Geri dönüşü kırk yıl sürecek bir yatırıma girişir misiniz?
Güven Sak, Dr.
01 Ekim 2013
21. asır bu yolla asla bir Türk asrı olmaz. Kore mucizesi gibi bir Türk mucizesi olmaz. Böyle çer çöp üreterek, kargadan başka kuş bilmeden asla olmaz. Herkes çocuğunun kendisinden daha iyi olmasını ister. Çocuğuna daha iyi bir hayat kurmak ister. Geçenlerde bu çerçevede “Türkiye’de çocuğunuza iyi bir gelecek kurmak için iyi bir eğitim vermeyi mi tercih edersiniz yoksa güzel bir ev almayı mı” diye sormuştum. Amacım, Türkiye’nin gidişatında temel bir yanlışlık olduğunun altını çizmekti. Artık niteliğin önemli olduğu bir çağın içindeyiz. İşgücünün beceri seti bugün dünkünden daha önemli ama ortada bir icraat yok. Baas Partisi usulü, parti meclis grubu toplantılarında mangalda kül bırakılmasa da vaziyet, gören gözler, duyan kalpler için ortada. Vaziyet, Türkiye Odalar ve Borsalar B
[Devamı]
Türkiye’de temel bir yanlışlık var
Güven Sak, Dr.
28 Eylül 2013
Türkiye’nin dönüşümü artık bir başarı hikayesi değildir. 1980’lerde Türkiye’nin toplam 3 milyar dolarlık ihracatının yüzde 90’ını tarım ürünleri oluşturuyordu. 2012’de ihracat 150 milyar dolara, sanayinin ihracat içerisindeki payı da yüzde 90’a yükseldi. Yani, 1980’lerden bugüne Türkiye düşük teknolojili üretimden orta teknolojili üretime geçmeyi başardı. Ancak bugün Türkiye orta teknolojide takılıp kalmış gibi görünmektedir. Yüksek teknolojili üretime geçişe dair herhangi bir emare yoktur. Bugün Türkiye’nin elektronik sektörü devi yenilik temelli büyüme yerine inşaat sektörünü tercih ediyor. Türkiye artık böyle bir ülkedir. Çünkü inşaattan para kazanmak çok daha kolaydır. Peki, Türkiye’de temel bir yanlışlık mı vardır? Galiba öyledir.
[Devamı]
Olmayan lobiyi gündeme getirip rant lobisine göz yummak
Fatih Özatay, Dr.
28 Eylül 2013
Rant peşinde koşmanın bunca özendirilmesi ve rantın vergilendirilmemesi, potansiyel büyüme oranımızın ileride düşmesi riskini arttırıyor. Sağda solda çok büyük arazi rantları var. Bir bakıyorsunuz sanayici, bırakın araştırma-geliştirmeye kaynak ayırmayı, işletmesini kapatıyor ya da günün şartlarına göre onu yenilemiyor; inşaatçı olup çıkıyor. Geçenlerde önemli bir kentin belediye başkanı, üzerinde büyük tartışma kopan bir yolun yapılmasını savunurken, yolun geçeceği mahallede arsa değerlerinin nasıl da artacağını ballandırarak anlatıyordu. Potansiyel büyüme ya da aynı anlama gelen sürdürülebilir büyüme önemli bir kavram. Rant peşinde koşmanın bunca özendirilmesi ve rantın vergilendirilmemesi, potansiyel büyüme oranımızın ileride düşmesi riskini arttırıyor. Kaldı ki son yıllard
[Devamı]
İkinci rant ekonomisi dönemi bitmeden olmaz
Güven Sak, Dr.
27 Eylül 2013
Bir arsaya beton döküp arsanın rantı ile hiçbir katma değer ortaya koymadan garanti para kazanmak varken kimse teknoloji yatırımlarına girişmez. Dünyanın en büyük 100 şirketi listesi yayımlandı. PwC Danışmanlık, şirketleri borsada oluşan piyasa değerlerine göre sıralamış. Size hemen üç adet tespit yapayım. Birincisi, listede hiç Türk şirketi yoktu. Liste 70 milyar dolarlık piyasa değeri ile bitiyordu. Bizim en baba şirketimiz 20 milyar dolarlık piyasa değerine sahip. İkincisi, dünyada, 2008’den 2013’e ilk 100 şirket listesi üçte bir oranında değişmiş. Aşağılardan yukarılara bir dizi yeni iş yapan şirket çıkmış. Bizde ise işler öyle yürümüyor. Türkiye’de Forbes 2000 listesinde yer alan şirketlerimize bakıyorum. 1950’lerden kalma holdingler ve de bankalar ağırlıkta. Üçüncüsü, dün
[Devamı]
Bir demet gariplik
Fatih Özatay, Dr.
26 Eylül 2013
İlk yedi aydaki altın ithalatımız neredeyse makine-teçhizat ithalatımız kadar! Altın ithalatı ile mi büyüyeceğiz? Giderek daha bir ‘garip’ ekonomi olmaya başladık. Bugün, dikkatimi çeken bazı gariplikleri liste halinde veriyorum. Bir ‘ön liste’ bu; başkaları da var şüphesiz.
[Devamı]
Finansal piyasalara rağmen…
Fatih Özatay, Dr.
