Sorunlar geçici mi kalıcı mı? (2)
Fatih Özatay, Dr.
16 Temmuz 2013
Merkez Bankası'nın kaçınılmaz olarak politika faizini arttırması gerekiyor. Zira zaten piyasada faiz yüzde 9'a çıkmış durumda. Son yazımda sorduğum sorunun yanıtını size bırakmıştım. Şimdi sıra bende. Soru şuydu: “Sizce finansal piyasalarda yaşamakta olduğumuz sıkıntılar, geçici mi?” Ancak önce o yazının son paragrafındaki bir hatayı düzelteyim. Gerçi yazının gelişinden anlaşılıyor ama yine de dikkat edilmezse anlam bozulabiliyor. Sonuç kısmının doğrusunu yeniden veriyorum: “Sonuç: 1) FED önce piyasaya ek para vermeyi durduracak. 2) Sonra para çekmeye başlayacak. 3) Daha sonra faizleri yükseltecek. 4) Son olarak da para çekme işlemini hızlandıracak. 5) Yeni malumat ışığında bu planını revize edebilecek.” Hata, 1 numaralı maddede: Eski metinde ‘ek para çekmeyi’ ifadesi vardı.
[Devamı]
Avusturya'nın farkı nerededir?
Güven Sak, Dr.
16 Temmuz 2013
Avusturya'nın farkı mesleki eğitim sistemindedir. Eğitimde de yereli dikkatle dinlemek önemlidir. Türkiye ekonomisi artık alıştığımızdan daha yavaş bir büyüme patikasında ilerliyor. Daha bir süre böyle kalacağız. Böyle durumlarda, hep daha önce olmuş olan olur. İşsizlik oranları da yükselmeye başlar. İşsizlik oranları artarken, önceliği hep hayata yeni başlayacak gençlere vermek gerekir. Aynı Avrupa’da son beş yıldır olduğu gibi. Ama bakın Avusturya öyle değil. Orası farklı. Ben baktım ve sonucunda artık bu mesleki eğitim sistemine yeni bir imaj ve içerik kazandırma zamanının geldiğini düşünüyorum. Mesleki eğitimi yeniden markalamak gerekiyor bir nevi. Gelin bakın neden ve de nasıl? Avrupa’nın krizi uzadıkça, olan en çok gençlere oldu. Avrupa’da gençler arasında işsizlik arttık
[Devamı]
Mısır ve iç savaş ihtimali
Nihat Ali Özcan, Dr.
13 Temmuz 2013
Askerî darbeyi takip eden günlerde herkes Mısır’da bir ayaklanmanın ardından iç savaşın patlak vermesinden korktu. Bu korku, askerlerin çok sayıda sivili katlettikleri günlerde giderek arttı. Bugünlerde ise Mursi taraftarları protestolarını sürdürüyor olsa da askerî rejime karşı silahlı bir ayaklanma ve ardından da uzun yıllar sürecek kaotik bir iç savaşın yaşanma ihtimali gittikçe azalıyor.
[Devamı]
Sorunlar geçici mi kalıcı mı?
Fatih Özatay, Dr.
13 Temmuz 2013
FED önce piyasaya ek para çekmeyi durduracak, sonra para çekmeye başlayacak, daha sonra faizleri yükseltecek. Soru: Sizce finansal piyasalarda yaşamakta olduğumuz sıkıntılar geçici mi? Soru, ekonomi politikası tepkisi açısından önemli: Geçici ise başka, kalıcı ise başka tepki vermek gerekiyor zira. Özellikle Merkez Bankası’nın yerinde olsam bu soruyu etraflıca düşünürdüm. Soruyu sordum; görevim bitmedi. Onlar da biliyordur elbette ama ‘dost kara günde belli olur’ düsturu çerçevesinde gene de bazı önemli noktaları hatırlatayım: ABD Merkez Bankası’nın (FED’in) yaptığı açıklamalar çerçevesinde finansal piyasaların karışması genellikle FED’in atacağı bir adıma bağlanıyor. Oysa FED, bundan iki yıl önce -Temmuz 2011’de- ne tip adımlar atacağını ‘çıkış stratejisi’ başlığı altında açıkl
[Devamı]
Ofisimdeki saksıda yetişen mikroiktisatçı sardunya!
Serdar Sayan, Dr.
12 Temmuz 2013
İktisatla uzaktan yakından alakası olmayan ama önemli bir soru konusunda tekrar düşünme ve çocukluğumdan beri aklıma takılan bu soruya, konunun –epey dolaylı biçimde de olsa– uzmanı sayılabilecek kişilerle sohbet ederek cevap arama fırsatı buldum geçen ay. Biliyorum; hem önemli hem de iktisatla alakası olmayan bir soru nasıl olabilir ki diye düşünüyorsunuz. Çok da haklısınız böyle düşünmekte. Ben de böyle iktisadi olmayan ama önemli soru bulmanın ne kadar zor olduğunun farkındayım. Zaten bu bahsettiğim de çocukluktan beri aklımı kurcalayan, dolayısıyla dünyanın iktisadi olaylar etrafında döndüğünün farkında olmadığım “cahiliye devrinden” kalma bir soruydu. İlk kez Uzay Yolu dizisinin TRT’nin tek kanalında siyah-beyaz gösterildiği dönemlerde kafama takılan, ama iktisadi bir yanı olabileceği
[Devamı]
Şirketlerimiz büyümezken patronlar nasıl zenginleşiyor?
Güven Sak, Dr.
