakın bir düzeyden mi yapılmalıdır? Bu soruların cevapları nasıl bir mesele ile karşı karşıya olduğumuzu açıklıkla gösterecektir. Merak edenleri aşağ
[Devamı]
İki kriz ve güven
Fatih Özatay, Dr.
03 Mayıs 2010
İki krizin öyküsü dizisini sürdürüyorum. Amacım dizinin sonunda ileriye yönelik bazı dersler çıkarabilmek. Dersler, şu temel sorulara verilecek yanıtlarla şekillenecek: Yirmi birinci yüzyılın ikinci on yılına girerken temel kırılganlıklarımız neler? Bunları ortadan kaldırabilmek için neler yapabiliriz? Diziyi izleyenler açısından bunlara verilebilecek yanıtların büyük bir kısmı şimdiden şekillenmiş olabilir. Mesela, dış kaynak girişine bağımlılığı azaltmak, yurtdışı pazarlarımızı çeşitlendirmek ve yurtdışına sattığımız mal bileşimini yabancı ülkelerin gelirlerindeki dalgalanmalardan en az etkilenecek ürünler lehine değiştirmek gibi. Bunları tartışmaya sıra gelecek, ama önce başladığım işi yarım bırakmayayım ve iki krizi incelemeyi sürdüreyim. Reel kesim güven endeksi Merkez Banka
[Devamı]
Fransa ve Almanya, IMF'nin yaptırım gücüne güvendi
Hasan Ersel, Dr.
03 Mayıs 2010
Darmstadt'ta (Almanya) şehir içindeki yollar o kadar bozulmuş ki, Çavuşesku rejiminin çöküşü dönemiyle ilgili bir filmi çekmek isteyenler Romanya'ya gidip o dönemin kötü altyapısını yansıtacak bir yer arama zahmetine girmemişler. Filmin dış sahneleri Darmstadt'ta çekilmiş. Üstelik diğer pek çok Alman şehirlerinde de durum daha parlak değilmiş. Bunu gören/duyan Almanların, Yunanistan'a destek verilmesi fikrine sempatiyle bakmamalarında şaşacak bir şey yok. Benzer kaygılar herhalde diğer ülkeler için de geçerlidir. Böyle olunca da Yunanistan'a destek verilmesi konusunda Avrupa Para Birliği (EMU) ülkelerinin davranışlarının açıklanması, daha çok siyasal iktisadın alanına giriyor. EMU, belli bir amaç için bir araya gelmiş ülkelerin kurduğu bir koalisyon olarak düşünülebilir. Bu
[Devamı]
