Gerçekten işe yaradı mı?
Fatih Özatay, Dr.
19 Temmuz 2012
Paramıza değer kaybettirme politikası içinde bulunduğumuz dönemden bakıldığında rekabet gücümüzü pek de artırmadı. Artık daha rahat tartışılabilir. Son aylarda enflasyon beklenenden daha iyi bir performans gösterdi. Bu performans bir yandan yorumcuların yıl sonuna ilişkin tahminlerini düşürmelerine yol açtı. Öte yandan Merkez Bankası (TCMB) yüzde 6,5 olan yıl sonu öngörüsünün tutacağı hakkında daha iddialı olmaya başladı. Zaman bu zamandır; geçmişte bu köşede yer alan TCMB politikalarına yönelik bazı yoğun eleştirilerin artık ‘savunma refleksi’ oluşturma olasılığı çok azaldı. Neredeyse işi ‘TCMB’yi sevenler’ ve ‘TCMB’yi sevmeyenler’ basitliğine kadar düşürenler de oturup düşünürler belki.
[Devamı]
İstihdam, kredi hacmi ve büyüme
Fatih Özatay, Dr.
18 Temmuz 2012
İşgücü piyasasına ilişkin en güncel veriler Nisan 2012 dönemine ait. Buna göre işsizlik oranı yüzde 9.0, işgücüne katılım oranı yüzde 49.6 ve istihdam oranı yüzde 45.2 oldu. 2011'nin aynı döneminde ise durum şöyleydi: İşsizlik oranı yüzde 9.9, işgücüne katılım oranı yüzde 49.9 ve istihdam oranı yüzde 44.9. Mart döneminde işsizlik oranında bir yıl öncesinin aynı dönemine kıyasla gerçekleşen 0.9 puanlık azalmanın bir kısmı işgücüne katılımdaki düşüşten kaynaklandı. Bir kısmı da istihdam oranın artmasıyla gerçekleşti. Mevsim etkisinden arındırılmış veriler ise, işsizlik oranının yüzde 9.4 ile yüzde 9 aralığında katılaştığına işaret ediyorlar. Nisan döneminde işsizlik oranı bu aralığının alt sınırının çok az üzerinde gerçekleşti: Yüzde 9.03.
[Devamı]
İşsizlikte atalet sürüyor
Fatih Özatay, Dr.
17 Temmuz 2012
Olağanüstü dönemler dışında güçlü bir atalet gösteriyor işsizlik oranı. Olduğu düzeyde çakılı kalmakta ısrar ediyor. Nisan dönemine ait işsizlik verileri dün açıklandı. Çoğu makro gösterge için özellikle mevcut eğilimlerin değişmekte olup olmadığını anlamak için mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verileri kullanmayı tercih etmiyorum. Çok sayıda fitreden geçirilerek yayımlanan bu tür veriler dönüm zamanları hakkında yanlış bilgi verebiliyor çünkü. Oysa işsizlik oranı için biraz farklı bu durum. Küresel kriz gibi olağanüstü dönemler dışında güçlü bir atalet gösteriyor işsizlik oranı. Olduğu düzeyde çakılı kalmakta ısrar ediyor. Bu durumda mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik verileri oldukça önemli bilgi veriyor.
[Devamı]
Köprü başı tuvalet, ölem ben ölem
Güven Sak, Dr.
17 Temmuz 2012
Şimdi ana arterlerden biri kapanınca, kısa vadede köprü başına tuvalet yapmaktan başka bir çareniz var mıdır? Geçen hafta 1930’lardan kalma TOKİ’nin hayatımızı nasıl etkilediğini anlatıyordum. Toplu Konut İdaresi’nin çalışma ve örgütlenme biçiminin kontrolsüz bir güç yoğunlaşmasına yol açtığına değindim. Bunun nasıl bir kaynak israfına yol açabileceğini vurguladım. TOKİ yaklaşımının hem büyüme sürecine, hem de kentlerimizin yapısına fena bir etkisi olduğunu düşünüyordum. Araba merkezli şehircilikten şikâyetçiydim. Sonra İstanbul Belediyesi ile Valiliğinin Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki çalışmalar nedeniyle, trafik tek şeride ineceği için aldığı önlemleri gördüm. TOKİ’ye de hâkim olan şehircilik anlayışının bizi getirdiği nokta nedir? Trafik sıkışıklığına önlem olarak köprü baş
[Devamı]
Mısır, Sudan’la bir değildir
Güven Sak, Dr.
14 Temmuz 2012
Mısır ve Sudan komşu ülkelerdir. Arap Baharı Mısır’ın otuz yıllık siyasi statükosunu yıktı. Sudan’da statükoyu temsil eden Devlet Başkanı Ömer El Beşir kendi ülkesinde kendisine karşı benzer bir hareket olmayacağını söylediyse de ülkede kargaşa sürüyor. Burada asıl mesele mevcut durumu çok bozmadan ekonomiyi reforme etmek. Oldukça büyük bir sübvansiyon sisteminiz varsa ve El Beşir’in yaptığı gibi sistemi fazla kurcalarsanız, gösteriler etrafınızı sarıverir. Mısır’ın da oldukça büyük bir devlet sübvansiyonları sistemi vardır. Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi devlet sübvansiyonlarını kaldırabilecek midir? Zorundadır. Mısır’da fiyat reformlarına odaklanmanın vakti gelmiştir. Ancak Mısır Sudan ile aynı değildir.