25 Eylül 2013
Önümüzdeki birkaç yılın önemli ekonomik gündem maddelerinin başında büyüme ve işsizlik oranı gelecek. Her ikisi açısından da bir süredir işler pek istenildiği gibi gitmiyor. İşsizlik oranı küresel kriz öncesinde katılık gösterdiği yüzde 10 oranına yaklaşma emareleri gösteriyor: Son veri haziran dönemi için ve yüzde 9.7’ye işaret ediyor. Asıl bozulma görüntüsü büyüme oranında. Geçmiş dönemlerle kısa bir karşılaştırma bile performanstaki kötüleşmeyi açıkça ortaya koyuyor.
[Devamı]
Boş övünme (n+1): 'N' başarılı ülke
Fatih Özatay, Dr.
24 Eylül 2013
Boş övünmeyi bir tarafa bırakıp sevimsiz gerçeklerle yüzleşmek gerekiyor. Çözüm süreci ancak böyle başlayabilir çünkü. Şimdi sıkı durun. 1990’dan bu yana geçen süreyi üçe ayırayım: 2002 ve öncesindeki yıllar, 2003-2007 ve 2008-2012. Milli gelirimize oranla en fazla net dış borçlanma gerçekleştirdiğimiz, yani yeni bulduğumuz dış borç ile geri ödediğimiz arasındaki farkın en fazla olduğu dönem hangisi biliyor musunuz? 2008-2012 dönemi. Peki, fert başına milli gelirimizin en düşük oranda arttığı dönem hangisi? Yine aynısı! 2008 ile başlayan 2012 ile biten dönemde net dış finansmanın milli gelire oranı yüzde 6,2. 2013’ün ilk iki çeyreğini de katarsak bu ortalama 6,8’e yükseliyor. Oysa 2003-2007 döneminin ortalaması yüzde 5,6. Dahası var: 2012 ve 2013 bu açıdan birer rekor teşkil edi
[Devamı]
Kargadan başka kuş bilmeden, ilk 10 arasına girilmez
Güven Sak, Dr.
24 Eylül 2013
Şirketlerimizin küresel bir bakış açıları yok. Kamunun tasarladığı destek mekanizmaları da küresel ölçekte olup bitenleri ancak geriden takip ediyor. Türkiye hâlâ dışa açık değil. Kabul edelim, biz içine kapalı bir ülkeyiz. Osmanlı atalarımız öyle değildi. Onlar dışa açık bir imparatorluk yönetiyorlardı. Dünyada neler olduğunu yakından takip ediyorlardı. İstanbul’u dünyanın merkezi yapmak için çalışıyorlardı. İmparatorluğun can çekişmesi bile onun için bir yüz yıl sürdü. Türkiye, imparatorluğu kaybetmenin getirdiği travmayı daha tam olarak aşamadı. İçe kapandı. Kabul edelim, dünyada neler olduğunu tam olarak bilmiyoruz. Dünyada neler olduğunu takip etmeyince ne oluyor? Bir teknoloji şirketi sahibinden geçenlerde duyduğum oluyor. Geleceği tasavvur edemeyince, esas olarak, geçmiş
[Devamı]
Neden bana Türkiye hala yabancı düşmanı gibi görünüyor?
Güven Sak, Dr.
21 Eylül 2013
Geçen hafta Transatlantik Eğilimler araştırmasının 2013 sonuçları açıklandı. Tanıtım toplantısı için hazırlanan Türkçe metni okuyordum. Araştırmaya katılan Türklerin yüzde 38’i Türkiye’nin uluslararası konularda yalnız hareket etmesi gerektiğini düşünüyor. German Marshall Fonu’nun hazırladığı metinde bu durum Türk hükümetinin dış politika pozisyonuna desteğin bir göstergesi olarak ele alınmış. Ben böyle düşünmüyorum. Bence bu sonuç doğrudan güncel gelişmelerle ilgili değil; daha ziyade geçmişimizden gelen bir eğilimin devamı. “Türkün Türkten başka dostu yoktur” şiarının yaygın olduğu dönemden kalma bir alışkanlığın yansıması… Bu şiar, ta geçtiğimiz yüzyılın başında parçalanmış bir imparatorluğun anılarıyla ortaya atılmıştı. Gelin görün ki eski alışkanlıklar kolay kolay terk edilmiyor. Bana
[Devamı]
Ve merkezi otorite buyurdu ki...
Fatih Özatay, Dr.
21 Eylül 2013
Diyelim ki Türkiye'de 100 tane ilahiyat fakültesi var. YÖK hepsinden bu ders için görüş istedi ve 99'u 'kaldırılsın' diye görüş verdi. 1980’lerin başları. Robert Frank, Cornell Üniversitesi’nde yeni bir seçimlik ders açmak istemektedir. Ders, o sıralarda filizlenmeye başlayan, iktisatla psikolojinin kesişme bölgesindeki ‘davranışsal iktisat’ üzerinedir. Ancak lisans öğrencilerinin böyle yeni bir alanın varlığından haberleri olmadığını bildiğinden, en azından dersi açabilmesini sağlayacak sayıda öğrencinin dersi seçmesi için ‘çekici’ bir ders ismi düşünmektedir. Davranışsal iktisat alanında çalışanların temel uğraş konularının başında, insanların kararlarında üst üste yaptıkları benzer hataların nedenlerini anlamak ve bunun ekonomik sonuçlarını incelemek geliyor. Ekonomi teoris
[Devamı]
