İşgücü piyasasına ilişkin bazı gözlemler
Fatih Özatay, Dr.
16 Ocak 2014
İşgücüne katılım oranımız Avrupa'nın sorunlu ülkelerine yakın bir düzeye aniden sıçrasaydı işsizlik oranımız ne olurdu? Dün ekim dönemine ait işgücü verileri açıklandı. Kriz sırasında işsizlik oranı yüzde 15’e kadar yükselmişti (yazıdaki tüm verilerin mevsim etkisinden arındırılmış olduğuna dikkatinizi çekerim). Nisan 2009’da ulaştığı bu zirveden kademeli olarak düştü ve Haziran 2012’de yüzde 8.9 ile 2005’in başından bu yana en düşük değerine indi. Bu sevindirici bir gelişmeydi, zira Ocak 2005’ten küresel krize kadar olan dönemde yüzde 10 civarında katılık gösteren bir işsizlik oranımız vardı.Üstelik işsizlik oranında ulaşılan o rekor düşük değer, işgücüne katılım oranının düşmesinden, yani işsiz olup iş bulma umudunu kaybedenlerin iş aramaktan vazgeçerek işgücünden çıkmalarından kaynaklan
[Devamı]
2013’te cari açığın finansmanından alınacak dersler
Fatih Özatay, Dr.
15 Ocak 2014
Kasım ayı ödemeler dengesi verilerini öğrendik. Durum şöyle: Cari açığımız 2011 yılında 75 milyar dolar ile rekor kırmıştı. 2012’de büyüme oranımızın son derece düşük bir düzeyde gerçekleşmesine bağlı olarak 48.5 milyar dolara kadar geriledi. 2013’te ise yine artış var. Kasım ayı itibarıyla son on iki ayın cari açığı 60.8 milyar dolar oldu.
[Devamı]
Türkiye ve ‘örtülü operasyonlar’
Nihat Ali Özcan, Dr.
14 Ocak 2014
Suriye’de silahlı gruplar arasında çatışmalar sürerken, siyasi, askeri resim sürekli değişiyor.Türkiye’de ise TIR ve otobüs arama/aratmama tartışmaları gündemde. Savcı, MİT, polis,jandarma ve gümrük görevlilerinin senkronize olmadıkları medyaya yansıyor. Anlaşılan yasa, anlayış, yaklaşım, düzenleme ve hedef farklılıkları var. Neden “örtülü operasyon?”Tartışılan, istihbarat üretmek için “gizli veri toplama” faaliyeti değil. Ya da rakip ülkelerin istihbarat toplama faaliyetlerini engellemek amacıyla yapılan “istihbarata karşı koyma operasyonu” da değil.
[Devamı]
ABD enflasyonu hakkında da uzmanlaşacağız
Fatih Özatay, Dr.
14 Ocak 2014
ABD işgücü piyasasında hep beraber nasıl uzmanlaşmaya başladıysak, ABD enflasyonu için de bol bol ahkâm kesecek düzeye çıkacak gibi görünüyoruz. ABD Merkez Bankası’nın (FED) kararları Türkiye’yi çok yakından ilgilendiriyor. Zira tasarruf oranımız çok düşük; uluslararası düzeyde ancak vasat sayılabilecek bir yatırım-milli gelir oranına ulaşmamız için bile yurtdışından borçlanmamız gerekiyor. FED’in parasal gevşemeyi önce azaltmak sonra da sıkılaştırmak yönde atacağı her adım, ABD’deki uzun vadeli tahvil faizlerini yükseltiyor. Bu koşullar altında ABD tahvilleri, riskleri daha yüksek olan ülkelerin tahvillerine kıyasla daha cazip hale geliyor. Finansal raporlarda beş riskli ülkeye özellikle işaret ediliyor. Bunların arasında Türkiye de var. ABD tahvillerinin Türkiye tahvillerine kıyasla daha
[Devamı]
Ne olduysa 2010'dan beri oldu
Güven Sak, Dr.
14 Ocak 2014
Küresel dengesizliğin bir bütün olarak azaldığı bir çağda, ulusal dengesizliklerini artıranlara kırılgan ülke denilmektedir. Bundan yıllar önceydi. Yirmi birinci yüzyılın daha ilk yıllarındaydık. Roma’da Amerikan eski dışişleri bakanı Henry Kissinger’ın da katıldığı bir toplantıydı. Toplantının konusu küresel dengesizliklerdi. Merak edilen konu Amerika’nın yüksek cari işlem açıklarının daha ne kadar Çinliler tarafından finanse edilmeye devam edileceğiydi. Ortada iğreti bir denge durumu vardı. Ve bu denge durumu daha uzun süre devam ettirilemezdi. Amerika’da bir finansal kriz kaçınılmazdı. Serbest bir beyin fırtınası toplantısıydı. Konunun uzmanları ileriye doğru bakıyor ve olasılıkları tartışıyorlardı. Türkiye’de o günlerde alışık olmadığımız bir tartışma ortamıydı. Çok şey öğrendiğimi hat
[Devamı]
Anadolu’da Ar-Ge neden böyle sınırlı?
Güven Sak, Dr.