[Devamı]
Arındırılmış büyüme verileri gerekiyor
Fatih Özatay, Dr.
14 Temmuz 2012
TÜİK'in gayri safi yurtiçi hasıla rakamlarını, altın ithalatı ve ihracatı değerlerinden arındırarak yayımlamasında fayda var. Bu altın ithalatı-ihracatı meselesinde Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) önemli bir görev düşüyor. Basında yer alan haberler çerçevesinde durum şöyle: İran’dan aldığımız ham petrolün ve doğalgazın parasını yurtiçinde bir bankaya İran’ın ilgili şirketlerinin adına yatırıyoruz. İran uluslararası ödemeler sisteminden tam anlamıyla yararlanamadığı için ilgili bankadan ödemelerin altın olarak yapılmasını istiyor. O banka, İran şirketlerinin nezdindeki hesabı karşılığında altın ithal ediyor, sonra da bu altınları İran’a gönderiyor.
[Devamı]
TOKİ'ye kalsa Barselona böyle olmazdı
Güven Sak, Dr.
13 Temmuz 2012
TOKİ'ye kalsa Barselona, birbirlerinden kesin çizgilerle ayrılan, birinden diğerine geçilemeyen uydu kentler toplamı olurdu. Bu yazıda meramımı anlatmak için İstanbul’u örnek olarak veremediğim için son derece üzgünüm. Yazının sonuna geldiğinizde bana hak vereceksiniz. O nedenle örnek şehir olarak Barselona’yı seçeyim dedim. Bunda geçen hafta sonunu Barselona’da geçirmiş olmamın da bir etkisi var.
[Devamı]
Cari açık azalıyor, finansmanı kolaylaşıyor
Fatih Özatay, Dr.
12 Temmuz 2012
Cari işlemler açığımızın düşüyor ve finansman kalitesinin yükseliyor olması oldukça olumlu gelişmeler. Mayıs ayı ödemeler dengesi verileri belli oldu. 2010 yılından bu yana en büyük kırılganlığımız yüksek cari işlemler açığımız ve bu açığın kısa vadeli kaynaklarla finansmanı idi. Ekim 2011’de son on iki ayın toplam cari açığı 78.3 milyar dolar ile rekor kırmıştı. Bu tarihten sonra sürekli düştü ve mayıs ayında 67 milyar dolar olarak gerçekleşti. Dolayısıyla ekim ayından bu yana cari açıkta 11.3 milyar dolarlık bir düşüş var. Enerji dışı cari açığımız ise önemli ölçüde azaldı. Kırılganlıklarımızdan biri giderek azalıyor. Sermaye girişi arttı İkinci dikkat çekici nokta, cari açıktan doğan finansman ihtiyacımızı bir süredir ‘normal’ kaynaklardan, yani resmi rezervleri azaltmadan ve net hata v
[Devamı]
Altın ihracatı, sanayi üretimi ve büyüme
Fatih Özatay, Dr.
11 Temmuz 2012
Geçen hafta yeni açıklanan gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) verilerini değerlendirmiştim. Çeşitli göstergelerin daha önceden ima ettikleri gibi, yılın ilk çeyreğinde iç talep bir yıl öncesine kıyasla sadece yüzde 0.9 oranında arttı. Stok azalması büyümeyi düşürücü yönde etki yaptı. Buna karşılık, net dış talebin büyümeye katkısı yüksek oldu ve GSYH yılın ilk çeyreğinde yüzde 3.2 büyüdü.
[Devamı]
Yavaş büyüme dönemi sona mı erdi?
Fatih Özatay, Dr.
10 Temmuz 2012
Mayıs ayında sanayi üretimi bir yıl öncesinin aynı ayına kıyasla yüzde 5.9 oranında arttı. 2011’in ilk çeyreğinde başlayan yavaş büyüme dönemi bu yılın ilk çeyreğinde sona erdi mi? Sona erdiyse 2012’nin ikinci çeyreği kendinden önceki çeyrekten büyüme açısından belirgin bir fark gösteriyor mu? Bir süredir bu soruların yanıtlarının peşinden gidiyorum. Bu nedenle bu köşede son zamanlarda çok sayıda güncel veri değerlendirmesi yer aldı. Bu yazı da farklı değil. Sorduğum sorular açısından dün önemli bir veri daha açıklandı: Mayıs ayında sanayi üretiminin bir yıl öncesinin aynı ayına kıyasla yüzde 5.9 oranında arttığını öğrendik. Elimizde mayıs-haziran aylarına ait başka veriler olmasa, mayıs ayındaki bu görece yüksek artışın, yavaş büyüme döneminin ilk çeyrekte sona erdiği ve dahas
[Devamı]