12 Temmuz 2013
Türkiye, Fortune 500 şirket listesinde güdük kalırken Forbes Milyarderler listesindeki Türk dolar milyarderi sayısı nasıl artıyor, ona takılıyorum. Amerikan dergilerinin yayımladığı ‘dünyanın en büyük şirketleri’ ve de ‘dünyanın en zengin kişileri’ listelerine hiç bakıyor musunuz? Ben arada bir göz atıyorum. İlki Fortune Küresel 500 listesi diye anılıyor. İkincisi ise Forbes Milyarderler listesi. İlkinde şirketleri toplam gelirinin büyüklüğüne göre sıralıyorlar. İkincisinde ise kişilerin servetinin değerini hesaplıyorlar. İlki şirketleri esas alıyor. İkincisi kişileri. İlk listede, yıllardır, Türkiye’den, bir tek şirket, Koç Holding, yer alıyor. İkinci listedeki milyarder sayısı ise her yıl artıyor. 2013 listeleri daha yenilerde açıklandı. Fortune Küresel 500’de hâlâ nal toplu
[Devamı]
Enflasyon açısından da zor bir dönem
Fatih Özatay, Dr.
11 Temmuz 2013
Temeline yakınsaması beklenen enflasyon, o temele yakınsamıyor. O temel, 'temel' olma işlevini çoktan yitirmiş durumda. Sadece büyüme değil enflasyon açısından da zor bir döneme giriyoruz. ABD’de parasal sıkılaştırma ve faiz yükseltme sürecinin başlaması, bizim gibi ülkelerin para birimlerinde değer kaybetme baskısı oluşturuyor. Bu baskının uzunca bir süre bizimle beraber olacağı anlaşılıyor. ‘Uzunca süre’, baskının kesintisiz olacağı anlamına gelmiyor. Elbette arada kur aşağıya gidebilir, dalgalanmalar olabilir. Ancak ABD Merkez Bankası’nın küresel krizle birlikte gerçekleştirdiği parasal genişleme operasyonunun hacmi dikkate alındığında, kurdaki ana eğilimin yukarıya doğru olması beklenir. Son iki ayda döviz kurunda ve faizde gerçekleşen artışın bu parasal genişlemeyi geri çekm
[Devamı]
Enflasyon, büyüme ve işsizlik açısından zor dönem
Fatih Özatay, Dr.
10 Temmuz 2013
Önümüzdeki birkaç yıl enflasyon, büyüme ve işsizlik açısından sorunlu geçeceğe benziyor. Bu dönemde ABD ekonomisinde işler yolunda gittikçe bizim gibi ülkeleri bazı sorunlar bekliyor. Birincisi, ABD'de parasal sıkılaştırma ve faiz yükseltme sürecinin başlaması, Türkiye'nin de aralarında olduğu yükselen piyasa ekonomilerinin dış kaynak bulmakta eskiye kıyasla zorlanacakları anlamına geliyor. Bundan en çok etkilenecek ülkeler şüphesiz dış kaynak girişine çok fazla bağımlı olan ülkeler. Baş sıralarda Türkiye var. İkincisi, arz tarafında rahatlatıcı gelişmeler olmadıkça, büyüyen ABD ekonomisi petrol talebinin de yükselmesi demek; petrol fiyatlarına yukarıya doğru baskı oluşabilir.
[Devamı]
Büyüme: Birkaç yıl ortalamanın altında mı?
Fatih Özatay, Dr.
09 Temmuz 2013
Belirsizlik, ekonomiye duyulan güvenin düşmanı. Böyle bir ortamda özel yatırımların hemen toparlanmasını beklemek gerçekçi değil. Dün mayıs ayı sanayi üretim verisi açıklandı. Birkaç rakamla durum şöyle: Yılın ilk beş ayında, bir yıl öncesinin aynı dönemine kıyasla yüzde 2,1 oranında arttı sanayi üretimi. Oysa 2012’nin ilk beş ayındaki üretim artışı yüzde 3,3 düzeyindeydi. Daha kötü bir performans var. Dönemi kısaltırsam biraz daha olumlu bir tablo ortaya çıkıyor. Nisan ve mayıs ayında, yine bir yıl öncesinin nisan ve mayıs ayına kıyasla yüzde 3,3 oranında artış var. Bu oran yılın ilk çeyreğindeki sanayi üretim artışının iki puan üzerinde. Salt mayıs ayı üretimine bakınca artış yüzde 2’ye düşüyor. Bu düşüklüğe takılmamak gerekiyor. Sonuçta bir aylık gözlem; sanayi üretiminde ay
[Devamı]
Türkiye'nin pozitif bir gündeme ihtiyacı var
Güven Sak, Dr.
09 Temmuz 2013
Türkiye, bu yeni dünya şekillenirken kartlarını doğru oynayamazsa orta gelirden yüksek gelire hiç çıkamayabilir. Geçen gün IMF Başkanı Lagarde, IMF olarak 2013 yılı küresel büyüme tahminlerini aşağıya doğru revize edebileceklerini söyledi. Lagarde, revizyonun nedenini vurgularken, gelişmekte olan ülkelerde değil, düşük gelirli ülkelerde değil, yükselen ekonomilere sahip ülkelerde 2013 yılı büyümesinin beklenenin altında kalabileceğini özellikle vurguladı. Bakın bu, bu yıla özgü bir yenilik. Şimdilerde Çin’in nasıl yavaşlayacağını herkes merak ediyor. Türkiye’nin bu yeni durumdan etkilenmemesi mümkün değil. Amerikan Merkez Bankası Başkanı malumu ilam ettiğinde, “Biz böyle ilanihaye tahvil almayız. Bu işin bir sonu var. O son çok da uzakta değil” dediğinde neler oldu? Şimdi herkes
[Devamı]