13 Ocak 2014
Tarihimizde hiç bu kadar fazla inovasyon-araştırma desteği olmamıştı. Bir nevi, birileri biraz Ar-Ge yapsa da, yenilikler ortaya çıkarsa diye etrafa para saçıyoruz. Hatta bütçeleyip kenara ayırdığımız parayı harcayamıyoruz. Geçen gün Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Sayın Fikri Işık “araştırmaya ayrılan fonların proje yokluğundan kullanılamadığını” söylüyordu. Nedir bu Türkiye’nin problemi? Somutlayayım isterseniz: 2011 yılı itibariyle bakarsanız, Türkiye’de ihracat yapan 53 bin firma var. Bu 53 bin firmanın yaklaşık 2 bin tanesi araştırma geliştirme faaliyetinde bulunuyor. Bunların yarısı ise İstanbul ve Ankara’da faaliyet gösteriyor. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, Ekonomi Bakanlığı ile birlikte bir çalışma yayımladı. Çalışma, Teknoloji, Ar-Ge destekleri, Patent, Ta
[Devamı]
'Yıldız ekonomimizin' parlaklığı kaç lümen?
Fatih Özatay, Dr.
11 Ocak 2014
Yıldız gibi parlayan ülkenin' parlaklığı tablodaki gibi ise, gelecekteki parlaklığı açısından vay haline. ABD Merkez Bankası’nın kararlarından olumsuz yönde en fazla etkileneceği tahmin edilen beş ülkeyi hatırlayacaksınız: Brezilya, Endonezya, Güney Afrika, Hindistan ve Türkiye. Önemli makroekonomik göstergelerini karşılaştırmak oldukça öğretici. Hele karşılaştırmaya bir de ‘kontrol grubu’ ekleyince. Kontrol grubumda BRICK ülkelerinin sorunlu beşli içinde yer almayanları var: Çin, Kore ve Rusya. Tablo 1’de 2013 yılına ilişkin ortalama enflasyon, cari açık oranı, tasarruf oranı, kamu borcu oranı ve işsizlik oranı var. Cari açık, tasarruf ve kamu borcu oranları milli gelire oranlar. Veriler IMF ‘Dünya Ekonomik Görünümü’ veri tabanından alınma. 2013 olduğu için, büyük ölçüde Ekim 2013’te günc
[Devamı]
Uludere ve tartışmalar
Nihat Ali Özcan, Dr.
10 Ocak 2014
Türkiye, Uludere trajedisini tartışıyor. Daha uzun süre de tartışılacak. Özellikle de hukuki ve insani yönü. Benzer olayları yaşayan ülkeler, işin sadece hukuki yönü ile değil, diğer yönleri üzerinde de duruyorlar. Sivil kayıplar ve tartışmalarBugün sivil kayıpları konusunun merkezinde Afganistan var. Çünkü her geçen gün insansız havaaraçlarının teröristlere karşı kullanımı yaygınlaşıyor. Guardian gazetesine göre, ABD, son sekiz yılda, silahlı İHA ile Pakistan-Afganistan sınırında 1900 ila 3200 arasında sivilin ölümüne neden oldu.
[Devamı]
Türkiye'de otomobil sahibi olmayanlar bisiklete binemez
Güven Sak, Dr.
10 Ocak 2014
Türkiye daha sanayi devriminin meselelerini çözemedi ama bakın bilgi işlem devriminin soruları da cevap istiyor. Sanayi devrimi yaşam biçimimizi değiştirdi. Hiç ne olduğunu düşündünüz mü? Önce şehirlere toplandık. Sonra çöp üretimi arttı. 1900 yılında dünya nüfusunun yalnızca yüzde 13’ü şehirlerde yaşıyordu. Toplam şehirli sayısı 220 milyondu. O yıllarda günlük çöp üretimi 300 bin ton civarındaydı. 2000 yılına geldiğimizde dünya nüfusunun yüzde 49’u şehirlerde yaşamaya başladı. Toplam sayısı 2,9 milyar oldu. Günlük çöp üretimi ise 3 milyon tona çıktı. Dünya Bankası çöp üretim tahminini günlük 3,1 milyon tona çıkarttı. 2025 yılında ise bu günlük tutarın 6 milyon tona çıkması bekleniyor. Bu ne demek? Bilenlere göre 5000 kilometrelik bir çöp kamyonu kafilesi demek. Çok yani. Sanayi devrimi şe
[Devamı]
Melek meselesi...
Fatih Özatay, Dr.
09 Ocak 2014
İçinde bulunduğumuz ortamda, 'İstanbul fethedilirken rahiplerin meleklerin cinsiyetini tartışmalarına' benzedi. Kasım ayı sanayi üretim endeksi açıklandı. Bir yıl öncesine göre ekim ayında düşmüştü sanayi üretimi, kasım ayında arttı. Bu tür aylık oynaklıklar çok önemli değil; daha uzun dönemli eğilimlere bakmak gerekiyor. Son üç yılın ilk on bir aylarındaki yüzde sanayi üretim artışları şöyle: 2011: 10.7; 2012: 3.1 ve 2013: 2.7. Yıl içindeki gelişmelere bakınca, 2012’nin son aylarına kadar üretim artışının aşağıya doğru bir eğilim izlediği saptanıyor. O tarihten Kasım 2013’e kadar ise hafif bir yükseliş eğilimi var. 2011’de sanayi üretim artışı çok yüksek. Zaten aynı yıl gayri safi yurtiçi hasıla büyüme (GSYH) oranımız da çok yüksek bir düzeyde gerçekleşmişti. Asıl üzerinde durmak istediği
[Devamı]
