25 bin dolar kişi başı gelirle üç çocuk yapılır
Güven Sak, Dr.
26 Temmuz 2013
Türkiye, insani gelişmişlik sıralamasında 90'dan daha üst bir seviyeye çıkmalıdır. Çıktığında, çocuk sayısı üç olur. Bazı olayları anlatırken Umberto Eco’nun yıllar önceki bir yazısını hep hatırlarım. Mealen şöyle bir şeydi: “Hamlet’in ilk perdesini kaçırıp, izlemeye ikinci perdeden başlayan biri için pek çok şeyi anlamak zordur. Örneğin, Hamlet’in bu efendi mi efendi amcasına neden bu kadar kızdığını bir türlü anlayamaz. Çünkü ilk perdeyi izlememiştir.” Yazı yazarken hep ilk perdeyi kaçıran birilerinin olabileceğini düşünmek gerekir. Hep aklımdadır. Ama doğrusu ya, geçenlerde yazdığım bir yazıda, birinci perdeyi anlatırken ikinci perdeyi de kaçıranlar olabileceğini dikkate almamışım. Bugün eksikliğimi telafi edeyim. Bundan kırk yıl önce İsveç’te doğurganlık oranı iki, Türkiye’d
[Devamı]
Ekonomiye duyulan güven artıyor mu azalıyor mu?
Fatih Özatay, Dr.
25 Temmuz 2013
İstenildiği kadar kredi olanağı olsa ve faiz haddi makul bir düzeyde bulunsa da, ekonomiye güven duyulmuyorsa, yatırım harcamaları öteleniyor.
[Devamı]
Faizi günlük kur hareketleri belirleyecek
Fatih Özatay, Dr.
24 Temmuz 2013
Merkez Bankası’nın dünkü Para Politikası Kurulu kararından önce merak edilen piyasa faizine ne ölçüde uyum göstereceğiydi. İki ayı aşkın bir süredir piyasada faiz yüksek düzeyde. Yükselişin temel nedeni, ABD Merkez Bankası’dan (FED) haziran ile temmuz ayının başlarında gelen açıklamalardı. FED Başkanı’nın temmuz ayının ilerleyen günlerinde ABD Kongresi’nde sorulan sorulara verdiği yanıtlar, özünde daha öncekilerle aynı olsa da, yanıt biçimi piyasaları rahatlatmıştı. Bu ‘rahatlamaya’ karşın haftanın ilk iki günü bizim hazinenin en çok alınıp satılan tahvilinin faizi yüzde 8.9 düzeylerinde geziniyordu.
[Devamı]
Neme lazım...
Fatih Özatay, Dr.
23 Temmuz 2013
MB'nin politika faizini yükseltmesi, en azından birkaç çeyrek yıl MB'nin faiz hadlerinin daha yüksek bir düzeyde olmasını istediği anlamına geliyor. Bugün, Merkez Bankası’nın (MB) karar günü. Para Politikası Kurulu toplantısı var. Yakından izleyenler biliyor. MB birden fazla faiz açıklıyor. Üç tanesi önemli: MB’nin bankalara gecelik vadede borç verme faizi (faiz koridorunun üst sınırı), MB’nin bankalardan gecelik borç alma faizi (faiz koridorunun alt sınırı) ve bu koridorun içinde kalan politika faizi. Politika faizi MB’nin haftalık vadede bankalara borç verdiği paranın faizi. Önemlerine gelince.. Politika faizi, 2010 sonlarına kadar uygulanan para politikası çerçevesinde en önemli faiz haddi idi. Zira MB, bankaların kendi aralarında yaptıkları kısa vadeli borç alıp vermek işl
[Devamı]
RJD, TCDD'yi nasıl geçti?
Güven Sak, Dr.
23 Temmuz 2013
Biz, Ortadoğu'da romantik işlerle uğraşırken Ruslar Çin'i Avrupa'ya, Rusya üzerinden demiryolu ile bağlıyor. Bundan beş-altı yıl önce bir Amerikalı dostum, “Ortadoğu ile neden ilgilendiğini anlamıyorum” demişti: “Dünyanın ve Türkiye’nin geleceği kuzeyden, Kafkaslar’dan geçiyor. Sen biraz da Karadeniz çevresine bak. Doğudan batıya mal nakli için ucuz bir yol bulan, sonunda zengin olur.” O zaman neden bahsettiğini tam anlamamıştım. Şimdi biliyorum. Türkiye’nin doğusunda bir üretim merkezi, batısında ise bir büyük pazar var. iPad ve benzeri elektronik araçlar Çin’de üretiliyor. Daha sonra, Berlin, Londra, Paris ve Viyana gibi merkezlerde satılıyor. iPad’i üretim merkezinden tüketim merkezine taşıyan hat artık kuzeyimizden geçecek. İpek Yolu yeniden açılıyor. Biz Ortadoğu’da romantik
[Devamı]
AB nihayet İsrail yerleşimleri hakkında daha sert bir tutum sergiledi
Güven Sak, Dr.
