En çok kimin yerinde olmak istemem?
Güven Sak, Dr.
06 Eylül 2011
Yerinde olmak istemeyeceğiniz kişi sayısının artması, derin bir dönüşüm sürecinde olduğumuzu gösteriyor. Vallahi bugünlerde bilmiyorum. Eskiden "Bu aralar kimin yerinde olmak istemem?" diye etrafa şöyle bir bakardım. Üzerine yazacak konu bulmak için fena bir yol değil. Hele "ileri demokrasi" ortamında, iç meselelere fazla takılmamak için de son derece uygun bir yol. Ama bir süreden beri, aylık listemi tek kişiye indiremiyorum. Bu aralar, "En çok kimin yerinde olmak istemem?" diye liste yapıyorum. Bunun Türkiye açısından içerdiği manayı görebiliyor musunuz? Bu aralar, tek tek kararlara takılıp "Bakalım şimdi ne olacak, başımıza ne gelecek?" filan diye fazla düşünmemek gerekiyor. Ben ekonomi ve dış politika dahil pek çok alanda, Türkiye'nin, artık meşrebinize göre, isterseniz manevra kabiliy
[Devamı]
Karl Marx şirketlerin toplantı odalarında
Güven Sak, Dr.
03 Eylül 2011
Marx 1852 tarihli "Louis Bonaparte'ın On Sekizinci Brumaire'i"nin girişinde söyledikleri konusunda haklıysa, bugün Marx'ın başı derttedir diyebilir miyiz? Açılış cümlelerini hatırlıyor musunuz? "Hegel, bir yerde, şöyle bir gözlemde bulunur: Bütün tarihsel büyük olaylar ve kişiler, hemen hemen iki kez yinelenir." Ve devam eder: ""Hegel eklemeyi unutmuş: Birinci kez trajedi olarak, ikinci kez komedi olarak." Buyurun şimdi gelinen noktaya bakın. "Karl Marx haklı çıktı" başlıklı bir yazı görmeden bir günümüz geçmiyor. Bu büyük bir filozofun ve aktivistin ikinci kez dünyaya gelişi adeta. Che Guevera son yıllarda diskolarda dans müziği melodisine dönüştü. Peki ya Marx? Onun için de endişelenmeli miyiz? Sanmam.
[Devamı]
Borcun azaltılması
Fatih Özatay, Dr.
03 Eylül 2011
Kötü günlerde işsizliğe karşı daha etkili önlemler almak istiyorsak, iyi günlerde daha fazla manevra alanı yaratmalıyız. İki hafta önce yazdığım 'Manevra alanı' başlıklı yazıma yıllarca kamu finansmanı alanında çalışmış ve uzmanlaşmış arkadaşım Sayın Emin Dedeoğlu'ndan bir eleştiri geldi. Yazı, 'torba yasa' olarak da bilinen 2011 sayılı yasanın yürürlüğe girmesi ile devletin 'vergi affı' yoluyla elde edeceği gelirlerin kullanımına ilişkindi. Son paragrafında şöyle demiştim: "Kıssadan hisse şu: Kötü günlerde kullanmak üzere iyi günlerde bir miktar bütçe gelirini bir köşeye koymakta yarar var."
[Devamı]
Bu ne TeTeKa bu ne KaHeKa!
Güven Sak, Dr.
02 Eylül 2011
TTK'yı bir an önce hakkıyla işletmek için adım atmak gerekirken, yabancının kafasını karıştıracak KHK'lar çıkarmak yanlıştır. Hükümetimizin kamu hizmetlerini etkinleştirmek için TBMM'den aldığı kanun hükmünde kararname (KHK) ile düzenleme yapma yetkisine dayanılarak atılan adımlara baktıkça benim aklıma "Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu" demek geliyor. Geçen dönemin TBMM'si devrim niteliğinde bir adım atarak bir türlü değiştirilemeyen Türk Ticaret Kanununu (TTK) değiştirmişti. Şimdi TBMM'nin verdiği bir yetki ile KHK'lar çıkarılarak kamu idaresine ilişkin kapsamlı düzenlemeler yapılıyor. KHK'lar çıktıkça, ben hep "Peki, o TTK'yı neden çıkardınız?" oluyorum. Hele hele bağımsız idari otoriteler konusunda yapılan düzenleme ile birlikte ben tam "Bu ne TeTeKa, bu ne KaHeKa" oldum. Birileri KH
[Devamı]
Asimetri
Fatih Özatay, Dr.
01 Eylül 2011
Döviz kuru hakkında bu kadar konuşursanız devran döndüğünde zor durumda kalırsınız. 'Döviz kuru hakkında konuşmak' üzerine gevezelik yapıyordum. Bernanke'nin Jackson Hole konuşması araya girince gevezeliğin keyfini tam çıkaramadım, Kaldığım yerden devam edeyim. Merkez Bankası (MB) 2010'un son aylarından bu yana liranın değer kaybetmesini amaçladığını ima eden açıklamalar yapıyor. Önceleri bu açıklamalar bir miktar örtük biçimde yapılıyorken sonraları çok daha açık biçimde dile getirilir oldu. Bunun son örneğini enflasyon raporunu tanıtmak için MB Başkanı'nın 27 Temmuz'da yaptığı konuşma oluşturdu. Şöyle: "Uyguladığımız politikaların bir yansıması olarak, yılın ikinci çeyreğinde Türk Lirası'nın değeri benzer grupta yer alan ülkelerden arzu edilen doğrultuda ayrışmaya devam etti (Grafik 3)."
[Devamı]
Bir konuşmaya kilitlenmek
Fatih Özatay, Dr.
30 Ağustos 2011
Fed Başkanı'nın ABD'de bir parkta bir grup merkez bankacı ve akademisyen karşısında yapacağı toplantıya bel bağlanıyor. 26 Ağustos günü ABD'de i Jackson Hole da ABD Merkez Bankası (Fed) Başkam Bernanke'nin yapacağı konuşmaya kilitlenmişti piyasalar. Bernanke acaba yeni bir parasal genişleme programı açıklayacak mıydı? Yanıtı merakla beklenen temel soru buydu. Bernanke yaptığı konuşmada yeni bir parasal genişlemeden söz etmedi. ABD ekonomisinin güçlü taraflarını ön plana çıkardı. Özellikle uzun dönem açısından daha olumlu bir görüşe sahip olduğunu belirtti. Uzun vadeyi ilgilendiren önemli sorunlar da vardı ama sorunlar asıl olarak kısa vadeye ilişkindi. Bir de Fed'in eylül ayında yapacağı toplantıya dikkat çekerek o toplantıda yeni bir değerlendirme yapılacağını vurguladı. İşin ilginç taraf
[Devamı]
Şili Kışı, Arap Baharı'ndan farklı değildir
Güven Sak, Dr.
30 Ağustos 2011
Dünyanın her tarafında orta sınıfın bir derdi var, Böyle bakınca Şili Kışı, Arap Baharı'ndan pek farklı durmuyor. Camila Vallejo Dowling 1988 doğumlu. 105 yıllık Şili Üniversitesi Öğrenci Birliği'nin ikinci kadın başkanı ve Şili Komünist Gençlik Örgütü üyesi. Şili'de lise ve üniversite öğrencileri haziran ayının başından beri sokaktalar. Camila da başlarında. Pinochet darbesi, Şili'de eğitim sistemini özelleştirmişti, Gençler şimdi bundan geri dönülmesini istiyorlar, Bu, insana "Tarih tekerrürden ibarettir" diye düşündürüyor, Prof. Dr. İsmail Türk yıllar önce dediydi ama ben bu kadar çabuk göreceğimi hiç düşünmemiştim. Küreselleşme, tarihi hızlandırıyor, Gelin bakın tarih nasıl tekrar ediyor? Yıllar önceydi, herhalde 1990'ların ortaları olmalı. Ben o vakitler yine yeni bir sosyal güvenlik
[Devamı]
Ne zaman konuşmak gerekiyor?
Fatih Özatay, Dr.
27 Ağustos 2011
Özellikle döviz kurundaki artıştan şikâyet edilecekse, o artışa yol açan nedenlerin doğru saptanması gerekir. Merkez Bankası'nın (MB) 27 Ağustos 2001 tarihinde yayımladığı bir duyurudan alıntı yaparak başlıyorum: "Olumsuz iktisadi bekleyişler, sadece döviz kurlarındaki hareketlerin iktisadi temellerden uzaklaşmasına ve giderek köpük niteliğine bürünmesine yol açmakla kalmamaktadır. Aynı zamanda, algılanan riskler arttığından faiz oranları da yükselmektedir. Bu süreç içerisinde iç borç stokunun ne kadar çevrilebilir olduğu sorusu da hep gündemde kalmaktadır." TCMB, o tarihteki 'yüksek faiz-yüksek döviz kuru' ilişkisine dikkat çekiyor. Bunun arkasındaki temel neden olarak olumsuz iktisadi bekleyişlere ve bu bekleyişlerin kaynağı olarak da iç borç stokunun çevrilebilirliğine vurgu yapıyor. 'Ç
[Devamı]
Libya’da miki fare devleti dönemi sona ermiştir
Güven Sak, Dr.
27 Ağustos 2011
Libya, iki kültürün görünür bir biçimde bir araya geldiği ülkelerden biridir. Troçki'nin "1917 Rusya Devrimi" kitabının önsözünde yazdığı gözlemleri hatırlıyor musunuz: "Barbarlar, ikisi arasındaki yolu kat etmeden birdenbire oklarını ve yaylarını bırakıp tüfeklere sarıldılar." Şu anda tahtından indirilmiş olan Libya devletini ne zaman düşünsem, Troçki'nin kültürler ve/veya üretim modelleri arasındaki bu ifadesi aklıma gelir. Dünyadaki ülkeleri ikiye ayırmak mümkündür: Küresel ekonomik sistemle bütünleşmiş ülkeler ve küresel ekonomik sisteme eklemlenmiş ülkeler. Libya ikinci gruptadır. Türkiye'nin bulunduğu bölgede ikinci gruba dahil pek çok ülke vardır. Öte yandan, Türkiye ilk gruptadır. Bu da İsrail ile birlikte küresel ekonomik, siyasi ve sosyal ağlarla mükemmel bir şekilde bütünleşmiş
[Devamı]