20 Temmuz 2013
Oslo öldü. Ama Oslo Görüşmeleri’nin geçici idari yapıları hala yaşıyor. Batı Şeria yaklaşık 5.400 kilometrekare. Halen A, B ve C bölgeleri olarak üçe bölünmüş durumda. A bölgesi Filistin’in sivil ve askeri kontrolünde. B bölgesinde Filistin sivil yönetimi ve İsrail askeri kontrolü var. C bölgesi ise İsrail’in sivil ve askeri kontrolü altında. Batı Şeria’da 2 milyon Filistinli, 500.000 kadar da İsrailli yerleşimci yaşıyor. Hayat tüm Filistinliler için biraz zor; ama C bölgesinde yaşayan yaklaşık 150.000 Filistinli için daha da zor.
[Devamı]
Yoksa 'çok', 'hiç' mi demek?
Fatih Özatay, Dr.
20 Temmuz 2013
Oraya buraya beton dökerek belli bir süre yüksek bir büyüme oranı yakalayabilirsiniz ancak bunun sürdürülebilir olması mümkün değil. Oraya buraya beton dökerek zengin ülkelerle aramızdaki gelir uçurumunu kapatmak mümkün mü? Mümkün olsaydı çok sayıda ülke altyapı yatırımlarına ağırlık vererek gelişmiş ülkeler ligine çıkardı. Oysa bu lige çıkmayı başaran çok az sayıda ülke var. Uzunca bir zaman alsa da… Salt altyapı yatırımları ile becermemişler bu işi. Elbette otoyol, hızlı tren hattı, köprü, baraj falan yapmak önemli. Bunlar yüksek bir oranla büyümek ve zenginlerle farkı kapatmak için gerekli. Onlarsız olmuyor. Ama ne yazık ki araştırmalar zenginler ligine yükselebilmek için hiçbir şekilde yeterli olmadıklarını gösteriyor. Üniversiteye girişin ilk ayağını ‘Yüksek Öğretime Geçi
[Devamı]
Yeni dünyada, ne olduğun, nerede durduğundan daha önemli
Güven Sak, Dr.
19 Temmuz 2013
Yeni bir dünyaya doğru gidiyoruz. Adımlarımızı atarken daha bir dikkatle düşünmeye başlamakta fayda var. Süpermarket deyince aklınıza ne gelir? Bir sürü raf, genellikle paketlenmiş gıda maddeleri, sıra sıra kasalar ve de kasalarda kasiyerler. Öyle değil mi? Artık değil. Geçen gün Londra’da alışveriş yaptığım süpermarkette kasalar yine sıra sıraydı ama başlarında kasiyer yoktu. Herkes kendi başına aldıklarının barkodunu kasalara okutmaya çalışıyordu. Sonra ortaya çıkan toplam tutarı kredi kartı ile kendisi ödüyordu. Nakit yoktu. Ortadaki yaklaşık on beş kasaya bakmak için yalnızca iki görevli vardı. Bunlardan biri de yalnızca problemin ne olduğunu anlayıp, çözemediklerini diğerine aktarıyordu. Hadise ile ilk kez karşılaşan benim gibi beceriksizlere yardım etmek kolaydı. Zor işler
[Devamı]
Bağımsızlık böyle günler içindir
Fatih Özatay, Dr.
18 Temmuz 2013
Para politikasını sadece 'teknik' bir biçimde oluşturmak, özellikle baskı düzeyine varan görüşlerden etkilenmemek ülkenin hayrına olur. Türkiye’de özellikle döviz kurunun kısa sürede belirgin biçimde artma eğilimine girdiği dönemlerde çok çeşitli görüşler/sorular ortaya atılır. “Merkez Bankası (MB) neden ucuza döviz satıyor?”, “Kime satıyor?”, “Rezervler bu kadar hızlı harcanır mı?”, “Bu kadar rezervi böyle günlerde kullanmayacaksanız ne zaman kullanacaksınız?”… Başka örnekler de verilebilir; gerek yok. Keza MB’ye faiz hakkında da çok sayıda tavsiye gider. Bir de hükümet üyelerinden de bazı para politikası araçlarının kullanılmaması ya da kullanılmakta acele edilmemesi gibi ‘istekler’ geldiğini düşünün. Bu kadar çok sayıda görüşün önemli bir ‘gürültü’ yarattığı açık. Gürültü
[Devamı]
Deneme yanılma süreci
Fatih Özatay, Dr.
17 Temmuz 2013
Ekonomi yönetimi zor bir soruya yanıt bulmak durumunda. Soru şu: Finansal piyasalarda iki aydır gözlediğimiz gerginlik ve bu nedenle oluşan faiz ve kur hareketleri kısa sürede geçecek mi yoksa iki-üç yıllık bir dönemde hüküm sürmeye devam edecek mi?
[Devamı]
